Obezite ameliyatına, sadece kiloya göre mi karar veriliyor?
Obezitenin oluşmasının temelinde genetik, yaşam tarzı, psikolojik durum, beslenme, çevre ve endokrinolojik faktörler rol oynamaktadır. Aynı ortamlarda yaşayan akraba insanlardaki çok farklı kilo alma tarzları bu konudaki başka faktörlerinde etkili olabileceği fikrini güçlendirmektedir. . Son yıllarda bu konudaki, çalışmalar, bağışıklık sistemi ve barsak mikro florası üzerine yoğunlaşmaktadır.
Obezite sorunu yaşayanlarda ameliyat kararı vermek için Amerikan Ulusal Sağlık Enstitüsü (National Health Institute=NIH) Vücut kitle indeksi (Body Mass Index=BMI)’ni kriter olarak kabul edilmektedir. Buna göre BMI 40 Kg/m2 üzerinde olan veya BMI 35 Kg/m2 üzerinde olup en az bir yandaş hastalığı olanlara obezite ameliyatı yapmak uygundur.
Son yıllarda yukardaki yaklaşım değişmektedir. Bilimsel çevrelerde tartışılan ve ağırlıkla kabul gören yaklaşım; sadece BMI’ne yani vücut ağırlığına göre değil, başka faktörlerinde dikkate alındığı kapsamlı bir değerlendirmeden sonra ameliyat kararı verilmesi yönündedir. Bu faktörler, yaş, yaşam tarzı ve kalitesi, sosyal çevre, iş yaşamı, klinik özellikler, ekonomik durum gibi durumlardır. Bu gibi değerlendirmelerden sonra bazen önemsiz gibi görünen bir neden çok ön plana çıkabilmektedir. Örneğin gösteri sanatları alanında faaliyet gösteren veya halkla ilişkiler alanında çalışan kirşlere için ciddi obezite olmadanda 1. Dereceden obezite yani BMI 30 Kg/m2’den büyük olması iş ve sosyal yaşamı ciddi şekilde olumsuz etkileyebilmektedir. Hatta sırf kilosu nedeniyle iş bulamayan veya işini kaybeden insanlara rastlamaktayız.
Yaş günlük aktivite ve enerji harcamadan bağımsız ve etkin bir faktördür. Günlük 3000 kalorilik gıda ile beslenen bir kişi 18 yaşında iken 70 Kg ise 50 yaşında 89 kilo ağırlığına ulaşacaktır. Yine, gençlerde obezite cerrahisinden sonra kilo verme hızı ileri yaşlara göre daha fazladır. Diğer taraftan ileri yaşlarda beslenme riski daha fazladır ve ameliyata ait komplikasyon oranıda daha fazladır. Bir başka açıdan ise obezite ameliyatı sonrası alınması gerekebilen multivitaminler ve protein ürünleri ekonomik bir yük oluşturabilmektedir.
Sonuç olarak; Obezite ile ilgili yapılan çalışmalar göstermektedir ki ameliyat kararı kişinin sadece BMI yani boy ve kilosuna göre değil genetik faktörler, barsak mikro florası, sosyal çevre gibi pek çok faktörle birlikte değerlendirilerek verilmesi gereken bir karardır. İleriki yıllarda bu bağlamda tartışmalar ve kriterler değişecek gibi gözükmektedir.
