Şah damarı (karotid arter) darlığı nedir, hangi şikayetlere yol açar?
Boyunda her iki tarafda sağlı sollu yer alan karotis atardamar darlıkları diğer adıyla şah damarı darlıkları, damar iç yüzeyinin plak ile kaplanması sonucu oluşan bir hastalıktır. Oldukça önemlidir. Çünkü beyne pıhtı atıp hastaların ölümüne veya bağımlı (felçli) yaşamalarına yol açmaktadır. Bu hastalar genellikle beyne pıhtı atması nedeniyle doktora başvururlar. Bazı hastalarda ise pıhtı beyne pıhtı atmadan damarın giderek daha fazla daralması ile baş dönmeleri, unutkanlık gibi şikayetlere de yol açar.
Darlık derecesinin % 50'nin üzerine çıkması durumunda beyne pıhtı atma riski belirgin artmaktadır. Bu hastaların beyne pıhtı atmadan yakalanması ve önlem alınması önemlidir. Bu hastaların kan sulandırıcı ilaç kullanmaları pıhtı oluşma riskini azaltmaktadır.
Şah damarı (karotid arter) darlığı neden oluşur ve kimlerde sık görülür?
Bu hastalık, genellikle, ileri yaş hastalığı olup nedeni ateroskleroz yani damar sertliğidir. Bu hastalığın oluşmasına sıklıkla sigara, alkol, yüksek tansiyon, şeker hastalığı, kanda yağların yükselmesine yol açan ailesel hastalıklar, ileri yaş ve sedenter yani hareketsiz yaşam yol açmaktadır. Darlık gelişimini önlemek için sigara içilmemeli neden olan hastalıkların tedavisi yapılmalıdır. Ayrıca spor yapmak hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaktadır.
Şah damarı (karotid arter) darlığında tanı nasıl konulur?
Bu hastaların tanısında Doppler ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme ve gerekirse anjiografi kullanılmaktadır. Genellikle tanısı için, kasıktan girilerek yapılan anjiografiye gerek kalmadan yapılmaktadır.
Şah damarı (karotid arter) darlığı tedavisi nasıl yapılır?
Şah damarı darlığı olan hastaların takip edilmeleri ve şikayete yol açıyorsa %50'nin üzerinde, şikayete yol açmasa bile %70'in üzerinde darlık olması durumunda cerrahi veya endovasküler yolla yani damar içinden tedavi edilmeleri gerekir. Her iki yöntem de tedavide oldukça başarılıdır.
Fakat, son yıllarda şah damarı darlıklarının tedavisi daha yaygın ve sık olarak damar yoluyla hastayı kesmeden yapılmaktadır. Bu yöntem girişimsel radyologlar tarafından yapılmaktadır. Bu yöntemde, darlık, hasta uyutulmadan, koruma filtresi eşliğinde tedavi edilmektedir. Darlık stent ve balon ile açılmaktadır. İşlem yaklaşık 30-40 dakika sürmektedir. Hastalar 1 gün hastanede yatırıldıktan sonra taburcu edilmektedir.
Hastalar, tedavi yapılsa bile kan sulandırıcı ilaç kullanmaya devam etmeliler ve belli aralıklarla takibe gelmelidirler.
