KADIN VE ERKEKLERDE GENİTAL SİĞİLLER VE HPV
Op.Dr.Kenan Ertopçu
Yabancı ülkelerde yıllarca üreme organlarında gözlenen genital siğiller artık ülkemizde de sıkça karşımıza çıkmaya başladı.
Nedir genital siğiller?
Kadın ve erkeklerde görülebilen genital siğiller (tıp dilinde kondylomata akuminata) çoğunlukla cinsel yolla bulaşan HPV(Human Papilloma Virusu)nun 6-11 numaralı tiplerinin etken olduğu uçuk benzeri kabartılardır.
Nerede görülür?
Deride veya vajina mukozası gibi ıslak deride bulunabilirler. Çoğunlukla kadının ve erkeğin genital bölgelerinde ve anüs etrafında görülmelerine rağmen ağızda, boğazda veya vücudun herhangi bir bölgesinde de karşımıza çıkabilirler.
Nasıl görünür ?
Genital siğilleri çok küçükken veya yaygınlaşmadan tanımlamak zor olabilir. Küçük bir nokta gibi veya tüm bölgeyi saran karnabahar gibi çıkıntılı adacıklar şeklinde görünebilirler. Gri, pembe ve kahverengi tonlarda olabilirler. Çok küçük olanlarda kesin tanı zor olduğu için kolposkopi dediğimiz rahim ağzı kanseri erken tanısında kullandığımız görüntüyü 15-40 kat büyüten optik aygıtlarla daha rahat değerlendirilebilirler.
Nasıl bulgu verirler?
Bazılarında hiç yakınma olmaz, bazen de kaşıntı yapabilirler. Ortaya çıkan genital siğiller ayni kalabilir, kaybolabilir veya çoğalıp yaygınlaşabilir, fakat kanser olmazlar.
Genital siğiller % 98-99 cinsel temas yoluyla bulaşır. Siğil görülmese de kadınlar da, erkekler de taşıyıcı olabilir.
Genital siğillere HPV nin 6 ve 11 numaralı tipleri yüzde doksan oranda neden olmaktadır. HPV nin yüzden fazla modeli vardır.16,18,31,45 gibi bazı modelleri rahim ağzı kanseri, penis kanseri, boğaz kanseri , kalın barsak kanseri ve diğer genital kanserlerin nedenlerindendir.
Genital siğil yapan HPV tipleri kansere neden olmaz. Fakat cinsel yolla diğer HPV tipleriyle karşılaşma olasılığı da göz ardı edilmemeli , özellikle kadınlarda smear testi gibi kanser erken tanı yöntemleri uygulanmalıdır. Ayrıca İzmirde de rahim ağzından alınan sürüntü örneğiyle (smear testi uygulanmasına benzer)HPV tip gruplarını belirleyen patoloji laboratuarı bulunmaktadır.
HPV nasıl bulaşır?
HPV çoğunlukla cinsel temasla bulaşan bir virustur. Fakat çok nadir de olsa ortak kullanılan tuvaletler ve hijyenik koşullara özen gösterilmediğinde bulaştığı görüşünü savunanlar vardır.
HPV nin bulaşması için tam cinsel temas gerekmez. İki derinin sürtünmesi bile virusu bulaştırabilir.
1.Genital siğiller bakirelerde de gözlenir.
2.Kondom (prezervatif) genital siğillere ve kanser yapabilen diğer HPV tiplerine karşı tam koruyucu değildir.(% 70-80 koruyucu)
Genital siğilleri görünce bir kanıt gibi görerek hemen karşı tarafı suçlamak doğru değildir. Uzun süre önce virusla karşılaşılmış ve virus bulgu vermeden vücutta kalmış , bağışıklık sistemi bozulunca, direnç kırılınca da uçuklardaki gibi genital siğiller ortaya çıkmış olabilir.Fakat buna karşın erkekte genital siğil olmaması vürusu taşıyıp bulaştırmadığı anlamına da gelmez.Virus antijeni dokuda olduğu için herhangi bir kan testiyle virusu saptamak da mümkün değildir. Genital siğiller cinsel yolla HPV virusu bulaştıktan sonra 2 ile 9 ay arası ortaya çıkabilirler. Fakat yıllarca hiç bulgu vermeden bekleyip çok uzun yıllar sonra da karşımıza çıkabilirler.
Genital siğiller tedavi edilmeli mi?
Genital siğiller virus depolarıdır ve müdahale edilmedikçe nadiren kendiliğinden kaybolurlar, kısa veya uzun sürede çevrelerine ve vücudun diğer bölümlerine yayılabilirler. Dokunma, sürtme veya kaşıma genital siğillerin yayılmasına aracı olabilir.
Genital siğiller nasıl tedavi edilir ?
Koter (yakma),kriyoterapi (dondurma), lazer, eksizyon (kesip çıkarma) gibi cerrahi girişimler veya imikomod, podofilin gibi yüzeyel krem ve solusyonlarla tedaviler denenir. Siğilin yeri ,büyüklüğü, yaygınlığına göre tedavi yöntemine karar verilir. İlaçla tedavinin aylarca süreceğini ilaca bağlı da, kaşınma, acıma, yanma gibi yakınmaların olabileceğini göz önünde bulundurmalıyız.
Genital siğiller tekrarlar mı?
Evet tekrarlama olasılıkları vardır. Görülemeyecek kadar küçük siğillerin tedavi edilememesi, ilaçlı tedavinin yeterli süre uygulanmaması, bağışıklık sisteminin zayıflaması ve HPV virusu taşıyan kadın veya erkekle cinsel beraberliğin devamı genital siğillerin tekrar ortaya çıkma riskini arttırır.
Genital siğillere karşı nasıl önlem alabiliriz?
Güvenli olmayan cinsel beraberliklerden kaçınmak, genital siğillerden korunmanın temelunsurudur. Kondom (prezervatif) %70-80 koruyuculuk sağlayabilecektir. Genital siğillerin ağızda, boğazda bile ortaya çıkabileceğini düşünecek olursak , oral cinsel temasın bile HPV taşınmasında ne kadar sakıncalı olabileceğini vurgulamış oluruz.
6-11 numaralı HPV tipleri genital siğillerin %90 nedenidir. Ülkemizde bulunan rahim ağzı kanseri aşısı dediğimiz HPV ye karşı piyasada bulunan iki aşıdan quadrivalan aşı dediğimiz bir tanesi, rahim ağzı kanserinde sık görülen HPV nin 16,18 numaralı tipleri yanında 6-11 numaralı genital siğil yapan HPV modellerine karşı da koruyuculuk sağlamaktadır. Aşı 9-24 yaş arası önerilmekledir.Bununla birlikte aşının en etkin olduğu yaşlar 12-13 yaş civarıdır. HPV virusu tam cinsel beraberlik olmadan deri sürtünmesiyle bile bulaşabildiğini varsayarak, ergenlerin cinsel dürtüleri tam gelişmeden aşılanması önerilmektedir.
HPV aşısının uygulanabileceği ideal dönem 12-13 yaşlar civarıdır.
HPV aşısı ekonomik yönden oldukça masraflı olduğu için ülkemizde sosyal güvenlik kurumunca veya özel sigortalar tarafından ödenmemektedir. 1.,2. ve 6.aylarda toplam üç aşı uygulanır ve toplam yaklaşık 750 YTL civarında ödeme gerektirir.
HPV aşısının koruyuculuğu yüksektir. Bir çok çalışmada 10 yıla kadar koruyuculuğu kanıtlanmıştır. Ömür boyu koruyacağı düşünülmektedir.
Aşının hem genital siğillere hem de rahim ağzı kanserine karşı tam koruduğunu düşünmemek gerekir.16-18 numaralı HPV modelleri en fazla karşılaşılan tipler olsa bile , HPV nin rahim ağzı kanseri yapan 35,43 ve diğer bir çok diğer tipleri mevcuttur.Bu modellere karşı henüz aşı geliştirilmemiştir. Bu modellere karşı eldeki aşıların çapraz koruması olduğunu savunan görüşler de bulunmaktadır.
HPVaşısı rahim ağzı kanserine neden olan HPV tiplerinin yüzde yetmişine karşı koruyuculuk sağlamaktadır. Türk Jinekoloji Derneği ve Jinekolojik Onkoloji Derneği HPV aşısını önermektedir.
Diğer HPV tipleriyle karşılaşma olasılığını göz önünde bulundurarak aşı yaptıranlarında, genç yaşlarda bile sıklıkla ortaya çıkabilen rahim ağzı kanseri taraması için gereken pap smear testini yılda bir düzenli olarak yaptırmaları gerekmektedir. Sigaranın rahim ağzı kanserini tetikleyen ikinci büyük risk faktörü olduğunu vurgulamakta yarar vardır.
Erkek çocukları aşılanmalı mı?
Bazı ülkelerde erkek çocukları da aşı uygulama programına alınmaya başlamıştır. Erkekler HPV için sadece taşıyıcı değildir. Genital siğilleri peniste, anus etrafında, ağızda veya vücudun herhangi bir bölümünde görmekteyiz. Sürtünme, kaşıma ile 6-11 numaralı genital siğil yapan modeller gövdenin her yerine taşınmaktadırlar. Ayrıca kondom kullanarak erkekler HPV virusundan ancak yüzde yetmiş korunabilirler.HPV aşılarındaki 16-18 numaralı virus tiplerine karşı etkinlik erkekleri de belli oranlarda penis, kalın barsak, ağız ve boğaz kanserlerinden koruyacaktır.
Sonuçta HPV enfeksiyonu dünyada en sık karşılaşılan cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur. 40 tan fazla HPV tipi erkeklerin ve kadınların genital bölgelerinde enfeksiyona neden olmaktadır. Bu HPV tiplerİ ayni zamanda kadın ve erkeklerde ağız ve boğazda enfeksiyona neden olmaktadır. Düşük riskli HPV tipleri kendini belli eden genital siğillere neden olurken, diğer yüksek riskli tipleri rahim ağzı kanseri ve diğer genital kanserlere neden olmaktadır.
HPV ile karşılaşan birçok insanda bulgular veya sağlık problemleri olmayabilir. Bu kişilerin %90ında bağışıklık sistemi virusu2 yıl içinde vücuttan temizleyip atacaktır.
Tıpta baş döndürücü hızla gelişmeler ilerdeki yıllarda HPV tedavisine yansıyacak gibi görünmektedir. Beklentimiz günümüzdeki HPV yi önleyici aşılara ilave olarak ilerideki yıllarda HPV enfeksiyonunu tedavi edici aşıların da sağlık hizmetine sunulmasıdır.