Kalp ameliyatına karar verilen hastanın ameliyat öncesi bir takım hazırlıklarının yapılması gerekir. Bu hazırlıklar hem ameliyat planlamasının yapılabilmesi hem de ameliyat sonrasını öngörebilmek için gerekli aşamalardır.
Ameliyat kararı doktor tarafından hastaya bildirildikten sonra, hasta ve hasta yakınlarında doğal olarak bir tedirginlik meydana gelir. Bu oldukça doğal bir durumdur. Ancak; yeteri kadar bilgi verilmesi durumunda bu tedirginlik yerini güven duygusuna terk edecektir.
Kalp ameliyatı öncesi gerekli hazırlıkların yapılabilmesi için, ameliyat gününden birkaç gün öncesinden hastaneye yatmak gerekebilir. Öngörülen hazırlıklar, kalp anjiyosu, kalp ekosu, ve birtakım kan tetkiklerinin yanı sıra, hastanın akciğer filmi, EKG’si, BT anjiyo, Tüm Batın BT, Karotis BT Anjiyo gibi özellikli birtakım testler yapılabilmektedir.
Kalp anjiyosu
Kalp anjiyosu, kalbi besleyen damarların (koroner damarlar) durumunu kesin bir biçimde tespit etmek amacıyla yapılan bir işlemdir. Hasta herhangi bir merkezde yaptığı anjiyo ile başvurduğunda, yeniden anjiyo yapmak gerekmez.
Kalp EKO’su
Kalbin gücünü ve kalp kapakçıklarının durumunu tespit etmek için başvurulan bir yöntemdir. Kalp kapakçıklarında olası hastalık varlığında, bypass ile birlikte kapak ameliyatları da yapılabilmektedir.
Kan tetkikleri
Karaciğer enzimleri, kalp enzimleri, böbrek fonksiyon testleri gibi kritik sistemlerin değerlendirilmesi amacıyla mutlaka yapılması gereken hazırlıklardandır. Ayrıca; hastanın kan grubunun belirlenmesi, kan sayımının yapılması ve kanama zamanının tespit edilmesi için de yapılması gereken kan tetkikleri bulunmaktadır. Bunlardan başka Tiroit hormon seviyeleri, kan şekeri seviyeleri gibi tetkikler de sağlıklı bir ameliyat planlaması için olmazsa olmazlar arasındadır.
Radyolojik tetkikler
Kalp ameliyatı olması planlanan hastalarda akciğer filmi olası akciğer hastalıklarının tespiti için önemlidir. Kalp ameliyatını birinci dereceden etkileyebilecek olan organ olan akciğerler, herhangi bir hastalık tespitinde, önce tedavi edilir. Ameliyat ileriki bir tarihe ertelenir. Kimi durumlarda akciğer grafisi yeterli görülmek. Üst Abdomen USG, veya Üst Abdomen BT tetkikleri ile detaylı inceleme gerekebilmektedir.
Solunum fonksiyon testleri
Akciğer kapasitesinin ölçülmesi için kullanılan tetkiklerdendir. Ameliyat kararının alınabilmesi için gereken hayati tetkiklerden biridir.
EKG
Kalbin ileti sistemi hakkında fikir veren ve olası ritim bozukluklarının tespitinde başvurulan en temel tetkiklerdendir.
Diş tedavisi
Kalp kapak ameliyatları öncesi hastanın ağız ve diş sağlığı açsısından değerlendirilmesi ve olası ağız içi enfeksiyonların tedavi edilmesi şarttır. Aksi halde yapılacak olan ameliyat tehlikeye girer.
Ameliyat öncesi kan temini ve gerekçeleri
Kalp ameliyatı olan hastaların hazırlıkları arasında hastanın kan grubu ile aynı kanı taşıyan donör (kan bağışı yapan kimse) temin edilmesidir. Kan sayımına göre kimi hastadan donör istenmeyebilir. Kan merkezlerinden temin edilebildiği durumlarda hastadan ek kan istenmeyebilir. Ancak kimi özel ameliyatlarda taze kana ihtiyaç duyulmaktadır. Bu durumda hasta veya yakınlarına kan grubu bildirilir. İlgili gruptan kan temin edilmesi istenir.
Kan temininde dikkat edilecek hususlar
Kan vericisinin (donör) hastayla birinci dereceden akrabalığının bulunmaması (Anne, Baba, Kardeş),
Kan vericisinin kan grubu ile hastanın kan grubunun aynı olması.
Kan vericisinin bulaşıcı herhangi bir hastalığının bulunmaması.
Kan sayımının yeterli düzeyde olması.
Kanama/Pıhtılaşma zamanının uygun seviyelerde olması.
Yakın zamanda ilaç (Antibiyotik, Hormon ilaçları, kan sulandırıcılar v.b.) kullanmamış olması.
Son 3 ay içerisinde kan vermemiş olması.
Son 6 ay içerisinde herhangi bir girişimsel işlem geçirmemiş olması.(Endoskopi, Cerrahi Operasyon, Diş çekimi v.b. gibi)
Bu ve bunun gibi birtakım şartların gerekeceği akılda tutulmalıdır. Kan vericileri, kan merkezlerinde bu tip soruların olduğu formu doldurarak imzalamak yükümlülüğünü taşırlar. Gerekli testleri yapılan kan vericileri ameliyat günü hazırda bekletilmelidir.
Hastanın ameliyata hazırlanması
Hasta yatan hasta servislerine kabul edildikten sonra anamnezi alınır. Tıbbi geçmişi, geçirdiği ameliyatlar, kullandığı ilaçlar, ailevi hastalıkları, risk değerlendirmeleri gibi bir takım ayrıntılı sorulara cevap aranır. Böylelikle hastanın hemşirelik bakımı planlanır.
Tanılama sonrası hastanın kimlik doğrulamasında kullanılmak üzere kol bandı takılır. Tüm işlemler öncesi bu kol bandı kullanılarak doğrulama yapılacağı için hastanın kol bandını sürekli taşıması gerektiğini unutmamak gerekir. Gereksiz bir şey gibi algılansa da bazen olası hataların önüne geçmek adına çok yararlı bir yardımcıdır. Eğer hastanede yatıyorsanız ve kol bandınız yoksa mutlaka hemşirenizden bunu talep etmelisiniz.
Hastanın damar yolu açılır. Kan tetkikleri için gereken kan tüplere alınarak laboratuvara gönderilir. Damar yolu, daha sonra kullanılmak üzere tespit edilir. Damar yolunun üç günde bir değiştirilmesi sağlanmalıdır. Enfeksiyon gelişiminin önüne geçmek için bu şarttır.
EKG, solunum fonksiyon testi, EKO, akciğer grafisi, gibi tetkikler de tamamlandıktan sonra sıra anestezi değerlendirmesine gelir.
Anestezi doktoru tarafından tekrar muayene edilen hastanın tıbbi geçmişi de anestezi doktoru tarafından yeniden alınır. Anestezi değerlendirmesi sonrasında ek tetkiklerin yapılması, tedavi düzenlenmesi veya sistemik birtakım hastalıkların da değerlendirilmesi için bir başka uzmanlık dalından konsültasyon istenebilmektedir.
Anestezinin onayı sonrası, hastanın ameliyat günü belirlenir.
Kalp ameliyatı olacak hastanın son hazırlıkları ise şunlardır.
Ameliyat öncesi 8-10 saat açlık
Bağırsak temizliği (Lavman uygulanması)
Tüm vücut tıraşı (Vücudun kıllardan arındırılması, sağlıklı bir kalp ameliyatının temel şartlarındandır.)
Tüm vücut banyosu (Vücut tıraşı sonrası, ılık suyla, ilaçlı köpükle tüm vücut yıkanmalıdır. Hastane ortamında hastanın banyosu mutlaka hemşire gözetiminde yaptırılmalıdır.)
Bir kalp ameliyatı öncesi dikkat edilecek hususlar ana hatlarıyla bunlardır. Bunlar dışında merak ettiğiniz herhangi bir konu olursa bizlere iletiniz.
Sağlıklı günler dilerim.
Doç.Dr.A.Faruk HÖKENEK
Kalp ve Damar Cerrahisi
