Solunum fonksiyon testleri ile akciğerlere giren ve çıkan hava volümü (hacmi) dinlenme durumunda, zorlu nefes alıp verme durumunda ve efor sırasında ölçülür ve elde edilen değerler ile aynı yaşta, cinste, boyda kişilerden elde edilen değerlerle karşılaştırılır.
Akciğerlere giren hava solunum yollarında belli bir hızla akciğerlere ulaşır. Solunum yollarında darlık olduğunda giren ve özellikle çıkan hava hızı azalır. Bunun için. akciğerler derin nefes alınıp hızla verildiğinde ilk 1 saniyede çıkarılan maksimum hava miktarı (FEV1) ölçülür
Eğer ölçülen hızlar düşükse, bronş genişleten ilaçlar inhale ettirip (hava yoluyla verilip) artıp artmadığı ölçeriz. Bu işleme reversibilite testi denir.
Bazı hastalarda yakınmalar olmasına ragmen solunum değerleri normal çıkabilir. Bu durumda yakınmaları ortaya çıkaracak bazı maddeler verilerek ( histamin metakolin) değerler tekrar ölçüşür. Bu işleme bronş hiperreaktivite testi (Provokasyon testi, solunum yolu aşırı duyarlılık testi) denir.
Akciğerler havada bulunan oksijenin kana taşınmasını sağlayan ünitelerden olusur. Nefes alındığında oksijen ve gazlar hava keseciklerine (alveol) ulaşır. Oksijen bu çok ince membranlı keseciklerin duvarında bulunan damarlardaki kırmızı kan hücrelerine hızla aktarılır. Kırmızı kan hücrelerinde bulunan karbondioksitte aksi yönde hızla hareket ederek hava keseciklerine geçer. Bu değiş-tokuşa işlemine difüzyon denir. Solunum fonksiyon labratuarında difüzyon ölçümü ile akciğerlerin oksijen ve karbondioksit değişimini yeterince yapıp yapmadığı öğrenilebilir.
Nefes alıp-verirken solunuma yardım eden kaslar kullanılır. Bu kaslar nefes almamıza ve vermemize yardım ederler. Kasların nefes alırken (inspirasyon) ve nefes verirken (ekspirasyon) oluşturdukları basınçlar ölçülerek, solunum kas fonksiyonları hakkında bilgi sahibi olunabilir.
-Nefes darlığı, hışırtılı solunum, öksürük, balgam çıkarma yakınması olanlara,
-Akciğer grafisinde normal dışı bulguları olanlara,
-Şikayeti olsun olmasın uzun süreden beri sigara içenlere,
-Genel anestezi altında ameliyat alacaklara
-Akciğer, kalp ameliyatı olacaklara,
-Başka bir organda var olan hastalığın akciğeri etkileyip etkilemediğinin belirlenmesi gerekenlere
-Akciğerleri etkileyecek işlerde çalışanlara (madenciler, deterjan, akü fabrikası işçileri, kuş besleyiciler….. vb),
-Sporculara,
-Akciğerler hastalığı nedeniyle ilaç verilenlerde, ilaçları etkinliğini öğrenmek amacıyla solunum fonksiyon testi yapılır.
-Spirometre
-Pletismograf
-Arter kan gazı cihazı ile solunum fonksiyonları değerlendirilir.
