Yeme bağımlıları sıkça ‘yeme atakları’ geçirmektedir. Ataklardandan sonra kendilerini suçlar, yargılar ve kendinden nefret ederler. Verdikleri tepkiler, yoğun bir alkol ya da uyuşturucu tüketimi sonrasındaki yoksunluk ataklarına benzemektedir. Sürekli zihinlerinde bu atakları hiç yaşamamış olmayı istemektedirler.
Fakat bu davranışları değiştirebilmeniz ve tekrar normal yeme davranışına geçebilmeniz için sorunlu davranışı gözlemlemeniz gerekmektedir. Yeme davranışınızı bir plan oluşturarak gözlemleyebilirsiniz. Böylece davranışınız hakkında daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz. Yemeği ne zaman, hangi duygular ile tükettiğinizi not ederseniz, davranışınızın daha çok bilincine varır ve buna göre hamlelerde bulunursunuz. Önemli olan burada sadece yaptığınız davranışı gözlemlemenizdir. Kendiniz hakkında herhangi bir yargılamaya varmamanız gerekmektedir. Burada hedefiniz ne bir anda bu davranışlardan kurtulmak ne de kendinizi suçlamak olmalıdır. Yapacağınız gözlem sadece farkındalığınızı arttırabilmek için bir ön bilgi niteliği taşımalıdır. Bu noktada aşağıdaki yeme davranışı formunu örnek olarak kullanabilirsiniz..
| Tarih : 08.03.2016 |
| Kahvaltı |
| Bir dilim ekmek üzerine kalın bir kaymak tabakası, bal ve çay. |
| Ortam nasıldı? |
| Normaldi, sinirli ya da gergin değildim herhangi bir rahatsızlık verici durum yoktu. |
| Duygular nasıldı? Bedensel olarak mı açtım, yoksa olumsuz duygular içerisinde miydim? |
| Sabah kahvaltısıydı. Bedensel olarak açtım. |
| Yemekten sonraki duygularım nasıldı? |
| Doyduğumu hissettim. |
| Tarih: 08.03.2016 |
| Öğle Yemeği |
| Büyük bir tabak sebzeli tavuklu salata 3 bardak su |
| Ortam nasıldı? |
| Herhangi bir gerginlik yoktu. |
| Duygular nasıldı? Bedensel olarak mı açtım, yoksa olumsuz duygular içerisinde miydim? |
| Aslında karnım hiç aç değildi, sabah yeterince fazla yemek tüketmiştim. Ama aç olmasamda asla öğlen yemeklerini kaçırmam ve ertelemem. Çünkü kendimi buna alıştırdım öğlenleri yemek tüketmek zorundayım. |
| Yemekten sonraki duygularım nelerdi? |
| Midemde şişkinlik ve yorgunluk hissettim. |
| Tarih : 08.03.2016 |
| Akşam yemeği |
| Başlangıç bir dilim ekmek, ton balıklı salata, bir bardak ayran. Sonrasında çikolata, çerez ve kakao |
| Ortam nasıldı? |
| Eşim yemekten sonra her şeyi masada bırakıp televizyon karşısına geçti zaten yemekte de hiç konuşmadı. |
| Duygular nasıldı? Bedensel olarak mı açtım, yoksa olumsuz duygular içerisinde miydim? |
| Eşime karşı çok öfke doluydum ve yine aynı şeyler için tartışmak istemiyordum. |
| Yemekten sonraki duygularım nelerdi? |
| Tekrar sakinleştim ve durumu umursamadım. |
Yeme günlüğünüze bakarak hangi durumlarda bedensel açlık hissetmeden, yani başka bir duygusal sebep ile besin tükettiğinizi görebilirsiniz. Yeme günlüğünü doldururken, yediklerinizi aklınızda tutup akşamına not etmeyi denemeyin, çünkü maalesefki insan hafızası bu konuda güvenilir değildir. Günlüğünüze yediğiniz, içtiğiniz her şeyi o anda not etmelisiniz.
Yeme günlüğünüzü doldururken motivasyonunuz kırılabilir. İnsanlara bazen davranışları ile bu denli yüzleşmek zor gelebilir. Sizde kendinizde böyle bir duygu hissediyor ve günlük doldurmak istemiyorsanız, kendinizi çok fazla zorlmayın ve programa bir süre ara verin. Bu konu ile ilgili sadece her gün 5 dakika kadar düşünün. Birkaç gün sonra motivasyonunuz yükseldiğinde tekrar sadece deneyin. Kendinize bu aşamada vereceğiniz en büyük zarar çok yüksek performans beklemektir. Kendinizi olduğunuz gibi kabullenin, ve sadece en başta yapabileceğinize inandığınız günler bu kaydı tutun. Önemli olan doldurmaya karar verdiğiniz günler hiçbir besin atlamadan doldurmaya devam etmenizdir.
Yeme günlüğünüz size ne zamanlarda duygusal gerginlik, sıkıntı ve stres sebebi ile yemek yediğinizi gösterecektir. Kişisel ideal kilonuza gelmeniz için kendinizi yasaklar içerisinde yakmamanız gerektiğini unutmamalısınız. Bu besin kaydı sayesinde her besini yerinde, zamanında ve kuralınca tüketme olanağı sağlamaktadır.
Uzm. Klinik Psikolog- Bariatrik Psikolog
Merve PEHLİVAN
