1. Bipolar bozukluk tanımlanabilir tek bozukluktur. YANLIŞ
Gerçek: Bipolar bozukluk, kişinin mani (yükselmiş duygudurumu) veya depresyon (keder hali) ataklarını veya ikisinin karışımını (mani ve depresyon belirtilerini eş zamanlı olarak gerçekleştiği atak) yaşadığı duygudurum bozukluklarını tarif eden tanılar kümesidir. Nöbetler arasında kişi belirti göstermeyebilir.
2. Bipolar bozukluk nadir görülen bir rahatsızlıktır. YANLIŞ
Gerçek: Duygudurum bozuklukları halk sağlığını dünya çapında en çok tehtid eden sorunlar arasındadır. Bipolar bozukluğun yaşam boyu yaygınlığı %0.5-1.6 olarak bildirilmiştir. Bipolar spektrum bozukluklarının ise yaşam boyu yayagınlığı %3-6 arasındadır. Türkiye’de, yaklaşık 2 milyonu aşkın Bipolar Bozukluk tanısı alan kişi bulunmaktadır.
3. Bipolar bozukluk, kişinin hayal gücünün ürünüdür. Pozitif düşünerek başedilebilir. YANLIŞ
Gerçek: Bipolar bozukluk tedavi edilebilir bir zihin bozukluğudur, gerçektir ve iyi yönetilmezse çok fazla acıya sebep olur, Kişiler sadece pozitif düşünerek ve yaşam düzenlemeleri ile ondan kurtulamazlar. İyileşme tedaviye uyumu gerektirir. Tabiki diğer rahatsızlıklarda olduğu gibi stresten uzak durmak, kaliteli bir uyku ve sağlıklı beslenme de hastalığın seyrini olumlu etkilecektir.
4. Bipolar bozukluğu olan kişiler her zaman dengesizdir. YANLIŞ
Gerçek: Bipolar bozukluk, günboyu duygudurumda yükselme (mani) ve düşmenin (depresyon) gözlendiği ataklar ile karakterizedir. Çoğunlukla bu ataklar birbirinden aylar hatta seneleri bulan süreler ile ayrıktır. Hastalar bu aralık zamanlarında tamamen normaldir ve herhangi bir şikayetleri olmaz.
5. Bipolar bozukluğu kişisel zayıflıktan veya karakter bozukluğundan kaynaklanır. YANLIŞ
Gerçek: Bipolar bozukluk, tıpkı diyabet, astım veya diğer sağlık durumları gibi tıbbi bir rahatsızlıktır. Kişilik veya karakter ile ilişkisizdir. Beyindeki kimyanın bozulduğu nörobiyolojik bir hastalıktır. Bipolar bozukluğu olan kişiler tıpkı diğer sağlık durumlarında olduğu gibi tedavi görmeden daha iyi olamazlar. İlaç tedavisi şarttır.
6. Bipolar Bozukluğu olan kişiler manik atak dönemlerinde çok mutludurlar. YANLIŞ
Gerçek: Manik dönemlerde yükselmiş (mutlu veya vecd hali) duygudurum dışında çoğunlukla sinirlenmeye meyilli, öfkeli, kavgacı bir ruh halleri de görülebilir. Zevk veren ancak riskli ve kötü sonuçlar doğurma ihtimali olan etkinliklerde sık bulunulması mutluluktan ziyade, atak sonrasında mutsuzluk ve pişmanlık getirir. Manik atak yaşayan kişiler hatta düşüncelerinin ve davranışlarının kontrolünü yitirdiklerinden korkmuş da hissederler.
7. Laboratuvar testi ile bipolar bozukluğu teşhis edebilirsiniz. YANLIŞ
Gerçek: Bipolar bozukluk için bilinen bir kan, idrar veya tükrük testi yoktur. Kanda veya serumda lityum düzeyi bakılarak Bipolar bozukluk tanısı konulamaz. İnternette satılan tükrük testleri ile de tanı konulamaz. Bu testler sadece 2 genetik mutasyonun varlığına bakmaktadır ve ancak tüm hastaların içinde çok küçük bir grubu temsil edebilir. Bipolar bozukluk ile ilgili birçok aday genden şüphelenilmektedir ancak tam listesi yoktur ve tüm hastaları açıklayamamaktadırlar.
8. Bipolar bozuklukta lityum tuzu eksiktir. YANLIŞ
Gerçek: Bipolar bozuklukta atakların önlenmesi amacıyla duygudurum düzenliyici ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlardan biri de Lityumdur. Ancak Lityum bir düzenleyicidir. Lityumun vücutta eksikliği söz konusu değildir, hatta normal bir insanın kanında hiçbir şekilde bulunmaz. Lityum tedavisi altında iken ilaç kan düzeylerine bakılmasının amacı hastalıktan koruyucu kan konsantrasyonunun sağlanıp sağlanmadığının kontrol edilmesidir.
9 Bipolar bozukluk fiziksel rahatsızlıklar gibi kolayca teşhis edilemez. YANLIŞ
Gerçek: Her ne kadar bipolar bozukluğun tanısını tek test ile saptayabilecek teknoloji olmasa da bipolar bozukluğun teşhisi psikiyatrik standart kriterlere dayanır. Bipolar rahatsızlığın tam teşhisi; tıbbi ve psikiyatrik öykü, kişinin bildirdiği belirtiler, gözlemlenebilir davranışlar, aileden ve arkadaşlardan edinilen bilgi, ailenin psikiyatrikgeçmişi ve belirli psikiyatrik derecelendirme araçları kullanılarak yapılır.
10. Bipolar bozukluk tedavi edilemez. YANLIŞ
Gerçek: Bipolar bozukluk etkili bir şekilde tedavi edilebilir. Bipolar hastaların %15’i bir daha hiç hastalanmayacak şekilde tamamen iyileşir. Hastaların %45’i yaşam boyunca çeşitli dönemlerde ataklar yaşar, atakların arasında tamamen iyilik hali söz konusudur. İyileşme süreci, kişiye özel düzenlenmiş tedavi, bu tedavi planına bağlı kalmak, hastalıkla ilgili psikoeğitim, bakıma dahil olan uzmanlarla iyi iletişim, iyi bir destek sistemi (aile ve arkadaşlar) dahil birçok faktöre bağlıdır.
11. Bipolar bozukluğu olan kişiler antidepresan kullanmamalıdır. YANLIŞ
Gerçek: Bipolar bozukluğu olan kişilerde antidepresan kullanımı manik atağı tetikleyebilir. Ancak bu depresyon veya karma atak geçirdiklerinde antidepresan kullanmayacakları anlamına gelmez. Antidepresanlar duygudurum düzenleyicileri ve eşlik eden başka ilaçlar ile kombine edildiklerinde kişiyi maniye kaydırmadan etkili bir şekilde tedavi ederler.
12. Bipolar bozukluğu olan kişiler çalışamaz. YANLIŞ
Gerçek: Uygun tıbbi bakım ve iyi bir destek ile bipolar bozukluğu olan kişilerin %75’inden fazlası çalışıp ve başarılı olabilir.
13. Bipolar bozukluk, kontrol altına alındığında ilaçlar bırakılabilir. YANLIŞ
Gerçek: Bipolar bozukluk, şikayetler ortadan kalktığında bile ilaç almaya devam edilmesinin gerektiği bir rahatsızlıktır. İlaçlar önleyici olarak çalışır. Bunu tansiyon veya diyabete benzetebiliriz. Kan şekerinin yükselmemesi veya tansiyonunun çıkmaması için ilaçlar düzenli olarak kullanılır. İlaç kullanımı sırasında tansiyon normale döndü diye ilaçlar kesilmez. Herhangi bir ilacı bırakmadan önce her zaman doktorunuza danışmalısınız.
14. Bipolar bozukluğu olan kişiler dahidir ya da sanatkardır. YANLIŞ
Gerçek: Her zeka düzeyinde bipolar bozukluk görülebilir ve hastaneye yatış olabilir. Fikir uçuşması olarak adlandırılan hastalık bulgusu yani birçok fikrin akla gelmesi yaratıcılık gibi görünse de dikkat ve konsantrasyon eksikliğinden ötürü bu fikirler işlevsel şekilde işlenemezler ve sonuç alınamaz. Hastalık yaşantılarının birer yapıta dönüşmesi kişinin zaten kendinde varolan yaratıcılığına bağlıdır.
15. Çocuklar, bipolar bozukluğa yakalanmazlar. YANLIŞ
Gerçek: Her ne kadar Bipolar bozukluğun en sık tanı aldığı yaş aralığı 25 yaş civarı da olsa, Bipolar bozukluk çocuklarda da görülebilir. Ebeveynlerinde bipolar bozukluk olan çocukların etkilenme olasılığı ise daha yüksektir. Çocuklar erişkinlerin aksine atakları gün içerisinde birçok defa hızlı değişen ya da birlikte görülen çökkün ve coşkun duygudurum şeklinde yaşama eğiliminde olurlar. Yine çocuklarda coşkun duygudurum erişkinlerden farklı olarak çoğunlukla sinirlilik ve öfkeli hal şeklinde yaşanır. Okul sorunları sık görülür. Erişkinlere göre Bipolar bozukluk tanısının teşhis edilmesi daha zordur.
