Fibromiyalji sendromu (FMS), yaygın vücut ağrısı ve belirli anatomik bölgelerde hassas noktaların varlığı ile karakterize etyolojisi bilinmeyen bir romatizmal hastalıktır. Fibromiyalji sendromunda ağrıya yorgunluk, sabah tutukluğu, depresyon, uyku bozukluğu başta olmak üzere çeşitli somatik ve psikolojik semptomlar eşlik etmektedir. Fibromiyalji sendromu, duygu durum bozuklukları ve uyku bozukluklarının sıklıkla ağrıya eşlik etmesi nedeniyle uzun yıllar psikolojik bir hastalık olarak düşünülmüştür. Psikolojik faktörler başta kronik ağrı olmak üzere her türlü ağrının önemli bir bileşenidir ve kısır döngü içinde birbirlerini besleyen bir etkileşim oluştururlar.
Yumuşak doku ağrısı, genelde servikal ve lomber spinal segmentlerde, el ve ayaklarda görülür. Gerilim, aşırı fiziksel aktivite, hareketsizlik, soğuk ve nemli hava, dinlendirmeyen uyku ile şikayetler artar. Sıcak duş, ılık ve kuru hava, programlanmış aktivite, tatil ve dinlendirici uyku ile azalır. Ağrı genellikle iki taraflı ve simetriktir.
Tutukluk yaygın olup eklem alanlarından çok gövdede algılanır.
Eşlik eden semptomlar
Yorgunluk: çoğu hasta ciddi, günlük yaşamı etkileyecek yorgunluk hisseder, sabah yataktan yorgun kalkar ve fiziksel aktivite ile yorgunluk artar.
Bellek yakınmaları: Konsantrasyon bozuklukları, ani bellek kaybı, yetersizlik duygusu.
Parestezi: Lokal veya yaygın olabilir.
Şişlik hissi: Yumuşak dokularda şişlik duygusu olağandır, hastaların %50’si eklemlerinin şiştiğini söyler ancak şişlik gözlenmez, artrit tanısı konulabilir.
Uyku bozukluğu: Gece sık sık uyanır, sabah kalktığında kendini yorgun hisseder, uyku dinlendirici değildir.
Sicca kompleksi: Kuru göz, kuru ağız yakınmalarını olmasına rağmen objektif bulgular yoktur.
Baş ağrısı: Migren tipi baş ağrısı hasta ve yakınlarında sık.
İrritabl bağırsak sendromu: Karın ağrısı, konstipasyon, diare.
İrritabl mesane sendromu: Sık idrara gitme, retropubik ağrı.
Diğer: Otonomik sinir sistemi disfonksiyonu, aşırı terleme, üst skapuler bölge üzerinde deri kıvrımına duyarlılık ile hiperestez
Etyolojide;
-Santral sinir sistemi
Kronik ağrının yeniden yapılanması veya nöroplastisitesi
Ağrı oluşumunda disfonksiyon
Serotonin metabolizmasında genetik anormallikler
-Otonom sinir sistemi disfonksiyonu
Nöroendokrin disfonksiyon
Stres yanıtında bozukluk
-Hormonal aks disfonksiyonu
-Uyku bozukluğu
-Kas ve tendonlara mikrotravma
-Travma
-Psikiyatrik veya psikolojik bozukluk
-Biyopsikososyal faktörler ( kombinasyon) vardır.
Fibromiyalji başka bir hastalıkla birlikte olmadığı sürece tüm laboratuar incelemeleri normaldir.
Tedavide; non-farmakolojik ve farmakolojik tedavi kombinasyonları planlanır. Tedavinin amacı, semptomları ortadan kaldırmak ve hastalığın kronik bir hastalık olduğunun eğitimini vermektir. Hastanın hastalığı hakkında bilgilendirilmesi ve kendi kendisini kontrol ederek şikayetlerini azaltabileceği öğretilmelidir. Hastalığın psikolojik kökenli bir rahatsızlık olmadığı ancak stres, depresyon, anksiyete, uyku bozukluğu, travma, aşırı çalışma ve kötü postürün şikayetleri arttırabileceği belirtilmelidir.Tanı konduktan sonra hastaya hastalığın selim bir hastalık olup doku hasarı yapmadığı vurgulanmalıdır.
Aerobik egzersiz en çok geçerliliği olan tedavilerden birisidir. Sıcak su havuz tedavisi egzersiz ile birlikte veya egzersiz olmadan fibromiyaljide etkilidir. Gevşeme, rehabilitasyon, fizik tedavi ve psikolojik destek gibi diğer tedaviler hastanın bireysel ihtiyacına göre kullanılabilir.
Tedavide en sık SNRI’ler ( duloxetine ve milnacipran ), diğer SSS’ni etkileyen ajanlar pregabalin ve gabapentin kullanılır
