İnsanlar neden dizi kahramanları gibi konuşup, sevgilerini ve özellikle öfkelerini onlar gibi yaşıyorlar?

1. Diziler bağımlılık yapar mı?

Bağımlılık sadece kumar, alkol ve uyuşturucu maddelerle oluşan bir durum olmayıp geniş anlamda teknoloji(internet, oyun, tv vb) de bağımlılık yapabilir. Bağımlılık çerçevesinden baktığımızda TV dizilerinin de yatkın olan bireylerde bağımlılık yapabildiğini söyleyebiliriz.

2. Bu nasıl bir bağımlılık türü ve alt nedenleri nelerdir?

Günümüzde tv, evlerin vazgeçilmez bir parçası olmuş durumda ve dünya genelinde bir kişi günde ortalama üç-dört saat televizyon izleyerek vaktini geçirmektedir. Tv karşısında geçirilen süre nedeniyle kişinin mesleki, sosyal ve biyolojik işlevselliği bozulmasına rağmen kişi tv(dizi) seyretmeyi sınırlandıramıyorsa, dizi seyredemediği anlarda yoğun sıkıntı, huzursuzluk,yoksunluk belirtileri yaşıyor ve zihni sürekli olarak dizi ile meşgulse bağımlılık gelişmiştir denilebilir.

3. Dizilerdeki kahramanlar neden bu kadar tartışılıyor ve toplum yaşamında yer ediniyor?

Dizilerdeki kahramanlar renkli, dikkat çekici karakter tiplemeleriyle toplumun yaşamında önemli bir yer tutmakta ve insanlar bu kahramanların bazı özellikleriyle özdeşim kurmaya, onlara benzemeye çalışmaktalar. Dizi kahramanları zaten o toplumun içinden gelmiş bireylerken zamanla sosyal yaşamın vazgeçilmez unsurları olmaktalar.

4. Dizi bağımlılığı evliliklere nasıl yansıyor?

Evlerde genelde birden fazla tv bulunması, eşlerin dizi ya da program tercihlerinin farklı olması, beraber geçirilen sürelerin kısalmasına ve sonuçta eşlerin birbirinden uzaklaşmasına neden olabilmektedir. Bu durum da evliliklerde iletişim problemleri ve eşler arasında çatışmalarla sonuçlanabilmektedir.

5. Bu tip vakalarla karşılaşıyor musunuz?

Bu tip vakalara günlük pratiğimizde giderek artan sıklıkta rastlamaktayız. Etkilenen bireylerde evlilik sorunlarına ikincil gelişen depresyon, anksiyete bozuklukları vb ruhsal rahatsızlıklarla karşılaşmaktayız.

6. Dizilerdeki şiddet insanları nasıl etkiliyor?

Dizilerdeki şiddet bireyin yaşına, psikolojik durumuna göre farklı etkilere neden olabilmektedir. Yapılan çalışmalar; medyada, özellikle tv dizilerindeki şiddet içeriğinin genel olarak toplumda saldırganlığın artması konusunda risk yaratığını göstermektedir. İşsizzliğin ve sosyal sorunların daha fazla yaşandığı, eğitim düzeyinin düşük olduğu az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde bu olumsuz etkilerin daha sık olduğunu görmekteyiz.Ayrıca 0-6 yaş arası çocuklar ve 13-21 yaş arası ergen grubunun da dizilerdeki şiddet unsurlarından daha fazla etkilendiğini bilmekteyiz. Erkeklik, delikanlılık adına mafya olmaya özenen, şiddet uygulayan genç erkekleri ve bunlara hayranlık duyan genç kızları artan sıklıkta görmekteyiz..

7. “Şiddet tamamen kaldırılamaz çünkü insanın doğasında var” sizce bu doğru mu yoksa dizilerin yarattığı bir kılıf mı?

Şiddet, zarar verici, yıkıcı eylemlerle sürüp giden diziler insanlarda merak uyandırabilir, renkli gelebilir. İnsanın doğasında agresif dürtüler olabilir ancak önemli olan bu dürtülerin şiddete dönüşmeden olgun bir şekilde, kendine ve çevreye zarar vermeden ifade edilmesi gerektiğinin bilinmesidir. Bir başka deyişle önemli olan agresif dürtülerin kontrol edilip edilmediğidir. Öldürme, yaralama, kavga, taciz, tecavüz, tehdit, kapkaç gibi toplumda sıklıkla görülmeye başlayan şiddet olaylarının medyadaki şiddetle olan ilişkisi konusunda bilimsel çalışmaların yürütülmesi gerekmektedir

8. Dizilerdeki şiddetin dozu ne olmalı? Bu konuda yetkili bir kurum var mı?

Dizilerdeki şiddetin dozu, topluma özellikle riskli gruplara verebileceği zarar göz önüne alınarak ayarlanmalıdır. Dizilerin gösteriliş saati de iyi ayarlanmalı, uyarılarla da riskli grubun üzerindeki olumsuz etkileri en aza indirilmelidir. Bu konuda yetkili kurum olan RTÜK’ ün uzmanlarla konsültasyon yaparak dizilerdeki şiddet unsurunu yakından izlemesi gerekmektedir.

9. Çocuklar bu şiddetten gerçekten de bahsedildiği kadar çok mu etkileniyor?

Gerek okul öncesi çocuklar(0-6 yaş) gerekse ergenler(13-21 yaş) şiddetten oldukça fazla etkilenmektedir. Dizilerdeki şiddet öğeleri ve bu unsurları karakterinde barındıran dizi kahramanlarına benzeme çabaları karakter ve kimlik gelişimini henüz tamamlamamış gençlerde tehlikeyi daha da arttırmaktadır. Özellikle çocuklarda soyut düşünce gelişimi tam olmadığından dizilerdeki, çizgi filmlerdeki şiddetten daha da fazla etkilendiğini görmekteyiz. Çocuklardaki saldırgan davranışlar çocuğun kendisine ve çevresine zarar vermesiyle sonuçlanabilmektedir. Çocuğun hayali kahramanlara benzeme, özenme çabaları; onlar gibi uçabileceğini, savaşabileceğini düşünmesi üzücü sonuçlar doğurabilmektedir. Bu konuda medya mensupları, aileler, eğitimciler işbirliği içinde çocukları bu olumsuz etkilerden korumak için gerekli önlemleri almalıdır.

10. İnsanlar neden dizi kahramanları gibi konuşup, sevgilerini ve özellikle öfkelerini onlar gibi yaşıyorlar?

Dizi kahramanları günlük yaşamda olmak isteyip de olamadığımız, özlemini çektiğimiz tiplemeler olabilmektedir. Bu durum da dizi kahramanlarını model alma, onlara benzeme çabalarını beraberinde getirmektedir. Sonuçta insanlar, yakınlık kurduğu dizi kahramanları gibi konuşmaya, onlar gibi giyinmeye, sevinmeye, onlar gibi öfkelerini çıkartmaya, olaylara aynı duygusal tepkileri vermeye başlamaktalar.