Mide içeriğinin (mide asidinin) geğirme, öksürme veya kusma olmadan özefagusa (yemek borusuna) doğru geri kaçışı gastroözefageal reflü olarak adlandırılır. Bu asit kaçışı gırtlak bölgesine hatta ağız içine kadar olursa buna larengofarengeal reflü denir.
Hastalar göğüs kafesinin arkasında, sırtlarında yanma, bıçak batması şikayeti ile başvurabilirler. Bazen yemek borusunun arkasındaki yanmanın yanı sıra ağıza gıdaların ve acı asit içeren mide suyu da gelebilir. Özefageal reflü sıklıkla yemeklerden sonra olur. Ayrıca Özefagal reflüsü olan pek çok hastada bu şikayetler görülmeden de gırtlak bölgesi ile ilgili şikayetler görülebilir.
Gastroözefageal reflü hastalığı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de sıktır. Ülkemizde yapılan bir çalışmada toplumun %20'sinde gastroözefageal reflü hastalığı bulunmuştur. Kulak burun boğaz ve baş boyun cerrahisi kapsamındaki birçok farklı hastalığın zemininde laringofarengeal reflünün etkisi vardır.
Gastroözefageal reflü hastalığınınbulgularının (semptomlarının) kökeninde, yemek borusunun uzun bir süre, fazla miktarda midenin asidik içeriği ile teması yatmaktadır.
Mide asidik içeriğinin yemek borusu ile uzun süreli teması yemek borusunda tahriş ve hasara yol açar bu da yanma hissine sebep olur.
Normal olarak yemek borusunun alt ucundaki alt özefagus sfinkteri dediğimiz Midenin girişinde kapak benzeri bir yapı vardır. Bu yapı asidin yemek borusuna geri kaçmasını önleyerek midenin içinde kalmasını sağlar. Reflü hastalığında ise bu sfinkter sık aralıklar ile gevşer ve mide asidik içeriği yemek borusuna geri kaçar.
Şikayeti olanlara reflü tanısını koyarken bulguların gerçekten reflüden kaynaklanıp kaynaklanmadığını, komplikasyonların gelişip gelişmediğini anlamak için bir takım testlere ihtiyacı olabilir.
Bunları şu şekilde gözden geçirebiliriz;
1- Baryum özefagus mide duedonum grafisi : Hasta baryum içerken radyologun floroskopide baryumun aşağıya yemek borusuna ve mideye seyahatini incelediği bir testtir.
2- Gasroskopi : Endoskop ucunda ışık bulunan fleksibl bir tüptür.Bu tüpün ağızdan özefagusa ve mideye doğru ilerletilmesi sırasında yemek borusu incelenebilir. Hasta sedatize edilerek bu işlem gerçekleştirilir.
3- Özefagus manometresi ve PH metre : Burundan çok ince fleksibl bir tüp yemek borusundan mideye gönderilerek buradaki basınçlar ve yukarı çıkan asit miktarı ölçülebilir.
Gastro Özefagal Reflusu bulunan hastalaın yakınmaları genellikle;
· Boğazda kitle hissi
· Boyun bölgesinde ağrı
· Geniz akıntısı
· Devamlı kuru öksürük
· Sürekli boğazı temizleme ihtiyacı
· Boğaz kuruluğu
· Yutma güçlüğü
· Ağız kokusu
· Ses kısıklığı
· Kulak ağrısı
· Tükrük salgısının artması
Eğer reflü tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlarla seyredebilir.
Örneğin yemek borusunda darlık, kanama ve mukozada prekanseröz (kanser öncesi) bir takım değişikliklere (barrett özefagusu) neden olabilir.
Genelde hastalar doktoruna,
1- Yutma güçlüğü (disfaji)
2- Kanama
3- Boğulma hissi, öksürük, ses kısıklığı
4- Kilo kaybı yakınmaları ile baş vurmaktadır ve kontrol altına alınmaktadır.
Dişkkat edilmesi gereken uyarılar ise
1- Sigara bırakılmalıdır. Tütün asidi dengeleyen koruyucu mekanizmalara zarar verir.Asit üretimini uyararak ve yemek borusu ile mide arasındaki kasların gevşemesine de yol açarak asit reflüsüne yol açar.
2- Gazlı ve asitli içeceklerden uzak durulmalıdır.
3- Alkol, çikolata, kafein, kahve, çay, yağlı, baharatlı yiyecekler ve domates gibi asidi arttıran yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Kilo verilmesi önerilir.Yatmadan en az 3 saat önce yemek sona erdirilmelidir.Yatağın baş ucunun kaldırılması gece boyunca asit reflüsünü önleyecektir. Sıkı kemer ve giysilerden kaçınılmalıdır.
Gastroözefageal reflü hastalığı tetkik ve takibi yapılmaz ise kronik tekrarlayan bir hastalıktır.
Tedavi ile mideden yemek borusuna gelen asit miktarının azalması amaçlanır.
1- Semptomları ortadan kaldırmak
2- Yeme borusundaki iltihabı (özefajiti) tedavi etmek.
3- Özefajitin nüksünü veya komplikasyonlarının gelişmesini önlemek. Tedavinin temelidir.
Gastroözefageal reflü hastalığının organik bir sebebi vardır. Genelde sadece yaşam tarzı değişikliği ile önlenemez gastroözefageal reflü hastalığında medikal tedavi çok önemli bir yer tutar. Medikal tedavide yer alan anti asit grubu ilaçlar yemek borusunu koruyarak ve mide asiditesini bastırarak tedaviye yardımcı olurlar.
Mide asidini bastıran H2 blokerleri ve proton pompa inhibitörleri denilen ilaçlar da tedavide önemli yer tutmakta ve uygun dozlarda kullanılmalıdır.
Medikal tedavi ile hastaların çoğunda gastroözefageal reflü hastalığının yakınmaları önlenebilir.
Bu ilaçların yanı sıra asidin yemek borusundan mideye aşağı doğru geçişini kolaylaştıran Prokinetik ilaçlar da tedavide yer alırlar.
Eğer medikal tedavi ile hastaların şikayetleri geçmiyorsa ya da kanama, darlık gibi komplikasyonlar varsa cerrahi tekniklerden faydalanılabilinir. Cerrahi teknikler asit reflüsünü önleyen yemek borusu ve mide arasındaki doğal bariyerleri onaran cerrahi uygulamalardır.
