Son dönemde oldukça popüler olan "bonding" işlemi ortodontide, dişler üzerine braketlerin yapıştırılmasıdır. Braketler, dişlerin dudak ve yanağa temas eden dış yüzeylerine (labial) veya dile temas eden iç yüzeylerine (lingual) yapıştırılabilir. Dişlerin iç ve dış yüzey özellikleri birbirlerinden tamamen farklı olduğu için üretilen braketlerin tasarımları da tamamen farklıdır. Örneğin; ön dişlerin dış (labial) yüzlerine yapıştırılan braketlerin tabanları içbükey iken; iç (lingual, dil) yüzlerine yapıştırılan braketlerin tabanları düz veya dışbükeydir.
Ortodontide bonding işlemi ikiye ayrılır:
1 Direkt bonding tekniği (Uzun tek seans)
2 İndirekt bonding tekniği ( Kısa 2 seans)
Direkt Bonding Tekniği
Bu bonding yöntemi, en yaygın kullanılan ve benim de en sık uyguladığım tekniktir. Temel olarak tek seansta, her bir diş üzerine braketlerin hekim tarafından tek tek elle yapıştırılması anlamına gelir. Bu teknikle yaptığım braketleme işlemi, ağızdaki diş sayısına bağlı olarak değişmekle birlikte uyum gösteren bir hastada tek çene için 15-20 dakika sürmektedir. Direkt teknikle bonding sonrası, braketlerin üzerine tel yerleştirilmesi ile seans tamamlanmaktadır.
Bu tekniğin avantajları:
1. Tek seansta tüm braketler yapıştırılabilir.
2. Ölçü alınmasını gerektirmez (bulantı refleksi olanlar için büyük bir avantaj).
3. Laboratuvar işlemi için beklemek gerekmez.
Bu tekniğin dezavantajı:
1. İşlem, diğer tekniğin seanslarına göre 10-15 dakika daha uzun sürmektedir.
İndirekt Bonding Tekniği
Bu bonding yöntemi, toplamda 2 seansta braketlerin toplu olarak yapıştırılması anlamına gelir. İlk seansta yalnızca ölçü alınır. Takiben 2-3 günlük bir laboratuar çalışması için beklemek gerekmektedir. Bu süre zarfında, oluşturulan çapraşık diş modeli üzerine braketler dizilir. Çapraşıklığa göre dizilmiş braketler, dişlerin şeklini alan taşıyıcı bir kaşık içerisinde ağza uygulamaya hazır hale getirilir.
Bu aşamada hastamız ikinci seansa çağrılır. İkinci seansta tüm braketler toplu olarak kaşık içinde dişlere yapıştırılır ve kaşığın uzaklaştırılmasıyla braketleme işlemi bitmiş olur. İndirekt teknikte de diğerinde olduğu gibi braketlerin üzerine tel yerleştirilmesi ile ilk seans tamamlanmaktadır.
İndirekt tekniğin avantajı:
1 Seansları direkt tekniğe göre daha kısa sürer, hastalar uzun süre ağızlarını açmak zorunda kalmazlar.
Bu tekniği dezavantajları:
1. 2 seansta uygulanır.
2. Ölçü alınması gerekir.
3. İki seans arasında 2-3 günlük laboratuar işlemi için beklemek gerekir.
Hangi Tekniği Ne Zaman Kullanıyorum?
Dişlerin ön (labial) yüzlerine braket yapıştırılması uygulaması, günlük pratiğimde rutin haline gelmiş bir uygulamadır. Bu nedenle labial braketlemede direkt bonding teknik uygulamayı ve tek seansta braketlemeyi bitirmeyi tercih ediyorum. Bunun yanı sıra sosyal yaşamı gereği ön planda olan veya görselliğin önemli olduğu meslek gruplarındaki kişiler (oyuncular, spikerler, fotomodeller) dişlerinin üzerinde tel ve braket görünmesini istememektedir. Bu tür durumlarda bu kişilere, dişlerin iç yüzeylerine braketlerin yapıştırıldığı “lingual ortodonti” tedavisini öneriyorum. Lingual ortodonti tedavisinde;
1. Arka dişlere tükürük akışını önlemenin zorluğu,
2. Hastanın, tekniğin gerektirdiği kadar uzun süre ağzını açık tutmasının zorluğu,
3. işlerin iç (lingual) yüzeylerinin şekil farklılıklarından dolayı indirekt bonding teknik kullanarak 2 seansta braketleme yapmak daha doğru bir tercihtir.
Ortodontide Bonding Aşamaları
Braketler ister direkt bonding teknikle, ister indirekt bonding teknikle uygulansın; ister dişlerin labial, ister lingual yüzeylerinden uygulansın, yapıştırılacakları 4 ayrı işlem yapılması gerekir. Bu işlemler sırasıyla şunlardır:
1. Temizlik
2. Yüzey özelliklerinin değiştirilmesi (enamel conditioning)
3. Yüzeyin ara ajanla kaplanması (sealing)
4. Braketlerin yapıştırılması (bonding)
Burada dikkat edilmesi gereken nokta, diş yüzeylerinin temiz olması gerektiğidir. Üzerinde diş taşı, plak, yiyecek artığı, debris bulunan dişlere bonding işlemi yapılamaz. Bazı durumlarda birkaç dakikayı alan polisajla temizlik yeterli olurken, bazı durumlarda 2-3 seans süren profesyonel temizlik yapılması gerekebilir.
İkinci ve üçüncü sıradaki işlemler toplamda 5 dakika sürmektedir. Braketlerin yapıştırılması işlemi ise diş sayısıve bireyin uyumu, bulantı refleksi gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik göstermekle birlikte tek çene için ortalama 10-15 dakika sürmektedir.
Seramik Kaplama ya da Dolgulu Dişlere Braket Yapıştırılır Mı?
Evet, her yüzeye (seramik, amalgam dolgu, kompozit dolgu) braket yapıştırılabilir. Temelde uygulanan işlem, yukarıda bahsetmiş olduğum 4 aşamalı bonding işlemidir. Tek fark, diş minesi dışındaki bu yüzeylere braket yapıştırmak için özel olarak üretilmiş farklı materyaller kullanmak gerekmektedir.
KAYNAKÇA:
1. Graber, L.W., Vanarsdall, R.L., Vig, K.W.L. (2012). Orthodontics Current Principles and Techniques (5. bs.), (s. 728): Mosby, Elsevier.
