Böbrek nakli, böbrek yetmezliği gelişen hastalarda, görevini yapamaz hale gelmiş hasarlı böbreğin yerine canlı bir vericiden ya da beyin ölümü gerçekleşmiş bir kişiden (kadavra) alınan böbreğin hastaya takılması işlemidir. Vericiden ya da kadavradan alınan böbrek, alıcının sağ ya da sol kasık boşluğuna yerleştirilir.
Böbreklerin görevini yerine getirememesi sonucu, vücutta üre, ürik asit gibi zararlı ve zehirli maddeler birikmeye başlar. Böyle bir durumda geçici olarak diyaliz ya da kalıcı olarak böbrek nakli tedavisi uygulanmalıdır.
Böbrek Nakli Nasıl Yapılır?
Böbrek nakli için gerekli olan böbrek, canlı vericiden ya da kadavradan bulunur. Canlı vericiden böbrek, açık ya da kapalı (laparoskopik) yöntemle alınır. Vericiden böbrek kapalı yöntemle alınırsa, vericinin sadece kasık bölgesinde 4-5 cm uzunluğunda bir yara izi kalır. Ayrıca kapalı yöntemle böbrek alındığında, vericinin iyileşmesi ve günlük yaşama dönüşü daha hızlıdır. Verici genellikle ameliyattan bir gün sonra taburcu olur.
Böbrek nakli ameliyatında, alınan böbreğin atardamar ve toplardamarı alıcının damarlarına, üreter adı verilen idrar kanalları ise idrar kesesine bağlanır. İdrar kanalına daha sonra alınmak üzere ince bir tüp (stent) yerleştirilir. Daha sonra cilt estetik dikişler ile kapatılır. Böbrek nakli ameliyatı yaklaşık 2-3 saat kadar sürer. Ameliyat sonrası dönemde herhangi sorun yaşanmazsa 5-6 gün sonra hasta taburcu edilerek evine gönderilir.
Böbrek nakli sonrasında vücut yeni böbreği yabancı olarak görür ve onu vücuttan atmak isteyebilir. Bu nedenle bağışıklık sistemini baskılayan bazı ilaçların, ömür boyu kullanılması gerekir.
Böbrek Naklinin Avantajları Nelerdir?
Son dönem böbrek yetmezliği olan hastalar için diyaliz ve böbrek nakli olmak üzere iki tedavi seçeneği bulunmaktadır. Böbrek nakli ile hastaya yeni bir böbrek takılır. Bu yüzden hem hastanın kanı temizlenir hem de takılan böbrek eskiden olduğu gibi bazı hormonlar üretir. Oysa diyaliz tedavisi, sadece hastanın kanını temizler, ancak böbrek tarafından üretilen hormonları üretemez.
Diyaliz tedavisi hastaları yatağa bağlar ve yaşantılarını kısıtlar, seyehat özgürlüğünü elinden alır. Oysa böbrek naklinde bu tür sıkıntılar olmaz.
Böbrek Nakli İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
18 yaş ve üzerinde olan, akıl ve ruh sağlığı yerinde olan herkes böbrek bağışında bulunabilir.
Hangi Hastalara Böbrek Nakli Uygulanmaz?
- Başka bir tedavi yöntemi seçeneği bulunuyorsa
- Hastada aktif bir enfeksiyon mevcutsa
- Hastada tedavi edilemeyen bir kanser hastalığı varsa
- Hastanın yaşam beklentisi çok kısaysa
- Hastanın genel durumu nakil ameliyatını kaldıramayacak durumda ise
- Uyuşturucu madde kullanımı varsa
- Hastada primer oksalosis hastalığı varsa
Böbrek Nakli Ameliyatı Sonrasında Nelere Dikkat Edilmelidir?
Böbrek nakli uygulanan hastaların yaşamları boyunca, vücudun yeni böbreği reddetmesini önlemek için bazı ilaçları kullanması gerekir. Aksi takdirde, ameliyattan sonra ne kadar süre geçerse geçsin, hastanın vücudu takılan yeni böbreği reddedebilir.
Nakil ameliyatı olan hastaların dikkat edilmesi gereken başlıca konular şunlardır;
- Tansiyon hastalarında kan basıncı, şeker hastalarında kan şekeri kontrol altında tutulmalıdır.
- Tuz, yağ ve karbonhidrat açısından zengin olan gıdalardan uzak durulmalıdır.
- Kullanılan ilaçların etkisini azalttığı için greyfurt tüketilmemelidir.
- Düzenli bir şekilde egzersizler yapılmalıdır.
- Ağır fiziksel işlerler ve sporlar yapılmamalıdır.
