Kemik :
Kemik yaşayan ve gelişen bir yapıdır. Yapısı, kollajen adı verilen ve yumuşak bir çatı sağlayan bir protein ile bu çatıya güç veren ve sağlamlaştıran bir mineral olan kalsiyum fosfattan oluşmaktadır. Bu kombinasyon kemiği güçlendirirken üzerine uygulanan kuvvetlere karşı da esnek hale getirir. Vücudun kalsiyumunun %99’undan fazlası kemiklerde ve dişlerde yer almaktadır. %1’i de kanda bulunur. Yaşam boyunca eski kemikler yıkıma uğrar(rezorpsiyon) ve iskelete yeni kemik eklenir(formasyon). Çocukluk ve ergenlik çağlarında yeni kemik oluşumu kemik yıkımından daha hızlıdır. Bunun sonucunda kemikler daha büyür, ağırlaşır ve yoğunluğu artar.
Kalsiyum:
Kemiklerin gelişimi için en önemli mineral kalsiyumdur. Büyüme süresince beslenme ile kalsiyum alımının yeterli miktarda gerçekleşmesi güçlü ve sağlıklı kemiklere sahip olmak açısından son derece önemlidir. Eğer çocukların genetik yapılarının elverdiği mümkün olan en üst düzeyde kemik kütlesine sahip olmaları için; beslenmeleri, iskeletin ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli olan kalsiyum eşiğini karşılamak durumundadır. Gençlikte en üst düzeyde kemik kütlesine sahip olmak daha sonraki yaşlarda kemik erimesi, raşitizm gibi hastalıklardan korunmak için önem taşır.
Adolesanlarda Kemik Gelişimi:
Adölesan çağı fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden hızlı büyüme, gelişme ve olgunlaşma süreçleriyle çocukların yetişkinliğe geçiş dönemidir. Bu dönemde kazanılan doğru ve yanlış alışkanlıklar bireyin yaşam boyu sağlığını etkileyebilir. Büyüme-gelişme nedeniyle besin öğeleri gereksinimleri artmıştır. Özellikle kemik kitlesi hızlı bir artış gösterir. Kemik gelişimi nedeniyle başta kalsiyum olmak üzere artan protein, vitamin ve minerallerin diğer yağ gruplarından farklı olarak gıdalardan temin edilmesi gerekir. Aksi halde zayıflık, boy kısalığı, okul başarısında düşme, yorgunluk, dikkat azalması, halsizlik , başağrısı, baş dönmesi, üşüme, terleme gibi sağlık bozuklukları ortaya çıkabilir.
Adölesan dönem beslenmesinde dikkat edilmesi gereken konular; 1. Kahvaltı öğünü atlanmamalıdır.2. Temel besin gruplarını içeren yemek ve yiyecekler öğünlerde dengeli olarak tüketilmelidir.3. Yemekle birlikte çay tüketilmemelidir (vücutta kan yapıcı öğelerin yararlılığını azaltır). Kahvaltıda çay yerine süt veya taze sıkılmış meyve suyu içilmelidir.4. Bu yaş grubu için en iyi içecek süt ve ayrandır. Kola türü içeceklerden uzak durulmalıdır.
Kalsiyum Kaynakları:
Kalsiyumun en önemli kaynakları süt ve süt ürünleridir. Çocukken çok süt içen yetişkinler içmeyenlere oranla daha iyi bir kemik yoğunluğuna sahiptir. Süt takviyesi ayrıca çocuklarda en azından kısa vadede boyu uzatır ve kemik oluşumunu güçlendirir. Bazı çocuklar süt tüketiminin yan etkilere neden olduğu ya da sadece tadını sevmemeleri nedeniyle inek sütü içmekten uzun süreli olarak kaçınırlar. İnek sütünden alınan kalsiyum eksikliğini telafi etmek için diğer kalsiyum zengini yiyecek alımını arttırmamaları veya mineral kalsiyum takviyesini yapmamaları halinde çocukların kemik sağlıkları tehlikeye girebilir. Süt diğer önemli besinler yönünden de zengin bir kaynak olduğu için süt içmemek genel büyümeyi ve kemik gelişimini olumsuz etkiler.
Süt çeşitli yönlerden büyük önemi olan kalsiyum açısından zengin bir kaynaktır. 1 bardak süt bize ortalama olarak 300 mg. kadar kalsiyum vermektedir ki bu değer et, ekmek gibi temel besin maddelerinde bulunanlardan kat kat fazladır. Kemik ve diş oluşumunda, kasların güçlenmesinde, sinir sisteminin normal çalışmasında, fosfor ve D vitamininin vücuda alınmasında, demir eksikliğinden ileri gelen rahatsızlıkların önlenmesinde, hatta kanın pıhtılaşmasında önemli rolü vardır. Kalsiyumun birinci işlevi kemik ve dişlerin gelişimi ve sağlığının korunmasıdır.
Adölesanlarda kalsiyum dengesinin sağlanması için alınması gerekli olan kalsiyum miktarı günlük ortalama 700 mg dır.
