Normalde yenidoğan erkek bebeklerin testislerinin skrotumda (halk dilindeki adı ile torbalarda) olması gerekir. Eğer bir ya da her iki testis skrotuma inmemiş ise bu durum inmemiş testis olarak adlandırılır. Tıp dilindeki karşılığı yunanca kökenli bir kelime olan Kriptorkidizm dir. Bu biraz daha genel bir anlam taşır ve testislerin hiç gelişmemesini ya da gelişip farklı bir yere gitmesini (ektopik testis) de içerir.
Bazen de testis zaman zaman skrotum iner ve aralarda kasık kanalın geri kaçar. Bu durum retraktil testis (mobil testis) olarak adlandırılır. Bu özellikli bir durumdur; çünkü skrotuma inebilen testisler için çoğu zaman tedavi gerekmez, belli aralarda kontrol yeterlidir.
Sık karşılaşılan bir problem midir ? Bu duruma yol açan risk kaktörleri var mıdır ?
Yaklaşık olarak doğan her 100 erkek bebekten 3-4 tanesinde görülebilir. Gene yaklaşık olarak her 100 bebekten 10-15'inde her 2 testis de inmemiş olabilir.
Bugün inmemiş tetise yol açabileceği bilinen en önemli risk faktörleri erken doğum ve daha da önemlisi düşük doğum ağırlığı dır.
İnmemiş testis niçin önemlidir ? Ne gibi olumsuzuklara yol açabilir ?
Bizi endişelendiren en önemli faktör bu erkek bebeğin ilerideki çocuk sahibi olabilme potansiyelinin etkilenme (infertilite) riskidir.
Ayrıca testis kanseri riski bu bebeklerde normale göre daha yüksektir.
İnmemiş testislerin kendi etraflarında dönme ve boğulma (torsiyon) riski normale göre artmıştır.
Testisi inmeyen bebeklerde beraberinde kasık kanalı açık kalıp fıtık gelişebilme riski vardır.
Ayrıca kasık kanalında kalan testisler travmaya (darbelere) daha açıktır.
Son olarak testisin skrotumda olmamasının yani boş skrotumun ileride o çocuk için yaratacağı olumsuz psikolojik etkiler de göz ardı edilmemelidir.
Nasıl tanı konur ? Ek incelemeler gerekir mi ?
İnmemiş testis tanısında en önemli ve güvenli yöntem iyi bir muayenedir. Bu şekilde olguların %80'i kasık kanalı ya da farklı bir yerde ele gelir. Hiç bir şekilde ele gelmeyen, bulunamayan olgularda ise testisim karın içinde kalmış olma olasılığı söz konusudır. Bu durumda ise hiç bir görüntüleme yöntemi (MR dahil) yeterli güvenilirliğe sahip olmayacağından, en uygun yaklaşım çok ince optik aletler ile girilerek (laparoskopi) karın içerisinin araştırılmasıdır. Testis bulunur ise aynı seansta indirilebilir.
Ne zaman ve nasıl tedavi edilmelidir ? Tek tedavi cerrahi midir ?
Doğumda yerinde olmayan testislerin doğum sonrası kendi kendilerine inmesi söz konu olabileceğinden bir süre beklemek doğru bir yaklaşım olur. Burada maksimum bekleme sınırı 1. yaştır. Birinci yaşta testis inmemiş ise mutlaka cerrahi olarak indirilmelidir.
Cerrahi dışında bir takım hormon tedavileri de söz konusudur, ancak gerçekten inmeyen testisler için testisi indirmek amaçlı hormon tedavileri başarılı kabul edilmemektedir. Retraktil testislerde bu tip tedavilerin başarı şansı daha yüksektir. Ancak bunlarda da çoğunlukla tedavi gerekli değildir.
Ayrıca son zamanlarda, testisi inmeyen erkek bebeklere hayatın ilk 6 ayında uygulanan bir takım hormon tedavilerinin, testislerdeki germ hücrelerini (çocuk sahibi olmayı sağlayacak hücreler) uyararak ileride çocuk sahibi olma potansiyelini (fertilizasyon) artırabileceği üzerinde durulmakta ve bu amaçla verilecek hormonal tedavi desteklenmektedir. Ancak bu olgular için de testis 1. yaşta inmemişse cerrahi gerekeceği unutulmamalıdır.
