Kontakt lensin tarihi 450 yıl kadar öncesinde Leonardo da Vinci'nin yaşadığı yıllara uzanır ancak pratik kullanıma girmesi 1900'lü yıllarda olmuştur. Kontakt lensler gözün dış eğriliğine uyacak şekilde biçimlendirilmiş ince ve hafif plastik disklerdir. Birçok kişi kozmetik ya da estetik sebeplerle Kontakt lensi gözlüğe tercih ederse de Kontakt lens takmak için tıbbi sebepler de mevcuttur.
Kontakt Lens Çeşitleri
İki ana grup Kontakt lens mevcuttur: Sert ve Yumuşak.Bunların dışında afakik, keratokonus, renk körlüğü gibi özel grup lensler de vardır.
Sert lensler
Gözün dış yüzeyi olan kornea tabakasının yaklaşık üçte ikisini kaplar. Şeffaf ya da hafif renklendirilmiştir.
Gaz geçirgen sert lensler
Sert lenslere benzer ancak oksijen geçirebilen bir maddeden yapılmıştır. Bugün kullanılan sert lenslerin tümü gaz geçirgendir.
Yumuşak lensler
Hidrofilik yani su tutabilen maddeden yapılmış olan yumuşak Kontakt lensler oldukça ince ve bükülebilirdir. Korneayı tamamen kaplar ve beyaz olan sklera tabakasına da taşar.
Günlük kullanılabilen yumuşak lensler her gün çıkarılmalıdır, bu lensler gözde iken uyunmamalıdır. Uzun süreli yumuşak lenslerin gözden hergün çıkarılması gerekmez. Lensi takıp çıkarmada zorlananlar için bu lens tipi daha uygundur.Tek kullanımlık lensler bir gün takılır ve çıkarılınca atılır.En son üretilen yumuşak lens tipi silikon jel lenslerdir. Bu lensler daha çok oksijen geçirir ve biyo-uygunluğu daha yüksektir.
Afakik Lensler
Afakik, katarakt ameliyatından sonra göz içine lens yerleştirilmediğinde ortaya çıkan durumdur. Bu durumda ağır ve kalın camlı gözlük yerine afakik lensler kullanılır.
Keratokonus Lensleri
Korneanın normal eğriliğini kaybedip konik hal alması ve incelmesi durumuna keratokonus denilir. Bu durumda görme düzeltmesinde gözlük camı yetersiz kalır. Bu hastalarda özel olarak şekillendirilmiş sert lenslerle görme temin edilir. Lensin de işe yaramadığı çok ileri keratokonus vakalarında kornea transplantasyonu gerekebilir.
Renk Körlüğünde Kullanılan Lensler
Bazı tip renk körlüğü vakalarında özel üretilmiş lenslerle renk görme normale yaklaştırılabilir.
Kontak lensin avantajları
* Görme kalitesi gözlük camına göre daha yüksektir.
* Görme alanında daralma veya burun ve kulaklara basınç hissi gibi gözlük çerçevesinin sebep olduğu sıkıntılar yoktur.
* Kişinin doğal görünüşünü bozmayacağı için psikolojik rahatlık sağlar.
* Göz rengi değişimi ve travma sonrası oluşan gözün görünüş bozukluklarının giderilmesini sağlar.
* Gözlük camında oluşan leke, ter, buhar gibi zorluklar yoktur.
* Sporcular, pilotlar ya da diğer mesleki gruplarda gözlük kullanımının zorluğunu ortadan kaldırır.
* Gözlük camındaki gibi kırılma ve yaralama gibi dezavantajı yoktur.
Kontakt lens uygulaması
Kontakt lens reçete edilmeden önce tam bir göz muayenesi gereklidir. Göze en uygun Kontakt lense hasta ve doktor arasındaki görüşmeden sonra karar verilir. Kontakt lens takma süresi hergün biraz daha artırılarak adaptasyon sağlanır.Bu adaptasyon süresi yumuşak lensler için 3-4 gün, sert lensler için 2-4 hafta olabilir. Adaptasyon süresinde sulanma, göz kırpıştırma, ışık hassasiyeti, kızarıklık gibi şikayetler olabilir. Bu belirtiler genellikle geçicidir, aksi halde doktora haber verilmelidir.
Kontakt lens bakım kuralları
Kontakt lensinizi elinize almadan önce ellerinizi mutlaka iyice yıkayıp, kurulamalısınız.
Sert Lensler:
* Kolayca çizilebileceği için kumaş ya da kağıtla temizlenmemelidir.
* Günlük olarak temizlenmeli ve sterilize edici bir sıvıda saklanmalıdır.
* Göze takmadan önce ıslatıcı bir sıvı kullanılmalıdır.
* Periyodik olarak kontrol edilmeli ve gerekirse lens firması tarafından profesyonel olarak temizlenmelidir.
* Kirli bir ortamda yaşanıyorsa lensler daha sık aralıklarla temizlenmelidir.
Yumuşak Lensler:
* Tuzlu suda değil, mutlaka dezenfektan bir sıvıda saklanmalıdır.
* Sıvıyı emebileceği için su ya da benzeri temizlik maddeleri kullanılmamalıdır.
* Günlük temizlik yapılmalıdır.
* Uzun süreli lenslerde protein birikintilerini gidermek için haftada bir enzimatik temizlik yapılmalıdır.
Doktorunuzu aramanız gereken durumlar
* Adaptasyon döneminde aşırı sulanma varsa,
* Gözünüz aşırı kızarır ve şişerse,
* Lensinizi takma, çıkarma ya da kullandığınız sürece ağrınız olursa,
* Adaptasyon süresinin dolmasına rağmen aşırı ışık hassasiyeti, ışık etrafında haleler ya da bulanık görme varsa.
Kontakt lens kullanıcısına tavsiyeler
* Lensinizi takıp çıkarmadan önce mutlaka ellerinizi yıkayınız.
* Doktorunuzun yapacağı düzenli takipleri aksatmayın.
* Lenslerinizi doğru olarak takıp çıkarmayı öğrenin.
* Mutlaka yedek bir gözlüğünüz olsun.
* Göz makyajınızı lensinizi taktıktan sonra, makyaj temizliğini lensinizi çıkardıktan sonra yapın.
* Doktorunuzun tavsiye ettiği lens solusyonunu kullanın, lensinizi başka bir sıvıyla temizlemeyin.
* Hasarlı, yırtık lensleri takmayın, lens gözünüzdeyken gözlerinizi ovuşturmayın.
* Gözünüzde lens varken kullanabileceğiniz göz damlalarını doktorunuza danışın.
* Lenslerinizi dezenfekte etmeden tekrar kullanmayın.
* Süresi dolan lenslerinizi kullanmaya devam etmeyin.
