Hamilelik dönemi ile ilgili sorularınız

Gebeliğin belirtileri nelerdir?

Gebeliğin en önemli belirtisi beklenen adetin gecikmesidir. Beklenen adet tarihi bir hafta gecikene kadar bunu hemen gebeliğe bağlamak doğru değildir
Gebeliğin diğer erken dönem belirtileri arasında daha önceden olmayan bir yorgunluk hali, özellikle adetin iki hafta gecikmesinden sonra ortaya çıkan sabah bulantıları, sık idrara çıkma, memelerde dolgunluk sayılabilir.
Bu belirtilerin hiç birisi görülmezse (normal zamanında adet görülmesi gebelikte çok nadir görülen bir durumdur), bedende gebeliğin ilerlemesiyle paralel olarak ortaya çıkan fiziksel değişiklikler görülmeye başlanacaktır.

Doktor kontrolleri ne zaman başlamalı ve ne sıklıkla olmalı?
En ideali gebe kaldığınızı öğrenir öğrenmez doktor kontrolüne başlamanızdır. Bu ilk kontrol esnasında herhangi bir risk belirlenmediğinde gebelerimizi 28. gebelik haftasına kadar dörder haftalık aralıklarla, 28.haftadan 36. haftaya kadar ikişer haftalık aralıklarla ve bu haftadan sonra doğuma kadar her hafta kontrole çağırmaktayız. Ancak bir kontrolden diğer kontrole kadar geçen süre içerisinde herhangi bir şikayet olması durumunda mutlaka doktorunuzla bağlantı kurmanız önemlidir.

Gebelik boyunca ne gibi tetkikler yapılmalı?

Düşük riskli gebelere ilk gebelik muayenesinde ve mümkün olduğunca gebeliğin erken dönemlerinde mutlaka bir ultrason yapılmalıdır. Bu incelemenin en önemli amacı gebeliğin dış gebelik olmadığının saptanmasıdır. Ayrıca bu inceleme çoğul gebelik varlığı gibi gebelik boyunca yapılan takiplerin yönünü değiştirebilecek durumları da ortaya çıkarır. Bu ilk antenatal muayenede tansiyon ölçümü yapılmalı, kan grupları belirlenmeli, tam kan ve tam idrar analizi, idrar kültürü yapılmalıdır. İlk 13 haftalık dönemde toksoplazma ve rubella antikorlarının belirlenmesi de önemlidir. Gebeliğin 16. 18. haftaları arasında üçlü test denen incelemeyle bebeğin down sendromu ve nöral tüp defekt riski ortaya çıkarılmalıdır. 16. 24. gebelik haftaları arasında yapılan ayrıntılı ultrason ile bebeğin bedensel sağlığı gözden geçirilmelidir. 24. 28. gebelik haftaları arasında risk altında olanlara 100 gram glikoz ile şeker yükleme testi (OGTT) yapılmalı, risk altında olmayanlara ise 50 gram glikoz ile açlık ve tokluk kan şekeri taraması (PPG) yapılmalıdır. 28-32. haftalar arasında tam kan, tam idrar ve idrar kültürü testleri tekrarlanmalı ve gerekirse tedavi edilmelidir. 36. 38. gebelik haftaları arasında duruma göre kan ve idrar analizleri tekrarlanmalı ve bu dönemde hepatit B antijen ve antikoru belirlenmelidir. Her antenatal vizitte tansiyon ölçümü, kilo ölçümü, karın büyüklüğü ölçümü yapılmalı ve bebeğin karın içindeki pozisyonu değerlendirilmeli ve kalp sesleri dinlenmelidir. 38. gebelik haftasından sonra doğuma kadar haftalık NST testi yapılmalı ve 40. gebelik haftasından sonra buna ultrasonda bebeğin amniyos sıvı miktarının değerlendirilmesi eklenmelidir.

Bu anlatılan incelemeler yalnızca anne sağlığı ve bebek sağlığı açısından düşük risk altında olan gebeler için geçerlidir. Anne veya bebek sağlığının daha yakından gözlenmesi gereken durumlarda yukarıdakilere ek olarak bazı incelemeler yapılmaktadır.

Düşük tehlikesinin en fazla olduğu zaman ne zamandır?
Düşük tehlikesi gebeliğin ilk üçte birlik dönemi olan ilk 13 haftada en sıktır. Düşüğün en sık nedeninin gebelik ürününün "hatalı üretimi" olması nedeniyle bu dönemde organ gelişimi aksamakta ve gebelik kendi kendini sonlandırmaktadır.

Doktorumu seçerken nelere dikkat etmeliyim?
Doktor seçiminiz önemlidir. Gebeliğinizi takip eden ve doğumunuzu yaptırdıktan sonra da size tıbbi destek verecek doktorunuzla ilk karşılaştığınızda ona çekinmeden sağlığınızla ilgili her türlü soruyu sorabilmeli ve net cevaplar alabilmelisiniz. Aranızda ilk karşılaşmada oluşan psikolojik bağ gebeliğin ve doğumun seyri açısından çok önemlidir. Doktorunuza gittiğinizde korku değil heyecan ve merak duymalısınız, ona güven duyabilmelisiniz. Doktorunuz sizin endişelerinizi giderebilmelidir. Gebelikle ilgili genel sorulara telefonla aradığınız zaman da cevap verebilmeli ve acil durumlarda 24 saat boyunca ulaşılabilecek durumda olmalıdır. Doktorunuz acil bir durumda hastaneye uygun zamanda ulaşabilecek mesafede çalışan ve oturan bir doktor olmalıdır. İlk karşılaşmada bu konuları doktorunuzla tartışmalısınız. Sizin bu beklentierinizi karşılayan bir doktorunuz olduğunda sizin de ona karşı bazı sorumluluklarınız olacaktır: Doktorunuzun uyarılarını dikkatle dinlemeli, takiplerinize düzenli olarak gitmeli, yazdığı ilaçları düzenli olarak kullanmalı ve ona karşı her zaman dürüst olabilmelisiniz. Doktorunuzun 24 saat hizmette olduğunu bilmeli, ancak acil olmayan sorularınız için mümkünse gündüz saatlerini bekleyebilmelisiniz. Başka bir nedenle başka bir doktora gittiğinizde bu durumu doktorunuza haber vermeli ve yazılan ilaçları ona bildirmelisiniz. Gebelik ve doğum esas olarak bir stres durumu değil, heyecanlı bir deneyimdir. Bu deneyimin hazzını duyabilmek için doktorunuzla aranızdaki yakın diyalog önemlidir.

Korunma yöntemi kullanılsa bile gebe kalınabilir mi?
Başarısızlık oranlarına göre sıralandıklarında en etkin korunma yöntemleri doğum kontrol hapları, tüplerin ameliyatla bağlanması, erkeğe uygulanan vazektomi operasyonu, aylık iğneler ve spiraldir. Bu yöntemlerden herhangi birini kullanan bayanlarda gebe kalma riski spiral hariç önemsenmeyecek kadar azdır. İkinci grupta yer alan ve etkinliği bariz şekilde daha düşük olan yöntemler ise yine başarısızlık oranlarına göre sıralandıklarında prezervatif, kadına uygulanan diyafram, sperm öldürücü kremler veya köpükler, takvim yöntemi, geri çekme yöntemi gibi yöntemlerdir.

Gebe olduğumu bilmeden akciğer filmi çektirdim. Ne yapmalıyım?
Gebe olduğunun farkına varmadan radyolojik incelemelere tabi tutulan o kadar çok sayıda kadın vardır ki, bunların hepsine tıbbi tahliye önermek bebeğin yaşama hakkına saldırı olurdu. Bir akciğer filminin ve hatta birden fazlasının çekilmesi esnasında bebeğe ulaşan doz bebeğin gelişiminin hiç bir döneminde olumsuz etkiler yaratmak için yeterli değildir. Bu yüzden gebeliğinizi devam ettirin. Ancak aklınızda tutmanız gereken nokta hiçbir ilaca, radyasyona ya da başka bir etkene maruz kalmayan anne adaylarının bile %2-3'ünde bebeklerin çeşitli anomalilerle doğmalarıdır. Bebekte anomali oluştuğunda bunu çekilen tek bir akciğer grafisine bağlamak doğru değildir.

Tıbbi tahliye nedir?
Tıbbi tahliye, yani "kürtaj" gebeliğin çeşitli nedenlerle sonlandırılması anlamını taşır. Ülkemizde yasal olarak anne adayı isteğiyle 10. gebelik haftasına kadar gebelik uzman doktor tarafından sonlandırılabilir. 10. gebelik haftasından sonra ise ancak tıbben gerekli olan durumlarda gebelik sonlandırılır ve yasal olması için uzman doktorlar ekibinin onayı gerekir.

Gebeliği sonlandırmak için "iğne" olduğunu duydum. Nerede bulabilirim?
Bu uygulama maalesef ülkemizde çok yaygındır. Genelde eğitimsiz kişilerce önerilen ve uygulanan bu yöntemde kadın gebelik testi yaptırmadan "iğne" yaptırmakta ve bu iğnenin içinde varolan hormonlar aslında hormonal bir dengesizliğe bağlı olarak geciken adetin oluşmasını sağlamaktadır. Aslında sözkonusu olan bir gebelik değildir veya gebelik varsa bile tesadüfen iğne sonrası düşükle sonuçlanmaktadır. Kürtaja alternatif gebeliği sonlandırma yöntemleri bilimsel olarak henüz deneme aşamasındadır ve en gelişmiş ülkelerin çoğunda bile kitlesel kullanıma sunulmamıştır.

Dış gebelik nedir?
Fallop tüpünde başlayan döllenme sonrasında gebelik ürünü tüp içinde ilerler ve rahim içinde en uygun yere yerleşir. Bunun sonucunda normal rahimiçi gebelik süreci başlar. Herhangi bir nedenle döllenme sonrası gebelik ürününün rahim içine ulaşamadan başka bir yerde gelişimini devam ettirmeye başlaması sonucu dış gebelik adı verilen durum oluşur. En sık fallop tüpünün içinde rastlanmasına karşın dış gebelik karın boşluğunda, yumurtalıklarda, rahim ağzının içinde oluşabilir. Gebelik ürünü bu anormal bölgede yavaş da olsa gelişimini sürdürürken, etrafındaki dokuların bu büyüyen yapıya yer açma yetenekleri olmaması nedeniyle gebelik ürünü bu dokuları zorlar ve bir süre sonra doku yırtılarak iç kanamaya neden olur.

Spiralim olmasına rağmen gebe kaldım. Ne yapmalıyım?
Spiral olmasına rağmen gebe kalmak doktor kontrolüne gidilmesini gerektiren ciddi bir durumdur. Çünkü spiralin kendisi ve ipi rahim içindeki gebelik ürünü için önemli bir enfeksiyon kaynağı teşkil eder. Eğer gebeliği istemiyorsanız ve yasal tahliye sınırlarını aşmamışsanız bebeği aldırın. Gebeliğin devamını istiyorsanız doktorunuz size enfeksiyon riskinden kurtulmak için spiralin çekilmesini önerebilir. Spiral çekildiğinde gebeliğin düşükle sonuçlanma olasığı olsa bile bu durum iltihaplanma tehlikesine tercih edilmelidir.

Doğum kontrol hapı kullanırken gebe kaldım. Ne yapmalıyım?
Doğum kontrol hapları yanlış kullanılmadıkları sürece gebeliğe karşı oldukça yüksek bir koruyuculuğa sahiptir. Buna rağmen gebe kalmışsanız mutlaka doktora başvurun. Gebeliği istemiyorsanız ve gebeliğiniz yasal tahliye sınırları içindeyse bebeği aldırın. Gebeliğin devam etmesine karar verdiyseniz düzenli olarak doktor kontrolüne gitmeyi ihmal etmeyin. Doğum kontrol haplarının doğacak kız çocukta aşırı tüylenme dışında bir anomaliye yolaçtıkları saptanmamış olmakla beraber bu konudaki bilimsel veriler kesin bir yorum yapabilmek için yeterli değildir.

Gebe olduğumu bilmeden ilaç kullandım. Ne yapmalıyım?
Bu çok sık rastlanan bir durumdur ve en sık kullanılan ilaçların çoğu bebek üzerinde olumsuz etki göstermez. İlaçların kutularını, reçetenizi, kullandığınız tarihleri not ettiğiniz defterinizi alarak doktora başvurun. Doktorunuz ilk önce gebelik haftasını belirleyecek ve kullanılan ilaçları gözden geçirerek size gebeliğin devamı ve riskler konusunda bilgi verecektir.