ASTİGMATIN GÖZLÜKSÜZ LAZERSİZ TEDAVİSİ
Dünyada miyop (Uzağı görememe), hipermetrop (Yakını görememe), astigmatizm (Yamuk görme) ve Prespiyop (40 yaş sonrası yakını görememe) konusunda uzun yıllardır (1920 den beri) farklı uygulamalar yapılmaktadır. Ülke olarak bu konuda biraz geciktik galiba.
Astigmat nedir? Astigmat göz ön merceğinin (Kornea) veya göz içindeki lensin eğriliği veya yamukluğudur. En çok da korneanın eğriliğidir. Görüntü hem uzakta bulanık hem de yamuktur. Önemli baş ağrısı nedenidir. Gözlükle düzeltilse bile görmedeki netlik yeterli değildir.
Astigmat odaksızlık demektir. Görüntü retinada nokta şeklinde netleşir. Astigmatta düzlem şeklinde odaklanır. (Stigma: Nokta. Astigma: Noktasızlık.)
Reçetelerde astigmat göstergesi: Reçetedeki cly (Silindir) değer astigmatı gösterir. Axis ise eğriliğin eksenidir 0 ile180 derece arasındaki bir değerdir.
*Sph değeri gözün ön arka çapının kısa veya uzunluğuna göre, görüntüyü gören noktaya düşer. Göz kısa ise artı, uzun ise eksi değerdedir.
* Cyl değeri astigmatın miktarını, gücünü verir. Aks ise eğriliğin en fazla olduğu ekseni anlatır.
Astigmatın numarası: Eğriliğin miktarına göre düzenlenmiş numaralar söz konusudur. Bu iki göz ekseni arasındaki 
kırıcılık farkını ifade eder. Cyl kısmına yazılır. Genelde 5.00
numara’ dan fazlasında görme artmadığı için göz hekimi gözlük olarak vermez. Artı veya eksi değerler verilir. (Hipermetrop veya miyop astigmat gibi)
Astigmat tipleri
Bir göz reçetesine baktığınız zaman sph cyl ve aks kısmını görürsünüz.
Basit astigmat: Sph kısmı boştur. Cyl de numara ve aks bölümünde eksen yönü vardır. Gözün ön arka çapı normal uzunluktadır, eğrilik göz ön merceği veya göz içindeki lenstedir.
Kompoze astigmat: Hem sph hem de cyl kısmı doludur. Astigmat değerlerinin hepsi artı veya eksi olabilir. Göz ön merceği ve lensteki eğriliğe ilaveten ön arka çap kısa (Hipermetrop) veya uzundur. (Miyop)
Miks (Mixt) astigmat: Hasta hem yakını hem de uzağı görememektedir. Reçetede hem artı hem de eksi vardır. Aks kısmında aksın yönü yazılıdır. Göz küresindeki yamukluk göz ön merceği veya göz içindeki lens’te eksenlerde artı ve eksi olarak kırıcılık eşit değil farklıdır.
Astigmatın iki kaynağı: Kornea ve lens
Göz en merceği kornea en çok, göz içindeki lens astigmat oluşmasından sorumludur. Göz küresinin yamulması bu iki saydam merceğin kırışmasına neden olur.
Korneal astigmat: Korneadaki düzensizlikten, oval oluştan, keratokonustan dolayı göz dibinde odaklanan sarı noktaya nokta şeklinde düşmesi gereken görüntü düzlem şeklinde birkaç nokta halinde düşer.
Astigmatın ortaya çıkması: Göz kasları arasındaki dengesizlik, göz kapaklarının göz küresine baskısı yamulma yaparak astigmata neden olur. Özellikle üst ve alt verev kaslar sorun çıkarır.
Korneada incelme astigmatı başlatır: Kornea üzerine baskı yumuşak korneanın dikleşmesine ve incelmesine neden olur.
Göz kasları arasındaki dengenin bozulması göz küresinin yamulmasına, kornea ve lenste kırışmaya neden olur. Önlem alınmazsa astigmat giderek artar.Kornea kalınsa astigmat oluşma riski azdır.
Astigmat oluşmasında stresin önemi: Stres sonucu göz dış kaslarının aşırı kasılması ortadan sıkılan balon etkisi gibi gözün ön arka çapını uzatacak, korneayı dikleştirecek, konikleştirecek ve inceltecektir.
Astigmatta göz kaslarının etkisi: Göz kasları arasındaki dengenin bozulması kolaylıkla astigmat oluşturur. Göz küresi yamulur, göz içindeki lenste ve göz ön merceği korneada kırışma yani astigmat oluşur.
Görme gayreti astigmat oluşturur: Gözün sph kısmını bebek gözünü kasarak veya büzerek telafi eder yani görmenin netleşmesini sağlar. Astigmattaki görmemezlik bu yolla giderilemez. Görme gayreti göz kasları arasındaki denge bozukluğunu daha da çoğaltarak astigmatta artışa neden olur.
Astigmatta göz kapağı ve yüzün gerginliği: Yüz ve göz kapaklarındaki gerginlik çok yumuşak olan korneaya baskı yapar ve kolaylıkla astigmat gelişir.
Astigmat miyop’ u ilerletir: Astigmatın neden olduğu az ve netsiz görme, görme gayreti nedeniyle gözü kasar, ön arka çapın uzamasına, korneanın dikleşmesine ve incelmesine neden olarak çocukluk döneminde miyop’ u ilerletir.
Astigmatın telafisi: 
Astigmatı olan hastalar görmeyi telefi etmek için başını hareket ettirerek karşıyı veya yakını görmeye çalışır. Gözü kasmak sph kısmını düzeltir, ama astigmatlı gözün görmesini sağlamaz.
-180 derecedeki bir astigmatta hasta hafif öne bakarak görmeyi sağlayabilir.
-90 derecedeki astigmatta hafif sağa veya sola başını döndürür.
Astigmat baş ağrısı demektir: Gözlerdeki astigmat önemli bir baş ağrısı nedenidir. Astigmatlı yamuk görür: Astigmatın miktarı arttıkça daha da belirginleşir. Yamuk görme beyni rahatsız eder, gerer.
Astigmat yamuk görme nedenidir: Beynin bu yamukluğa uyum gayreti gözü yorar.
Astigmat yorgunluk nedenidir: Hasta yorgunluk için dâhiliye doktorunu aşındırabilir.
Astigmat ışık yansıması demektir.
Astigmat gece araba kullanmada zorlanma demektir: Işık parıltıları, yansımalar gözü yorar, şoförlüğü tehlikeye sokar.
Astigmat harfleri karıştırmak demektir: Birbirine yakın kelimeleri karıştırır, okuma hızını azaltır.
Astigmat başarısız okuma ve yazma demektir:
Astigmat bazı meslekler için başarısızlık demektir: Mimar, cerrah, diş hekimi, şoförler, gün boyu bilgisayar başında olanlar astigmattan olumsuz etkilenir.
Astigmat nasıl görür? Astigmatta görüntü silik, eğri büğrü, yamuk, resim bir tarafa doğru yamuk gibidir. Numara yükseldikçe eğrilikler artar ve uçuşmalar, dalgalanmalar ortaya çıkar.
Astigmat gözü tembelleştirir: Astigmat önemli göz tembelliği nedenidir. Gören noktaya görüntü silik düşer. Nokta şeklinde değil düzlem şeklinde odaklanır.
ASTİGMATI İYİ DEĞERLENDİRMELİ
Astigmatsız yaşam mutluluk demektir.
Astigmat ömür boyu gözlük demektir.
Astigmat tedaviye inatçı göz tembelliği demektir
Astigmat şaşılık başlaması, şaşılıkta gözde tembelleşme ve tedavi direnç demektir, şaşılığın ameliyata kadar gitmesi demektir.
Astigmat baş ağrısı, yorgunluk, kafada dolgunluk, derste başarısızlık ve isteksizlik, işten eve yorgunluk getirmek demektir…
ASTİGMATA NEDEN OLMAK
Astigmat lens ve göz ön merceği korneanın kırışıklığıdır. Netsiz görmeye neden olur. Gözlük de tam net görmeyi sağlamaz. Doğuştan astigmat azdır. Astigmat oluşmasında göz doktorunun katkısı çoktur. Göz doktorunun tanı ve tedavideki hataları da astigmata neden olabilir.
Gözün hassas dengeleri: Gözde mm.ler mikronlar önemlidir. Gözün ön arka çapının 1 mm uzaması 3.00 derece miyop yapar. Göz küresindeki çok hafif yamulma korneayı kırıştırarak astigmata neden olur. Küçük, mikro baskılarla bozukluk giderek çoğalır.
Olay nerede oluşur? Göz ön merceği kornea en çok, göz içindeki lens çok az olarak astigmattan sorumludur.
Korneanın incelmesi
Gözün yamulması: Göz küresi göz dışındaki 6 kas kasılarak yamulur, kornea ve lensin kırışmasına neden olur.
Kornea sağlığı astigmatta önemli: Korneanın yüzlerce hastalığı var. Göz kuruluğu, keratokonus, bahar nezlesi,
Gözyaşını önemsemelisiniz. Kuru göz korneanın düzenini bozar, hastalıklara direncini azaltır. Özellikle alerji ve kirpik dibi iltihapları gözde kurumaya neden olur.
Keratokonusu atlamak: Otorefraktometre ölçümü ile gözlük veren doktor keratokonusu atlar. Her hastada mutlaka skiyaskopik muayene yapılmalıdır. Astigmatın erken dönemde yakalanması ilerlemenin durdurulması için önemlidir. Maalesef skiyaskopi yapan göz hekimi sayısı çok azdır.
Gözü rahatlatmak: Rahatsız göz gerilir, göz dışındaki kaslar kasılır. Doktor gözü rahatlatmalı, gerginlikleri damla ve egzersizle gidermelidir. (Palming…)
Yanlış gözlük ile astigmata neden olmak: Yanlış gözlük gözü gerer ve astigmata neden olur. Beyi yanlış gözlüğe de uyum sağlar ama…
Beynin yanlış numaraya göre gözü şekillendirir: Sarı noktaya görüntünün net düşmemesi beyinden göze bazı uyarımlar gönderilmesine neden olur. Burada gözün beyazı skleranın ve göz kaslarının sertleşmediği bebek ve çocukluk yaşları için geçerlidir.
Gözü görme gayretine sokmak: Gözlük kullanılmaması, kullanılan gözlüğünüz yetersiz olması sonucu göz görme gayretine girer ve kasılır. Kasılma göz küresinin yamulmasına ve dolayısı ile astigmata neden olur.
Hatalı lens: Kontakt lens mutlaka göz doktoru kontrolünde kullanılmalıdır. Göz doktorlarının kontakt lens deneyimi maalesef az. Dar lens ve çok bol lens korneada sürtünme ve korneanın çarpılmasına neden olur. Su oranı yüksek lens göz yaşını sünger gibi emer ve göz yaşı yetersizliği nedenidir.
Bahar nezlesinde yetersiz tedavi: Bahar nezlesi 9-20 yaş arasında etkili olur. Korneada astigmat yönünden önemli hasarlar oluşturur. Bunlardan en tehlikelisi keratokonustur ve %30 olasılıkla ortaya çıkar.
Gözlük için lazer: Gözlüğü atmak için lazer yaptırmak göz ön merceği korneanın düzenini bozar. Hatalı ve başarısız lazer uygulamaları miyop astigmata neden olur.
Doktor önlem almalı:
Kornea kalınlığı önemli: Ön mercek kornea 1 mm.nin yarısı kalınlıktadır. Kornea kalın olursa göz küresi yamulsa da astigmat oluşmaz. 580 üzeri kalınlığı anlatmaktayız.
Kornea ince ise koni gibi öne doğru uzar. Yani dikleşir. Bu göz dışındaki 6 kasın baskısı ile ortaya çıkar.
Doktor uyanık olmalı: Ailede astigmat varsa mutlaka kornea kalınlığı ölçülmelidir. Kornea kalınlığı 580 mikron civarındadır. 500 mikron civarındaki kornea kalınlığı astigmata ve miyopta ilerlemeye adaydır. (Pakimetri) Ailede miyop varsa göz küresinin ön arka çapı ölçülerek miyop çıkma ve ilerlemesi yönünden izlenmelidir. (Biometri)
Astigmatik saat: .
*Gün ışığında muayene yapın.
*Gözleri net görebileceğiniz mesafeden tek tek kontrol ediniz.
*Hangi eksende görüş net değilse o eksende astigmatik eğrilik vardır. Reçete verilirken gözlük 90 derece zıttı olarak verilir.
Hangisi daha koyu? Bu 4 daireden birinin daha koyu görülmesi sizde astigmat olduğunu gösterir. Koyu olan dairenin ekseni astigmatın da eksenidir. Gözlükle düzeltmek için 90 derece zıttı verilir. Hem uzakta hem de yakından ölçüm yapılmalıdır.
ASTİGMATI ÖNEMSEYİN
Mükemmel görme ve yaşam boyu mutluluk için astigmat bebeklik ve çocukluk döneminde mutlaka düzeltilmelidir.
En önemlisi ilerleyecek mi? Bebek ve çocuktaki miyop astigmat (-) ortaya çıkacak veya ilerleyecek miyop’ u akla getirmelidir. Derdiniz sadece astigmat değil, ortaya çıkacak ve ilerleyecek miyop olmalıdır. Miyop’un çıkması önlenebilir veya daha az ilerlemesi sağlanabilir. Özellikle ailede miyop varsa dikkatli davranmak gerekir.
Astigmat bebekte şaşılık nedenidir: Bebekte şaşılığın oluşmasında, şaşılığın artmasında, şaşılığın düzelmesinin gecikmesinde, gözde tembellik oluşmasında, tembelliğin düzelmemesinde astigmat önemlidir.
*Hipermetrop yakını görmemezliktir, astigmat uzakta görmemezliğe neden olur.
*Bebek artı gözlüklerde sph kısmındaki numarayı görme gayreti ile telafi ederek görmeyi sağlayabilir.
*Bebek gözlüğün astigmat kısmını gayret etse de telafi edemez, yani görmeyi sağlayamaz. Görmeyen göz kayar.
*Bebekte astigmatın fazla olduğu taraf daha az görür ve daha tembeldir.
*Bebekte astigmatın fazla olduğu taraf kayar veya daha fazla kayar.
ASTİGMATTA GÖZ EGZERSİZLERİ
. Bebekte ve çocukta astigmat kolay düzelir: 3-4 yaş altın dönemdir. 7 yaşından önce mutlaka uygulanmalıdır. Şaşılık ve göz tembelliğinin hızlı ve etkili tedavisi, gözün tekrar kaymaması ve tembelleşmemesi için bu şarttır.
Göz üzerinde astigmata neden olan tüm baskılar egzersizle giderilmelidir.
Egzersiz uygulamaları:
*Stres önemli bir göz gerilmesi nedenidir. Gözler egzersizle relaks (Gevşemiş) durumda tutulmalıdır.
*Kapağın baskısı azaltılmalıdır.
*Göz fonksiyonlarının işler durumunu sağlanmalıdır.
*Göz ve çevre dokuları gevşetilmelidir.
*Göz kaslarının elastikiyetinin sağlanması gerekmektedir.
*Kaslar arası denge kurulmalıdır. Denge bozukluğu önemli astigmat nedenidir.
*Astigmatın eksenine göre özel uygulamalar gerekmektedir.
DR. SELİM HÜSREVOĞLU gormegelistirme.com
.
