DIŞ (EKTOPİK) GEBELİK NEDİR?
Gebelik döllenmiş bir yumurta ile başlar.Normalde döllenmiş yumurta rahim iç yüzüne tutunur.Dış gebelikte veya Ektopik gebelikte ise döllenmiş yumurta rahim dışında başka bir yere yerleşir(fallop tüpleri,karın içi gibi)
Tipik bir dış gebelik genelde fallop tüplerinin içinde olur.Bu tipte oluşan gebeliğe tubal gebelik ismi verilir.Bazı durumlarda gebelik karın içinde,yumurtalıklarda veya rahim boyununda oluşabilir.
Ektopik gebelik(Dış gebelik) normal gelişimini sürdüremez.Döllenmiş yumurta sağlıklı bir şekilde varlığını sürdüremez.(ektopik gebelik dokuları büyürken anneye ait çeşitli dokuları tahrip edebilir,tedavi edilmezse hayatı tehdit eden kanamalar görülebilir).Dış gebeliğin erken tespiti gelecekte sağlıklı gebelik şansının sürebilmesi açısından çok önemlidir.
Ektopik gebelik başlangıçta hiç bir belirti göstermeyebilir veye gebeliğe ait erken dönemde görülen belirtiler görülebilir(bulantı,memelerde hassasiyet gibi).Gebelik testi pozitif çıkar.
Karın ağrısı ve pelvik bölgede ağrı ile birlikte hafif vajinal kanama, dış gebeliğin genellikle ilk uyarıcı bulgularındandır.Eğer fallop tüplerinden kan sızıntısı olursa omuz ağrısı ve barsak hareketlerinde artış görülebilir.Ektopik gebelik uterusun servical bölgesinde(rahim boynunda) olmadığı sürece yoğun kanama sıklıkla görülmez.Eğer fallop tüplerinde rüptür(yırtılma) olursa karın içine şiddetli kanama ( şok tablosuna sokabilecek düzeyde) olabilir.
Ciddi karın ağrısı,pelvik ağrı ve vajinal kanama olduğunda mutlaka doktora başvurulmalıdır
Tubal gebelik;Ektopik gebeliğin en sık görülen tipidir
Ektopik gebeliğin görülmesinde etkili faktörler;
1)Daha önce geçirilmiş dış gebelik öyküsü
2)Enfeksiyon veya enflamasyon;Faloop tüplerinin enflamasyonu(salpenjit),Uterus,fallop tüplerinin veya yumurtalıkların enfeksiyonu(P.İ.D) ektopik gebelik riskini arttırmaktadır.
3)Fertilizan ilaçların kullanımı
4)Cerrahi işlem sırasında hasar görmüş fallop tüpleri
5)Rahim içi kontraseptiv araç kullanımında gebelik nadir görülür.Gebelik oluşmuşsa genelde ektopik olarak ortaya çıkar.
Yine tüp bağlama metodu kullanılan hastalarda nadiren gebelik oluşabilir.Oluşan bu gebeliğin ektopik gebelik olma olasılığı fazladır.
Ektopik gebeliğin oluşmasının riskini azaltmak için pelvik enfeksiyonlara karşı korunmak gerekir.
Ektopik gebelik tanısı,dikkatli bir anamnez ve fizik muayene sonrası ultrason ve kan testiyle konulabilir.
Ektopik gebelik tanısı konulduktan sonra tedavisi erken dönemde methotraxate gibi ilaçlarla veya laparoskopi veya laparotomi(Eğer şiddetli kanama varsa) yoluyla yapılabilmektedir.Döllenmiş yumurta rahim dışında sağlıklı gelişimine devam edemez.Hayatı tehdit eden komplikasyonlar görülebilir,acilen ektopik doku çıkarılmalıdır.Eğer ektopik gebelik tanısı erken dönemde konulabilirse büyümeyi durduran methotraxate gibi ilaçlar kullanılabilir.Methotraxate ilacı verildikten sonra HCG adı verilen gebelik hormonunun düzeyine bakılır.Eğer HCG seviyesi yüksek kalmaya devam ederse ilaç tekrarlanabilir.
Diğer vakalarda ektopik gebelik Laparoskopi denilen yöntemle tedavi edilebilir.Karına yapılan küçük(0,5-1 cm) kesilerle kamera aracılığıyla ektopik gebelik dokusu çıkarılır ve fallop tüpü onarılır.Eğer fallop tüpü bariz bir şekilde hasar görmüşse çıkarılması gerekebilir.
Eğer dış gebelik fallop tüpünün yırtılması sonucu hızlı ve şiddetli kanamayla ortaya çıkmışsa vakit kaybetmeden laparotomi yoluyla tedavi edilmelidir.Genellikle yırtılmış olan fallop tüpü çıkarılır.
.
Jin.Op.Dr. İnci KARALAR
