Uykusuzluk, uykuya dalmakta zorluk, sık uyanma, sabah çok erken saatde uyanma ve kalitesiz ve dinlendirici olmayan gece uykusu yakınmalarından biri ve birkaçı ile şekillenir.
Uykusuzluk başka bir hastalığın belirtisi olabileceği gibi, tek başına bir hastalık da olabilir. Tedavinin doğru yapılabilmesi ve tedaviden cevap alınabilmesi için bu ayırımın doğru yapılması gereklidir. Uykusuzluğun sadece bir belirti değil de hastalık olarak kabul edilebilmesi için mutlaka bir gündüz belirtisinin bulunması ve bu durumun en az 1 ay sürmesi gereklidir. Gündüz belirtileri:
Yorgunluk veya halsizlik – yorgun hissetme, enerjide veya ilgide azalma
2. Dikkat, konsantrasyon veya bellek bozukluğu – dikkatini toplamakta güçlük, uyuyakalma veya bazı insanlarda hareketsiz duramama
3. İş veya okul problemleri veya sosyal ilişkilerde sorunlar – İşte verilen görevleri veya okul sonrası ev ödevini bitirmekte güçlük, ilgide azalma veya diğer insanlarla birlikte olmaktan rahatsızlık duyma
4. Duygudurum problemleri veya gerginlik – umutsuz, üzgün, sinirli veya alıngan hissetme
5. Gündüz uykuluğu – uyumaya çalıştığında uyuyamasa da uyuklama ihtiyacı hissetme
6. Motivasyon ve enerji kaybı
7. İşte veya araç kullanırken sık hata veya kazalar – bunlar genellikle ihmal hataları olarak adlandırılan yol işaretlerini veya uyarılarını kaçırmada sorunlardır.
8. Yetersiz uykunun bir sonucu olarak gerginlik, baş ağrıları veya mide problemleri
9. Uyku hakkında endişelenmekle çok zaman harcama,
Uykusuzluk hastalığı tanısı için;
uykuyla ilgili problemlerden yakınma
uykusuzluğun yatakta uyumak için yeterli zaman geçirilmesine rağmen oluşması,
hastanın yukarıda sıralanan dokuz günlük problemin birinden
yakınması gereklidir. Eğer hasta bu üç ölçütü karşılıyorsa, uykusuzluk hastasıdır. Sonraki aşama hastanın hangi tip uykusuzluğu olduğuna karar vermektir.
Genel olarak uykusuzluk toplumda belirti olarak % 35, hastalık olarak ise % 10 sıklığında olup, yaşlanmayla sıklığının arttığı ve ileri yaşlarda % 25 ve üstüne ulaştığı bildirilmiştir. Türk Uyku Tıbbı Derneğinin, Türk toplumunda 5021 erişkin üzerinde yapmış olduğu çalışma, ülkemizde uykusuzluğun belirti olarak % 20, hastalık olarak %12 sıklıkta görüldüğünü ortaya koymuştur.
