İğne batmalarına en fazla maruz kalanlar sağlık çalışanlarıdır. Bunun dışında evde enjeksiyon yapılan durumlarda, hasta olan yakınına bakanlarda sizin ve diğer aile bireylerinin de başına gelebilir. İğne batması gibi gözünüze, ağzınıza kan sıçraması da sizin için bulaşıcı hastalıklar yönünden aynı riski taşır.

PEKİ NE YAPILMALIDIR?

Eğer bir sağlık kuruluşunda çalışmıyor iseniz yapmanız gereken ilk şey bir sağlık merkezine Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanına başvurmanız olacaktır. Size iğnesi batan veya kanı bulaşan kişi biliniyorsa eğer onunda gelmesi uygun olur.

Bu durumda kan yolu ile bulaşan hastalıklardan viral hepatitler ve HIV (AIDS) bakılmalıdır. Sizin ve karşı tarafın Hbs Ag, Anti Hbs, Anti HCV ve Anti HIV testlerini istemek gerekir.

KARŞI TARFIN HBS AG TESTİ POZİTİF ÇIKARSA NE YAPILMALIDIR?

Sizin Anti Hbs değeriniz pozitif ise (Anti Hbs 10 mIU/ml ‘den yüksek) içiniz rahat olsun çünkü en azından Hepatit B için endişe etmenize gerek kalmaz. Hbs Ag değeriniz pozitif çıkarsa da endişe etmenize gerek yok çünkü siz zaten taşıyıcısınız demektir.

Eğer Anti Hbs değeriniz negatif ise (Anti Hbs 10 mIU/ml ‘den düşük veya negatif) hastanın diğer Hepatit B tahlillerinin yapılması gerekebilir. Hastanın HBe Ag değeri pozitif ise size bulaşma riski %30–40 ‘lara kadar çıkarken HBe Ag negatif olduğunda bu oran %6’lara kadar düşer.

Tabi ki bu olasılıklar sizin bundan sonraki yaklaşımınızı değiştirmez çünkü bu durumda Hepatit B’den korunmak için yapmanız gerekenler için geç kalmamanız gereklidir.

Bu durumda 0.06 ml/kg Heptit B Immünglobulin (HBIG) 7 gün içerisinde tek doz yapılmalı ve hemen aşılanmaya başlanmalısınız. Hepatit B aşısı 0,1 ve 6. aylarda yapılmalıdır. Aşı ile immünglogulin ayrı kollara yapılır. Buşekilde HBV enfeksiyonunu önlemede başarı oranı %75 civarındadır.

Eğer daha önce aşılandınız ve aşınız tutmadıysa o zaman tekrar HBIG yaptırdıktan sonra aşılarınızı tekrar ettirmelisiniz. Ve ya başka bir yöntemde 1 ay ara ile 2 doz HBIG
yaptırmaktır.

KARŞI TARFIN ANTİ HCV TESTİ POZİTİF ÇIKARSA NE YAPILMALIDIR?

Bu durumda hastalığın size bulaşma riski yaklaşık %0-7 arasında değişmektedir. Hemen kendi Anti HCV testinizi yaptırmanız gereklidir.

Eğer sizin HCV AB değeriniz negatifse bu durumda karşı tarafın HCV RNA denilen testini çok gerekli olmasa da yaptırabilirsiniz. HCV RNA’nın pozitif çıkması kişinin Kr. Hepatit C olduğunun kesin göstergesidir.

Tüm bunlar aslında sadece sizi rahatlatmak için yapılacak şeylerdir. Çünkü Hepatit B’de olduğu gibi profilaksi dediğimiz protokol bu grupta yok, sadece beklemek gerekiyor.

Bu durumda size bulaş olursa kanda 1–3 haftada HCV RNA veya ilk 12 haftada HCV AB saptanabilir. Bu testler ile takip önerilir. Ayrıca karaciğer enzimleri olan ALT ve AST’ deki yükselmelerde takipte önemlidir.

Çünkü infeksiyon gelişirse yani size Hepatit C virüsü bulaşırsa ve erken enfeksiyon döneminde tedavi alırsanız kronikleşme durumunuz ortadan kalkabilir(yani tamamen iyileşebilirsiniz).

Takip edildiniz ve kanda virüs tespit edildi yani size bulaş oldu o zaman önce hiçbir şey yapmadan 2-4 ay takip edilirsiniz. Çünkü %25-30 oranında kendiliğinden iğleşebilirsiniz(HCV RNA’nız negatifleşir). Eğer bu süre içerisinde HCV RNA’nız negatifleşmez ise o zaman tedavi verilmesi gerekir.

AKUT HEPATİT C TEDAVİSİ

Kendiliğinden HCV RNA’nız negatifleşmezse eğer bu durumda hastaya 24 hafta süre ile pegile interferon tedavisi verilir. Bu hastalarda tedaviye yanıt neredeyse %100’dür.

KARŞI TARAFIN HIV(AIDS) TESTİ POZİTİF ÇIKARSA?

Test sonucu iğnesi batan veya gözünüze kanı sıçrayan kişinin HIV testi pozitif çıkarsa eğer o zaman virüsün size bulaşma olasılığı iğne batmasında %0.32, göze kan sıçraması durumunda %0.03’tür.

Temas sonrası yara yeri hemen su ve sabun sonra hemen bir dezenfektanla yıkanmalıdır.

Bu vakalarda Hepatit B’de olduğu gibi proflaktik tedavi verilir. Tedavi için mutlaka vakit geçirmeden Enfeksiyon Hastalıkları uzmanınızla beraber hareket etmelisiniz.

KARŞI TARAFIN KİM OLDUĞUNU BİLMİYORSANIZ?

Bu durumda kendi hepatit mark ırlarınızı ve HIV testlerinizi yaptırmalısınız. HBS AB negatif ise yani Hepatit B ye karşı koruyucu aşınız yoksa hemen aşılama programına başlanmalıdır.
Bulaşın olup olmadığını anlamak için HBs AG veya HBV DNA takiplerde bakılır.
Hepatit C için 1–3 haftada HCV RNA veya ilk 12 haftada HCV AB saptanabilir.
HIV için 4-6 haftada ANTİ HIV bakılmalıdır.