Omuz, kürek kemiği, köprücük kemiği ve omuz başı kemiğinin bir araya gelmesinden oluşan komplike bir eklemdir. Omuz ekleminin normal hareketlerini yapabilmesi için, bu üç eklemin uyum içinde çalışması gerekir. Omuzun stabilizasyonu eklem kapsülü, ligamentler ve kaslar sayesinde olmaktadır . Omuz eklemi konumunu düşününce yumuşak dokularla sağlanmış bu stabilizatör mekanizma aynı zamanda eklemi yaralanmalara daha müsait hale getirmektedir. Bu nedenle omuz bölgesinde birçok nedenle ağrı görülebilir.
Omuz bölgesinde en sık görülen şikayetler ağrı ve hareket kısıtlılığıdır. Doğru teşhis için, hastanın ayrıntılı değerlendirilmesi oldukça önemlidir. Ağrının tipi, yeri, yayılma süresi dikkatle sorgulanmalıdır. Boyun, sırt ve kaburgada görülebilen problemler ve postür ( duruş) bozuklukları omuz kuşağı hareketlerini etkileyebilir. Hastanın günlük yaşamı, yaptığı iş, son zamanlar da farklı olarak ne yaptığı sorgulanmalıdır. Bu sorgulamada ki amaç ağrı ve hareket kısıtlılığına sebep olan hareket ya da aktiviteyi belirlemek ve o aktiviteye yönelik hastayı bilinçlendirmek gerekir, bazen bir kere yaptığı hareket ağrıya sebep olmayabilir fakat bu hareketin tekrarlı yapılması şiddetli bir aktivite olmasa dahi tekrarlayan travmaya sebep olabilmektedir. Geçirilmiş travmalar problemle ilgili fikir verebilir. Hastanın yaptığı spor aktivitelerinin bilinmesi, genç hastalarda buna bağlı oluşabilecek yaralanmaların saptanmasını sağlayabilir. Hastanın geçirdiği diğer hastalıklar ve daha önce gördüğü tedaviler de dikkatle sorgulanmalıdır.
Omuz ağrısının en sık görülen nedeni sıkışma sendromudur(inpingement Sendromu).
Genelde 40 yaşın üzerinde görülen bu sendrom, uzun süre ayakta dik duran ve kollarını omuz seviyesi üzerinde tutarak çalışmak zorunda kalan kişilerde sık görülür.
Bu tür zorlayıcı hareketler kasların kemiğe yapışmasını sağlayan kirişleri üzerinde yıpratıcı etki yapar. Genelde hafif bir zorlanmayla omuz ağrısı başlar. Ağrı, geceleri artabilir ve uykuya engel olacak şiddetlere ulaşabilir. Ultrasonografi ve MR tanıya yardımcı olur. Ağrının şiddetli olduğu dönemlerde kısa süreli istirahat gereklidir. Ağrı kesici ilaçlar, lokal enjeksiyon ve fizik tedavi tedavide uygulanır.
Omuz ağrısına neden olan diğer hastalıklar;
Rotator cuff yırtığı
Rotator cuff kasları omuz eklemini saran ve humerusun caput humerisini cavitas glenoidales içinde sabitleyen 4 kastan meydana gelir. Supraspinatus, infraspinatus, teres minör ve subscapularisten meydana gelen bu kaslar omuzun rotasyonel hareketlerinden sorumludur.
Golf, tenis benzeri zorlayıcı rotasyonel hareketlerin kullandığı sporlarda travmatik rotator cuff yırtıkları meydana gelebildiği gibi bu yırtıklar atravmatik olarakta meydana gelebilir. Hastalara yırtığın derecesine göre cerrahi önerilebilir, yada sadece rehabilitasyon programı uygulanır.
Bursit
Omuz bölgesinde, hareketli dokular arasındaki sürtünmeyi azaltmaya yardım eden, çok sayıda, içi sıvı dolu keseler vardır. Bursit ya da bursitis bu keselerin ağrılı iltihabi hastalığıdır. Bursit, keseleri tutabilen sistemik hastalıklar dışında, zorlanmalar ve tendinit sonucu da gelişebilir. Omzun ön yüzünden aşağıya yayılan ağrı ve hassasiyet bulunur. Kolu yandan yukarıya doğru kaldırmak ağrıdan dolayı zor, bazen de imkansızdır. Tanı koymak için ultrasonografi ve MR’dan yararlanılabilirse de çoğu zaman sadece muayene yeterlidir. Tedavi için ağrı çok şiddetli ise kısa süreli istirahat verilir. Şişliği azaltmak için soğuk uygulama yapılır. Ağrı kesici ve iltihap dindirici romatizma ilaçları verilir. Bu yöntemlerle kontrol edilemeyen olgularda lokal enjeksiyon ve bazen fizik tedavi yapılır.
Donuk omuz ( Frozen Shoulders)
Travma, kalp damar hastalığı, kronik akciğer hastalığı, tüberküloz, akciğer tümörleri, şeker hastalığı, boyun hastalıkları ve en önemlisi kolun uzun süreli hareketsizliği donuk omuza yol açabilir.
Omuz ağrısı ve omuz sertliği ile sinsi olarak başlar. Giderek daha belirginleşen hareket kısıtlılığı olur. Fizik tedavi gerekebilir. Tedaviye dirençli olgularda lokal enjeksiyon ve germe yapılır.
Polimiyaljia romatika
Polimiyaljia romatika yaşlılarda bir aydan uzun süren boyun, omuz ve/veya kalça kuşağındaki ağrı ve tutuklukla seyreden bir hastalıktır. Gece ağrısı ve sabah tutukluğu görülür. Yorgunluk, hafif ateş, kilo kaybı, iştahsızlık olabilir. Diz ve el bileklerinde geçici şişlik ve ağrı meydana gelir.
Sudeck atrofisi
“Kompleks rejional ağrı sendromu” adı da verilir. Ağrı, fonksiyon kaybı ve sakatlık ile karakterizedir. Omuz, el ve ayak tutuluşu sıktır. Kolu tutunca omuz-el sendromu adını alır. Omuz-el sendromunda omuz ve elde değişiklikler olmasına karşın dirsek sağlam kalır. Hastaların çoğu 50 yaşın üzerindedir. Hasta bölgede ağrı ve şişlik, deri değişiklikleri, terleme bu sendromda görülen belirti ve bulgulardır. Tanıda radyografi, bilgisayarlı tomografi ve kemik sintigrafisinden yararlanılır. Analjezik ilaçlarla birlikte fizik tedavi de verilmelidir.
Omuz ağrısı yaşamamak için bu öneriler:
• Omzunuz ağrıyorsa ağrıyan tarafa yatmayın.
• Otururken kollarınızı bir destek üzerine koyun.
• Kollarınızı sık sık omuz seviyesinden yukarıya kaldırmayın.
• Kollarınızla ağır yük taşımayın.
• Omuz ağrınız varsa egzersizler ve tedavi için bir Uzman doktora veya Fizyoterapist e danışabilirsiniz.
Sağlıklı günler….
Uzm. Fzt. H. İbrahim KURMAZ
