Şizofreni; birçok etkenle ilişkili olan ve uzun sürme eğiliminde olan bir beyin (sinir ağı) hastalığıdır. Halkın çoğunlukla akıl hastalığı olarak tanımladığı ruhsal bir hastalık çeşididir. Sıklıkla 15-25 yaşları arasında başlar ve erişkin nüfusun yaklaşık %1’ini etkiler. Kadın ve erkelerde görülme sıklığı birbirine yakındır. Her toplumda, her eğitim düzeyinde ve her ekonomik seviyede görülebilen bir hastalıktır. Sadece fakirlerde görüldüğüne dair düşünce doğru değildir.
Hastalığın alevlenme ve yatışma dönemleri vardır. Alevlenme döneminde kişinin çevreyi ve kendini algılaması, duygusal tepkileri, düşünceleri, konuşmaları ve davranışları tuhaflaşır. Günlük yaşamda kendi işlerini yürütecek şekilde iradesini kullanması ve çevresindeki insanlarla uygun sosyal ilişkiler kurması zorlaşır. Sağlıklı kişilerin duymadığı sesler duyması, gözüne bazı garip şeylerin gözükmesi, etrafındaki kişilere düşman gibi davranması, tuhaf düşünceler dile getirmesi ve tuhaf davranışlar sergilemesi, uyku düzeninin bozulması, evine ve kendine bakamaz hale gelmesi sık ortaya çıkan belirtilerdir.
Tedavinin erken başlanması beyin yıpranmasını önleyebilir. Şizofreni tedavisi mutlaka aile ile birlikte yürütülmelidir. Öncelikle hastanın düzenli ilaç kullanması (hap ya da iğne) sağlanmalıdır. Aile bireyleri ve sağlık çalışanları hastayla tartışmamalıdır, hastanın söylediği tuhaf şeylerin onaylaması gerekmez fakat açıkça reddedip hastayla ilişkiler kopacak hale getirilmemelidir. Terapi amaçlı görüşmelerle hastalığını tanıması, kabullenmesi, belirtiler konusunda bilinçlenmesi sağlanmalı ve belirtiler daha ağırlaşmadan ne yapacağı öğretilmelidir. Daha sonra günlük iş ve uğraşlar için gereken beceriler öğretilmeli, yakınlarına bağımlılığı elden geldiğince azaltılmalıdır.
Şizofreni tedavisinde ilaç bırakmaya bağlı hastalık alevlenmelerini sık görmekteyiz. İlaç yan etkilerine bağlı fazla uyuma, kilo alma, dikkat azalması ve cinsel sorunlar sık dile getirilmektedir. Bu nedenle herkesin cinsiyetine, yaşına, mesleğine göre tedavi seçenekleri gözden geçirilmelidir.
