Sünnet nedir?
Penisin ucunda, idrar çıkış deliğini kapatan ve o bölgede kapalı boşluk oluşturan cilt katlantısına prepisium (sünnet derisi) adı verilir. Sünnet, sünnet derisinin çepeçevre uygun uzunluktan kesilip glansın (penis başının) ortaya çıkarılıp, geri kalan mukoza ile cildin dikilmesi işlemidir.
Sünnet işlemi cerrahi bir işlem olmasının yanında her dini ya da kültürel toplulukta farklı ritüelleri olan sosyal bir olgudur.
Sünnet neden yapılır?
Dünyada en sık uygulanan cerrahi bir işlemdir. 10.000 yıllık bir geçmişi vardır. Hititlerde, eski Mısırda, İbranilerde ve Azteklerde sünnetten bahseden çizimler görmekteyiz. Anlaşılmaktadır ki ilkel dönemlerde dahi tıbbi faydaları tam açıklanamasa da sünnetin pratik faydaları fark edilerek yaygınlaştırılmıştır. Çoğunlukla sosyokültürel, dini inanç ve nadiren de tıbbi nedenlerle uygulanır.
Tıbbi nedenler arasında sık idrar yolu enfeksiyonu, fimozis (sünnet derisinin ucunun çok dar olması), tekrarlayan balanit (sünnet derisinin inflamasyonu) atakları, bölgesel olarak AİDS’den korunma amaçlı sayılabilir. Sünnet kim tarafından yapılırsa yapılsın cerrahi bir işlemdir ve öncesinde muhakkak fizik muayene ve tetkiklerin yapılması gerekir.
Sünneti ne zaman yaptıralım?
Bizlere sorulan en sık sorulardan biridir. Bu konuda kesin doğru yoktur. Ancak daha çok ne zaman yaptırmayalım sorusuna verecek cevabımız vardır. Özellikle 2-5 yaş arası cinsel kimliğin tanınmaya başladığı ve fallik dönem dediğimiz kastrasyon korkusunun yaşandığı yaş aralığı olduğundan, bu zaman dilimini önermiyoruz. Yenidoğan dönemimde (ilk 1 ay) veya 5 yaş sonrası hasta yeteri kadar hazırlanmışsa, kendi de istiyorsa lokal anestezi ile yapılabilir. Onun dışında ki tüm sünnetlerin yüzeyel anestezi altında yapılmasını önermekteyiz.
Sünneti kimler ve hangi yöntemle yapmalıdır?
Dünyanın en eski ve dünyada en fazla yapılan cerrahi işlemdir. Cerrahi işlem olarak olarak adlandırıyoruz çünkü doğru ellerde ve doğru şekilde yapılmazsa, sorun çıkabilmektedir. Bu işlem için eğitim almış, çocuk cerrahları, çocuk ürologları, ürologlar veya genel cerrahlar bu işlemi yapmaktadır.
Yapılmış tekniği olarak iki türlü cerrahi teknik vardır. Biri uçurma metodu dediğimiz, fazla derinin pipi başının hemen üzerinden klemp yardımı ile kıstırılıp, bistüri veya koterle kesilmesidir. Ancak bizlerin en tercih ettiği teknik, açık (dorsal slit) tekniktir. Prepisiumun ilk önce diklemesine makasla açılarak, bırakacağınız mukoza kısmını görerek, istenilen genişlikte ayarlayarak kesilmesidir. Hem komplikasyonun azlığı, hem de estetik açıdan en iyi tekniktir.
İyileşme süreci ne kadardır?
İşlem sonrası çoğu zaman pansuman bile gerekmez. İlk iki gün ağrı kesici ve antibiyotikli krem kullanılması gerekebilir. Penis ucunda hafif şişme beklenen bir durumdur ve 2 hafta içinde normal görünümüne kavuşur. Sünnetten 3 gün sonra başlanan ılık oturma banyosu oluşan şişliğin düzelmesi ve dikişlerin erimesi için oldukça yarar sağlar.
Sünnetin komplikasyonu var mıdır?
Sünnetin komplikasyon oranı her ne kadar az (% 1-7) olsa da bazı komplikasyponlar çocukta ömür boyu sıkıntı yaşatabilmektedir. Şu ana kadar tanımlanmış 21 adet komplikasyonu mevcuttur. En sık karşılaşılan komplikasyonlardan bazıları;
- Kanama
- İdrar deliğinin daralması
- Pipinin gömülüp, sünnetsizmiş gibi durması
- İdrar yolunun yaralanması
- Pipi baş kısmının işlem sırasında bir kısmının veya tamamının kesilmesi gibi
Sünnet sonrası bakım nasıl olmaktadır?
Sünnet işlemi sonrası hastanede yatırmıyoruz. Bizim uygulamamızda; işlemden bir kaç saat sonra bebek/çocuk idrarını yaptıktan ve beslendikten sonra eve gidiyor. O gün çok ödem açısından ayakta kalmasını çok istemiyoruz. Genelde pansuman uygulamıyoruz, yalnızca iki gün antibiyotikli kremin pipi üzerine günde 2-3 kez sürülmesini istiyoruz. İşlem sırasında genel anestezi altında da olsa lokal ağrı kesici ilaçlar yaptığımızdan yaklaşık 6-8 saat ağrı duymuyorlar. Sonrasında evde bir veya iki gün ağrı kesici şuruplarla devam edilmesini öneriyoruz. Özellikle yapışık pipilerde sünnet sonrası pipinin üzerinde ve etrafında sarı bir sekresyon artışı olduğundan aileler bunu iltihaplanma gibi algılayabiliyorlar. Özellikle bunun bir sorun olmadığını, bunun normal bir şey olduğunu ailelere söylüyoruz. Hem pipideki iyileşmeyi artırmak hem de işlem sırasında attığımız dikişlerin erimesi adına sünnetten üç gün sonra ılık oturma banyoları öneriyoruz. Ilık oturma banyoları günde 3-4 kez ve 10-15’şer dakikalık ılık suya oturma şeklinde olmalıdır. Yaklaşık 5-7 gün yapılmasını tavsiye ediyoruz.
Peygamber sünneti ( hipospadias ) ile normal sünnet arasındaki fark nedir?
Peygamber sünneti bir hastalık olup, sünnet derisinin 360 derece penis başını sarmaması ve idrar deliğinin tam penis başının ucunda olmaması ile karakterizedir. Özellikli bir ameliyat gerektirmektedir. Hafif formundan ağır formuna kadar çeşitlilik gösterir. Özellikle ağır formlarında var olan sünnet dokusu pipi deliğini yukarı kadar çıkarabilmek için kullanır. Bu nedenle hipospadiası olan hastalar asla sünnet olmamalıdır.
Kimlere sünnet yapılmaz?
Peygamber sünneti olan çocuklarda ameliyat sırasında sünnet derisi kullanılabileceği için önceden sünnet yapılmamalıdır.
Hemofili ve diğer kanın pıhtılaşmasında bozukluk olan hastalara ve kanamaya eğilimli olanlara gerekli tetkik ve önlemler alınmadan sünnet yapılmamalıdır. Bebeğin veya çocuğun kilosundan dolayı penis gömüklüğü varsa sünnet ertelenebilir.
Prof Dr Halil TUĞTEPE / Çocuk Ürolojisi Uzmanı
