31 Ağustos 2023

Aslında önce ‘’Neden spor yapmalıyız?’’ sorusunun cevabı ile başlayalım. İlk çağlardan beri insanoğlu yemek yiyebilmek için efor sarfetmek yani bir şeyleri kovalayıp yakalamak zorunda kalmıştır, tüm canlılar gibi… Zamanla şehirleşme, tarım ve hayvancılık gibi gelişimlerden sonra daha az hareket etmeye başladık. Yapılan bazı araştırmalarda, birçok yetişkin günün 7 saatinden fazlasını oturarak geçiriyor. Daha az hareket etmek ise vücudumuzda bazı fiziksel ve hormonal değişimler meydana getirdi. Bu değişimler, son zamanlarda sağlıksız beslenme ile ciddi sağlık sorunları ortaya çıkarmaya başladı. Bazıları bu durumu sessiz katil olarak tanımlıyor. Gizlice sağlığımızı bozarak zamanla kronik hastalıkların oluşması için zemin hazırlıyor. Genetiğimizde olan ve hücrelerimizin bazı fonksiyonlarının çalışması, bazı hormonların salgılanması için hareket etmemiz gerekmektedir. Hatta bazı hormonların salgılanması için daha yoğun ve kalp ritmin artıran egzersizler yapılması gerekmektedir.

Sağlıklı bir yaşam tarzı olarak günlük rutinimizde sporun yeri yadsınamaz. Sağlıklı, uzun ve mutlu bir yaşam sporla daha mümkün hale gelmektedir. Sporun sağlığımız için iyi olduğunu hepimiz biliyoruz. Peki, sizin için ne kadar iyi? Ruh halinizi iyileştirmekten, cinsel yaşamınızı iyileştirmeye, kalp sağlığınızı korumadan, zihinsel sağlığınızı iyileştirmeye kadar birçok durumda size iyi gelecektir.

Bunlar neler olabilir?

1.Fiziksel görünüşünüzü korur ve kilo kontrolü sağlar. Fazla kilo ile ilişkilendirilen birçok hastalık olduğunu hepimiz biliyoruz.

2.Kronik hastalıklara yakalanma riskinizi azaltır. Kronik hastalığı (şeker hastalığı, kalp hastalıkları, yüksek tansiyon, ruhsal hastalıklar, metabolik hastalıklar gibi) olanların kan dolaşımını artırır, dokuların oksijenlenmesini artırır, hücresel yenilenme hızını artırır, mitokondriyal fonksiyonların düzelmesini sağlar.

3.Ruh halinizi iyileştirir. Spor ve egzersizin stresi azalttığı ile ilgili birçok bilimsel çalışma mevcuttur. Kaygı bozukluklarının ve depresyonun düzelmesine katkı sağladığı da bilinmektedir.

4.Enerjinizi yükseltir. Dokularınıza daha fazla oksijen gitmesini sağlayarak, kalp ve damarlarınızın daha iyi çalışmasını sağlar. Kalp ve akciğerleriniz daha iyi çalıştığında günlük işlerinizi daha iyi yapabilir hale gelirsiniz.

5.Uyku bozukluklarında, uykuya dalma güçlüğü, uykuyu sürdürme güçlüğü gibi durumlarda düzenli yapılan fiziksel aktivite uykuya kolay dalma, uykuyu kolay sürdürme ve uyku kalitesini artırmada etkilidir. Dikkat etmeniz gereken uykudan en az 2-3 saat öncesinde spor yapmamak.

6.Fiziksel yakınlığın tadını çıkaramayacak kadar yorgun ve isteksiz mi hissediyorsunuz? Düzenli yapılan fiziksel aktivitenin enerji seviyelerini yükselttiği, fiziksel formunuz hakkındaki güveninizi artırdığı bazı çalışmalarda gösterilmiştir.

7.Egzersiz eğlenceli olabilir. Sosyal açıdan yeni arkadaş edinmenize, aile ve arkadaşlarınızla bağlantı kurmanıza yardımcı olur. Dans etkinliğine katılmak, dağ yürüyüşleri yapmak, takım oyunları oynamak hayatınıza daha fazla eğlence katarken fiziksel olarak da sizi daha iyi hale getirir.

Daha birçok faydasını sıralayabiliriz. Sizin için ne kadar iyi olduğuna siz karar verin.

Egzersizi aerobik aktivite ve kuvvet antrenmanı olarak iki grupta sınıflandırabiliriz.

Nasıl bir egzersiz yapmalıyız?

Öncelikle yaşınıza, efor kapasitenize, sağlıklı yaşam hedeflerinize göre size uygun sporları yapmak faydalı olacaktır. Orta derece egzersiz, tempolu yürüyüş, bisiklete binme, yüzme gibi sporları içerir. Güçlü egzersiz, koşu, yüksek tempolu danslar (zumba, cha cha gibi), ağır bahçe işleri gibi aktiviteleri içerir. Kuvvet antrenmanı ise, ağırlık kaldırma, ağırlık içeren spor aletleri ile yapılan aktiviteler, kaya tırmanışları, dalış, kürek çekme gibi sporları içerir.

Herkes egzersiz yapabilir. Sizin için hangi spor veya fiziksel aktivitenin uygun olduğu konusunda size yardımcı olacak birçok uzman vardır. Yardım almak için onlarla temasa geçebilirsiniz.

Ne zaman doktora gitmeliyim?

Fiziksel aktivite yaparken belirli aralıklarla doktor kontrolünden geçmeniz olası risklerin değerlendirilmesi, mevcut olan semptomların rehabilitasyonu ve sağlığınızın daha iyiye gitmesi için size yardımcı olacaktır.

Doktorunuza;

Bir egzersiz programına başlayacak kadar sağlıklı mıyım? Hangi egzersizler benim için uygun olur?
Yapmamam gereken bir egzersiz var mı?
Egzersiz yapmamı engelleyecek bir durumum var mı?
Almam gereken takviye gıdalar var mı?
Fiziksel ve egzersiz performansımı artıracak öneriler ve uygulamalar nelerdir?

Gibi konuları danışmanız faydalı olacaktır.

Spor yaparken nelere dikkat etmeliyiz?

1.Beslenme: En önemli konulardan biridir. Sağlıklı gıdalar tükettiğimizde bunların vücudumuza katkıları olduğu gibi, sağlıksız gıda olarak tanımladığımız gıdaların da vücudumuza zararı olacaktır. Fiziksel aktivite, vücudumuzun anti-oksidan sistemini güçlendirmektedir. Bu sistemin yeterince güçlenebilmesi için sağlıklı gıda alımına ihtiyaç vardır. Hatta bazen doktor kontrolünde bazı vitamin ve gıda takviyelerinin alınması faydalı olabilmektedir.

2.Spor yaparken doğru kıyafet, doğru ayakkabı seçimi gibi konulara dikkat etmek gerekir.

3.Terlemeyi engelleyecek makyajın temizlenmesi gerekmektedir.

4.Bol su içmek, vücudun dengesini koruması için gereklidir.

5.Düzenli olarak yapılan fiziksel aktivitenin, ara sıra yapılan aktivitelerden daha faydalı olduğu bazı çalışmalarda gösterilmiştir.

6.Spor sakatlıklarının oluşmaması için uygun teknik ve doğru yöntemi uyguladığınızdan emin olun.

7.Egzersiz öncesi ısınmanın yeterli olarak yapılması, sakatlıkların önlenmesi için önemlidir.

8.Spor yaparken fazla yüklenmemek, ağrı ya da acı hissedilen noktada sporun kesilerek durumun değerlendirilmesi faydalı olacaktır.

Tekrarlayan ağrı ya da acı hissedilmesi durumunda doktorunuza danışmalı, gerekli önlemleri almanız gerekebilir.