Bağımlılık, zararlı sonuçlarına rağmen zorlantılı veya kontrol etmesi güç olan madde arayışı ve kullanımı ile karakterize kronik bir hastalıktır.

Bağımlılık bir beyin hastalığı olarak kabul edilir. Çünkü madde kullanımı beyin yapısı ve işleyişini değiştiren zararlı etkilere yol açmaktadır. Madde kullanımının beyinde yol açtığı değişiklikler kişinin madde kullanma isteğine direnme yeteneğini ve öz kontrolünü azaltarak madde kullanımının devam etmesine yol açmaktadır.

Madde Kullanıldığında Beyinde Neler Olur?

İnsanın hayatta kalması için gerekli davranışları (yemek yeme, sosyalleşme, üreme vs..) yapması için gerekli motivasyonu üreten haz alma duygusu beyindeki’ ödül merkezi’ tarafından oluşturulur. Normal düzeylerde uyarıldığında ödül merkezimiz doğal davranışlarımızın sürmesine yol açan hazzı üretir.

Maddeler ise beynimizdeki ödül merkezinin aşırı uyarılmasına neden olarak çok yoğun bir haz üretir ve maddenin tekrar tekrar kullanılmasına yol açar.

Madde kullanımı devam ettikçe beyin aşırı uyarılmaya adapte olur ve kişi aynı düzeyde uyarılmak için daha çok madde kullanmaya gereksinim duyar. Bu etkiye tolerans denir. Bu durum ayrıca kişilerin bir zamanlar zevk aldıkları yemek yeme, sosyal aktiviteler, seks gibi şeylerden daha az haz almalarına ve ilgi kaybına neden olur.

Diğer yandan aşırı uyarılmaya alışan beyin, maddenin alınmaması durumunda her maddede kendine özgü olan rahatsızlıklara yol açar. Buna yoksunluk denir.

Kişiler zaman içerisinde gelişen tolerans nedeniyle madde kullanımından aldıkları haz azalır. Bu durumda madde kullanımının sürmesinde yoksunluk belirtilerinin geçirilmesi önemli hale gelir.

İnsanlar Neden Madde Kullanır?

İnsanlar farklı nedenlerde madde kullanmaya başlarlar:

İyi hissetmek için – haz duymak, özgüven artışı, enerji artışı

Olumsuz bir hissi azaltmak için- stresi azaltmak

Daha iyisini yapmak için – performansı arttırmak

Merak ve akran etkisi

Madde Bağımlılığı Belirtileri Nelerdir?

Maddeyi düzenli kullanma zorunluluğu hissetmek

Diğer her şeyin önüne geçen madde kullanma dürtüsü

Zaman içerisinde aynı etkiyi elde etmek için daha çok madde kullanma gereksinimi

Planladığından daha fazla miktarda madde kullanmak

Maddeyi sürekli bulacağından emin olma gereksinimi