Jinekoloji, cinsel sağlığı ve üreme sağlığını korumaya yönelik kadınlara özel tıbbi bir bakımdır. Bu bakım; hastalıklardan korur, kanserlerin erken tanısını, üreme organlarını etkileyen enfeksiyonların erken tanı ve tedavisini ve daha sonra görülebilecek kısırlık gibi komplikasyonların önlenmesini sağlar.
Evli ya da bekar tüm kadınların ideali 6 ayda bir en azından yılda bir kadın doğum muayenesinin yapılması olası hastalıkların önlenmesi, erken tanısı ve tedavisinde çok önemlidir.
Birçok genç kız için ilk jinekolojik muayene oldukça tedirgin edici görünse de önemi düşünüldüğünde bu randevunun kesinlikle ertelenmemesi gerekir. Bir genç kızın bu randevuda nelerle karşılaşacağını bilmesi endişelerini yenmesinde yardımcı olur. Öncelikle kişisel, ailesel, cinsel ve tıbbi öyküler alınır. Jinekolojik muayene yapılır ve laboratuvar testleri istenir.
Muayenenin adet kanamasının olmadığı bir dönemde yapılması gerekir. Adet kanaması hem laboratuvar testlerinin sonuçlarını hem de muayeneyi etkiler. Muayene öncesindeki birkaç gün vajinal duş ve krem kullanımından kaçınmak gerekir.
Muayene sonrasında gerekli ise ultrason yapılır, günümüzde hemen hemen her muayeneden sonra yapılmaktadır. Ultrason incelemesi karından veya vajinal yoldan yapılabilir. Karından yapılacaksa hastanın idrara sıkışık olması gerekir, vajinal yoldan yapılacaksa idrarını tamamen yapması istenir. Bakire hastalarda sadece karından ultrason yapılabilir.
Muayene ve ultrason değerlendirmesi sonuçlarına göre gerekli ise bazı kan ve idrar tahlilleri istenir.
Rutin yapılan jinekolojik muayenede; kadının dış genital bölgesini (vulva), doğum yolunu(vajina), rahim ağzını (serviks), rahim (uterus) ve yumurtalık (over-adneks) bölgesini, ultrason kullanılarak muayene edilir.
Ayrıca pap-smear testi ile rahim ağzının mikroskobik muayenesini, patolog desteği sayesinde yapmış oluruz. Bu muayene ve smear tetkiki sonucunun kayıt altına alınması ile birlikte, senede bir kez yapılan düzenli smear ve ultrasonlu muayene ile takip edilen kadında en ufak problemi saptamak ve tedavisini yapmak mümkün olur.
Rahimde yeni gelişen bir miyom veya menopoz dönemindeki endometrial hiperplazi (Rahim içi zarı kalınlaşması), belirti vermeyip düzenli kontrollerde saptanabilir. Endometrial hiperplazinin bazı tipleri ve tedaviye dirençli olanları rahim kanserine dönüşebilir.
Düzenli muayeneler ile rahim kanserine karşı önlem alınmış olur. Rahim içi kalınlığını artıran diğer sebepler ise polip ve rahim içine doğru büyüyen urlardır (Submuköz miyom).
Düzenli kontrollerle bu patolojik durumlar saptanıp, ilerlemeden histereskopik (Rahim içinin gözlenmesi) yöntemle tedavisi yapılır. Doğum kontrolü için spirali olan bayanların düzenli senelik kontrollerinde, hem enfeksiyon hem smear testi hem de spiralin yeri konusunda gerekli muayene yapılarak, destek sağlanır.
Yumurtalıklarda olan kiste ait problemler, adet düzensizliği veya ağrı yapabildiği gibi sinsi de seyredebilir. Yumurtalık kistleri, kişinin yaşı arttıkça kanser olma ihtimalini de artırmaktadır. Yapılan düzenli muayeneler ve tetkiklerle, yumurtalık bölgesi problemlerinin önüne geçilir. Yumurtalık kisti olan, miyomu bulunan, sigara kullanan, ailesinde kanser öyküsü olan, erken yaşta cinsel ilişkiye başlayan ve partner sayısı birden fazla olan, adet düzensizliği yaşayan kadınlar açısından düzenli kontroller son derece önemlidir.
