Çocuk istismarı yada ihmali, çocukların anne-baba gibi onları bakıp gözetmek ve eğitmekle görevli kişiler ya da yabancılar tarafından; bedensel yada psikolojik sağlıklarına zarar verecek, sosyal gelişimlerini engelleyecek biçimde uygulanan tüm fiziksel, duygusal ya da cinsel tutumları, ihmali,ticari amaçlı sömürüyü kapsar. Fiziksel istismar ise çocuğa sağlığını, gelişimini yada onurunu zedeleyecek şekilde fiziksel güç kullanılması olarak tanımlanır.
Çevremizdeki insanlardan çocuklarını istismar yada ihmal ettiğini duyduğumuzda ya da okuduğumuz haberlerde karşılaştığımızda onların küçücük çocukları nasıl istismar ettiklerini anlamakta güçlük çekeriz. Doğumdan itibaren çocuklar çeşitli sebeplerden dolayı istismar yada ihmale uğrayabilirler. Özellikle okul öncesi çocuklar istismarı yada ihmali bildirebilecek yetkinlikte ve duyarlılıkta olmadıkları için bu durumla daha sık karşılaşırlar. Bu durumları bildirmemelerinin esas nedeni durumu anlayabilecek ve sorunun büyüklüğünü tartabilecek yeterli yaşam deneyiminin olmamasıdır. Yani içinde bulunduğu durumu bütün çocukların başına gelebilecek normal bir olay olarak kabul etmesidir.
İstismar edici davranışın bir çok sebebi vardır. Bunlardan bazıları kültürel olarak bakım verenin öyle yetiştirilmiş olması, yine bakımverenin kişisel özellikleri (sinirli, sinirlendiğinde öfke kontrolü olmayan, sabırsız..vb) bakım verenle çocuk arasında kurulan ilişkinin şeklidir. İstismarla ilgilen bir araştırmacı, istismarın özellikle çocuğa bakım veren anne veya babanın(veya bakıcının) hayatlarındaki stres oluşturan olayların, çocuklarını koruyucu ve kollayıcı duygularının önüne geçmesiyle ortaya çıktığını öne sürmüştür.
İstismar edilen bir çocuğun değerlendirilmesi, çocuğun yaşadığı deneyimi anlatmada güçlük çekmesi nedeniyle oldukça zordur. Değerlendirmede fiziksel bir müdahaleden şüpheleniliyorsa bir kanıtı yakalamak için mutlaka fizik muayane yapılmalıdır. Ebeveyninden, diğer aile fertlerinden ve gidiyorsa okul öğretmeninden bilgi alınmalı çocuğun davranışları ve davranışlarındaki değişiklikler hakkında bilgi alınmalıdır. Yetkili makamlara bildirim yapmak istismara uğramış çocuğun bir sonraki istimrardan korunması için şarttır. Tedavide çocuk ve aileye yönelik terapiler uygulanmalı, gerek duyulursa aile fertleri erişkin psikiyatriye yönlendirilmelidir.
