Göz tembelliği gözde ve göz sinirinde yapısal hiçbir bozukluk olmamasına rağmen bir gözün diğer göze oranla veya her iki gözün normal sınırlara oranla daha düşük görme kapasitesinin olmasıdır. Görme doğumdan itibaren öğrenilen bir duyudur. Beynimiz geliştiği sürece görmemiz de gelişir ve daha ayrıntılı görmeyi öğreniriz. Eğer bu dönemde görmemizi engelleyen bir durum oluşursa örneğin bir gözde diğerine göre daha yüksek bir numara olur ise o tarafta görme daha bulanık öğrenilir ve o göz tembel kalır. Göz Tembelliğinin Nedenleri: Kırma kusuru: Bir gözde diğer göze oranla daha yüksek bir kırma kusurunun olması veya her iki gözde yüksek kırma kusurunun olması Şaşılık Tek gözde kayma Diğer göz hastalıkları: Görmeyi engelleyen katarakt, korneada leke, göz kapağında göz bebeğini kapayan düşüklük.
GÖZ TEMBELLİĞİ TEŞHİSİ:
Göz tembelliği ebeveynler tarafından tespit edilememektedir. Özellikle kırma kusuruna bağlı bir göz tembelliğinde kayma yok ise aile fark edemeyebilir. Ancak detaylı göz muayenesinde hekim tarafından tespit edilebilmektedir. Göz tembelliği her yaşta görülebilir. Göz muayenesinin belli bir yaşı yoktur. Şikayeti olan kişi hangi yaşta olursa olsun muayene edilebilir. Erken tespit edilen göz tembelliğinde tedavinin başarı oranı çok daha fazladır. Bu nedenle bebeklerde veya çocukların, hiçbir problem görülmese bile, 1-3 yaşlarına kadar en az bir defa göz muayenesinden geçmiş olmaları gerekir.
GÖZ TEMBELLİĞİ TEDAVİSİ:
Erken teşhis edilen göz tembelliğinin tedavisi oldukça basittir. Gözlük ihtiyacı var ise gözlük verilir ve iyi gören göz belirli zamanlarda kapatılarak tembel göz çalıştırılır. Göz tembelliğinin tedavisinde cerrahinin yeri yoktur. Hastanemizde görsel terapi merkezimizde bu hastalar ortoptik uygulamalar adı verilen göz egzersizleriyle de tedavi edilmektedir.
Göz Tembelliğinin Tedavisinde Beslenmenin Yeri; Göz tembelliğinin temel tedavisi, hastanın uygun numaradaki gözlüğünü takıp iyi gören gözün kapatılması ve tembel olan gözün görmeye zorlanmasıdır. Alınan vitaminler direkt olarak tedaviye etki etmemektedir.
İlk 10 Yaş: Göz tembelliği tedavisinde ilk 10 yaş tabii ki daha avantajlıdır ve görme artışı daha kolay sağlanır. Kapama Tekniği : Kapama tedavisi sağlam ve iyi gören gözün kapatılarak zayıf gözün çalıştırılması prensibine dayanır. Hastanın yaşı ve tembelliğin düzeyine göre kapama yapılacak süre belirlenir. Elbette yaş ne kadar küçük ise kapama yapılacak süre o kadar az olacaktır ve tedavinin devam edeceği zaman dilimi kısalacaktır.
Ortoptik Tedavi: Ortoptik tedaviler hastane içinde uygulanan çalışmalardır ve bir anlamda gözün fizik tedavileridir. Hastanemizde ortoptik tedavilerimiz görsel terapi merkezimizde uygulanmaktadır. Ortoptik tedavide kapamaya ilave olarak gözü çalıştırıcı uygulamalar yapılır. Bu uygulamalara CAM tedavisi de dahildir. Seanslar ortalama 40 dakika sürer.
Bilgisayar Programları: Genel olarak 4,5-5 yaşlarından sonra uygulanabilir. Kapama tedavisine yardımcı olacak şekilde tasarlanmış yaklaşık 11 farklı oyundan oluşan interaktif bir çalışma programıdır. Amaç tembel gözün görme kapasitesini ve kalitesini artırmaktır. Evde uygulanır ve hasta aylık görme kontrolüne çağrılır. Program 150 seanstan oluşur ve yaklaşık 5 ay sürer.
CAM Tedavisi: Özel bir cihaz yardımıyla hastanede yaklaşık 10 seanslık programlar şeklinde uygulanan bir yöntemdir. Cerrahi girişimi ya da ilaç kullanımını gerektirmez, her seans yaklaşık 30 dakika kadar sürer ve etkinliği kanıtlanmıştır
Görsel Terapi Uygulamaları: Bu tedavi yöntemi gözün derinlik hissi kazanması için yapılan egzersizler bütünüdür. Özel aletlerle ve görüntü teknikleri ile yapılan çalışmalara dayanan bu yöntemde, hastada ne iyileştirilmek isteniyorsa ona göre tedavi belirlenir ve uygulanır. Örneğin, üç boyutlu görme ve derinlik hissi kazandırılmak istenen bir hasta bu hedefe yönelik özel görüntü teknikleri ile çalıştırılır veya hastanın tembel olan her iki gözünün performansı arttırılmak isteniyor ise buna özel farklı egzersizler verilir. Doğuştan veya felç nedeniyle gelişen şaşılık, göz tembelliği ya da beyin felcine bağlı problem yaşayan kimselere uygulanan ve kişiye özel belirlenen tedavi yöntemlerinden oluşan, Amerika’da geliştirilmiş ve uygulanmakta olan “vision therapy” tedavi zinciridir. Bu tedavi zincirinde temel prensip beyine görmeyi yeniden öğretmektir; Görme seviyesini geliştirilir.İki gözün birbiriyle ve beyinle koordinasyonu geliştirilir. Neurovision ile göz tembelliği tedavisi bilgisayar sistemine yüklenen bir program ile doktor kontrolünde yapılmaktadır. Göz yapısı uygun bulunan 10 - 55 yaş arasındaki kişilere uygulanan bu tedavide, bilgisayar teknolojisi ile beyine görme yeniden öğretilmekte ve bu yöntemle görmede artış sağlanması hedeflenmektedir.
Görsel Terapi Uygulamaları: Herhangi bir nedenden ötürü 3 boyutlu algılaması zayıf olan veya hiç olmayan hastalar ‘vision therapy’ cihazları, egzersizleri ve yöntemleri kullanılarak tedavi edilmektedir. Yapılan bu tedavi sistemi göz kaslarını güçlendirmez ancak iki gözün aynı anda kullanılması ve uyumluluk esnekliğini geliştirip beyinle daha koordineli ve hızlı şekilde çalışmalarını sağlar. Böylece iki göz de maksimum kapasitede çalışmış duruma gelir. Sağlıklı günler dileğiyle...
Op.Dr.Ahmet UMAY
