Çinko, vücudumuz için son derece önemli olan esansiyel bir mineraldir. Optimal sağlık için her gün belirli miktarlarda alınması gerekmektedir. Bu yazımda da çinkonun insan sağlığı üzerine etkilerinden bahsedeceğim.
Çinko eksikliği hamilelik, yaşlılık gibi fizyolojik nedenlere bağlı olabildiği gibi malabsorbsiyon hastalıkları, karaciğer hastalıkları gibi patolojik nedenlerden kaynaklanıyor olabilir. Çinkodan fakir beslenme yada intestinal faktörler diğer nedenler arasındadır.
Çinko eksikliğinde ortaya çıkan klinik bulgular:
-sık enfeksiyonlara yakalanmak
-çocuklarda büyüme-gelişme geriliği
-yara iyileşmesinde gecikme
-saç dökülmesi
-tırnak kırılması
-konjenital anomaliler
-cinsel isteksizlik-kısırlık
-dikkat dağınıklığı – hafıza ile ilgili sorunlar
-koku-tat duyusunda bozukluklar-iştahsızlık
Bazı besinler çinko emilimini etkileyerek çinko eksikliğine yol açabilmektedir. Fitatlar, kalsiyum, oksalat ve kadmiyum gibi maddeler çinko emilimini azaltmaktadır.
*Çinko, DNA sentezinde rol alan bazı enzimlerin yapısına girmektedir. Gebelerde yetersiz çinko tüketimi DNA sentezini bozarak konjenital malformasyonlara sebep olabileceği bilinmektedir.
*Çinko, antioksidan olduğu için serbest radikal ve oksidatif strese karşı koruyucu etki göstermektedir. Böylece bağışıklık sistemini koruyarak hastalıklara yakalanmayı önlemiş olur.
*Sık enfeksiyon hastalıklarına yakalanan kişilerin çinko değerlerine de bakılmalıdır ve eksiklik varsa giderilmelidir.
*Özellikle diyabetli hastalarda idrarla çinko atılımı fazla olmaktadır. Bu yüzden diyabetli hastaların çinko düzeylerini düzenli kontrol ettirmeleri faydalı olacaktır.
*Prostat bezinin düzgün fonksiyon gösterebilmesi için çinkoya gereksinim vardır.
*Kadınlarda çinko eksikliği yumurta gelişimini bozarak kısırlığa neden olabilmektedir.
*Yaşlanma ile beraber göz dokusundaki çinko düzeyi giderek azalmaktadır. Çinkonun göz sağlığına olumlu etkileri vardır.
*Çinko, kalp-damar sağlığına da olumlu etkiler göstermektedir. Yapılan çalışmalar çinkodan fakir beslenmenin kalp-damar hastalıkları arasında ilişki olduğunu göstermiştir.
*Çinko, beyin hücreleri arasında iletişi sağladığı için bilişsel fonksiyonların doğru çalışmasını sağlar.
Diyetsiyen Tuğba Cici
