Şaşılık tedavisinde bu göz neden kayıyor sorusunun cevabı tedaviye yön verecektir. Bazı özel durumlar devamlı aynı gözün kaymasına neden olur.
Görevi gözlüğe yüklemek: Gözlük gösterir ve bu yanlış bir uygulamadır. Göz önüne cam koyarak görmeyi değil fonksiyonlarını çalışır halde tutarak görme sağlanmalıdır. Gözlük göz fonksiyonlarını giderek üstlenir, göz fonksiyonları giderek zayıflar. Daha fazla zayıflayan göz daha fazla kayar.
İki göz aynı numara ama biri kayıyorsa, kaymayan gözde fonksiyonlar canlı demektir. Unutmayın +5.00 numara gözlüksüz görür, neden, fonksiyonlar canlı olduğu için.
*Görmeyen göz kayar: İki göz arasında görme farkı varsa çocuk hep iyi gören gözünü kullanır. Bu diğer gözün tembelleşmesi ve az görmesi demektir. Görme gayreti o gözün içe kaymasına neden olur.
*Gözler arası numara farkı: İki göz arasındaki 1.00-1.50 dereceden fazla numara farkı daha az numaralı gözün kullanımda tercihine neden olur, diğerinin az kullanılması gözde tembelleşmeye ve dolayısıyla kaymaya neden olur.
*Diplopi /Çift görme) : Kayan göz görme ekseninden ayrılınca çift görür. Bir göz karşıyı görürken kayan göz diğer bir alanı görür. Görüntüler üst üste gelince karışır. Görmenin bozulması gözün görme gayretine girer ve gözler kayar.
*Supressiyon (gölgeleme) : Beyin çift görmeyi gidermek için kayan gözün görüntüsünü gölgeler. Gölgeleme az görme nedenidir, görme gayreti o gözde kaymaya neden olur.
Ekzantrik fiksasyon: Kayma nedeniyle görüntün gören nokta (fovea) dışına düşmesi %40 az görür. Az görme nedeniyle devamlı bu göz kayar.
*Az görme: Az gören gözde çocuğun görme gayretine girmesi gözdeki kaymayı artırır.
*Astigmat: Astigmat gözdeki yamulmaya bağlı olarak göz ön merceği veya göz içindeki lensin kırışıklığından kaynaklanan netlik azlığıdır. Artı veya eksi Sferik değerler görme gayreti ile giderilebilirken Astigmatik görme azlığı giderilemez. Bu gözlerde önemli kaymaya ve tembelleşmeye neden olur.
Uyum (akomodasyon): Uyum kameranın her mesafeyi netleştirme için zum yapma olayıdır. Uyumun güçlülüğü içe veya yetersizliği dışa kaymaya neden olur. Az gören veya daha yüksek numaralı gözde beynin devamlı uyum yap uyarımı nedeniyle uyum güçlenir. Güçlü uyum gözü içe kaydırır. Uyum gevşekliği ve gecikmesi de gözde kayma nedenidir.
*Kalın kas ince kas, hatalı kas yapışımı: Kalın ve güçlü kas içe çeker. Karşıtı kası zamanla inceltir ve gücünü zayıflatır. Doğuştan kas zayıf veya kalın ve güçlü olabilir. Bu tip şaşılıklar doğuştan gelir.
Füzyon gücü: İki gözü bir arada tutma gücü azaldıkça ara sıra göz kayması başlar. Füzyon gücünün azalması çoğalınca devamlı kaymaya başlar. Bebekte füzyon gücünü ölçmek mümkün değildir.
Shut off: Beyinle gözler arasında bir fonksiyon akışı vardır. Beyni ilgilendiren bir olay nedeniyle bu fonksiyon akşının geçici ve kısa süreli tıkanıklığı iki gözle tek görme dengesini bozar. Oluşan az görme, uyum bozukluğu, kaslarda gelişen yapı bozukluğu fonksiyon bir süre sonra düzelse bile gözde kalıcı şaşılığa neden olur.
Görme önündeki engeller: Kornea, lens, vitre gibi gözün saydam ve ışık geçiren ortamlarındaki görmeyi engelleyen bozukluklar o gözde kaymaya neden olur.
Hatalı gözlük gözde kaymaya neden olur: Gözlük verme bir sanattır. Şaşılıkta gözlük vermek ayrı bir sanattır. Gözlükte çok özellikler vardır, bunların yeterince yerine getirilmemesi hatalı taraf gözün kaymasına neden olur.
Her şey normal göz neden kayar? Gözde numara ve kas bozukluğu, uyum fazlalığı, görme bozukluğu yok, göze gelen sinir sağlam ama gözün birinde kayma var. Shut off’u önemseyin. Gözlerle beyin arası fonksiyon akışı çok kısa bir süre tıkanmış ve bu durum iki gözle tek görme dengesini bozmuştur. Bu şaşılık sürecini başlatmıştır.
Dr. Selim Hüsrevoğlu
