Dudak ve damak yarıkları tek başına görüldüğü gibi birlikte de görülebilen doğumsal (Konjenital) bir kusurdur. Yarık çeşitleri birbirinden bağımsız olarak görülebilir.
Dudak ve damak yarıkların oluşma ve görülme sıklığı 1.000 doğumda bir olarak belirtilmektedir. Damak yarıkların görülme sıklığı 2.500 doğumda bir olarak belirtilmektedir. Genetik özellikler damak yarıklarında daha büyük bir rol oynadığı cerrahlar tarafından düşünülmekte.
Dudak ve damak yarıkları bebeğin doğumundan sonra ilk 48 saat içerisinde başlatılır. Plastik cerrahlar konuya farklı bakış açısına sahipler. Bazı cerrahlar operasyonu yaparken, bazıları da bebeğin gelişimi göz önünde bulundurduğu için doğumdan 2-6 ay sonra ameliyatın yapılmasını öngörür.
Dudak ve damak yarıkları olan bebekler doğum sonrası bir ortodontist tarafından değerlendirmeye alınmalı. Var olan deformitenin tipine göre çeşitli cihazlar kullanılır. Düzenli bir takip ile anatomik yapıların gelişmesi takip edilir.
Dudak ve damak yarıkları nasıl tedavisi edilir?
Damak yarıkları farklı varyasyonlar gösterebilir. Anomali ağız ve burun boşluklarının birbirine açıldığı noktada yarıklardan sadece diş arkında olan yarıklara ve sadece yumuşak damakta olan yarıklara veya sadece küçük dilde olan yarıklara kadar farklılık gösterebilir.
Bu durumlardan farklı olan submukoz olarak adlandırılan yarık tipidir bulunmakta, burun ve ağız boşlukları arasında bir mukozal yarıktır ve sadece plastik cerrah tarafından tespit edilir.
Mukoza altında olan kaslar birbirinden ayrı olduğu için damak konuşması olarak adlandırılan “hım hım” konuşma sesleri oluşur. Görünen bir yarık olmadığı halde bebeğin ileride düzgün konuşmasında olumsuz etki yapabilir.
Dudak ve damak yarıkları neden tedavi edilmeli?
1- Su ve hava geçirmez bir valv oluşturulması için
2- Duyu kaybın oluşmaması
3- Orta yüz büyümenin korunması
4- Estetik ve fonksiyonel açıdan yeterli bir üst diş arkı oluşturulması
5- Düzgün bir konuşmanın sağlanması
Damak yarıkları ne zaman ameliyat edilmeli?
Sadece damak yarıkları olan bebekte tedavi ilk 48 saat içinde ortodonti tarafından başlatılır. Çeşitli aparatlar ile yarık küçültülür ve ilerde yapılacak işlemi kolaylaştırır. Damak yarıkları ameliyatları cerrahların farklı görüşlerine göre altıncı ay itibarı ile başlanırken diğerlerin görüşlerine göre 12-18 ay arasını başlanması uygun görülür. Hala günümüzde farklı araştırmalar yapılmaktadır ve farklı görüşler bildirilmektedir.
Her durumda öncelikle doktorunuza başvurup doktorunuzun duruma göre değerlendirme yapması için, öncelikle yüz yüze bir görüşme yapılması tavsiye edilir.
