Gözünüzü her kırptığınızda göz kapağınızda bir acı hissetmeye başladınız. Aynaya baktınız ve kirpiklerinizin dibinde kırmızı bir şişlik gördünüz. Daha önce gözünde arpacık çıkmış olan kişilere bu belirtiler hemen tanıdık gelecektir. Ağrısı, acısı nedeniyle rahatsızlık veren ve göze pek hoş görünmeyen arpacık, genellikle kirpik dibinin ya da buradaki bezlerin fazla yağ veya bakteri vb nedenlerle tıkanıp iltihaplanmasından kaynaklanır. Çoğu kez arpacık zararsızdır ve özel bir tedavi gerektirmez.
Sıcak pansumanla arpacık birkaç gün içerisinde kendi kendine iyileşir. Göz kapağının içinde ya da dışında ortaya çıkabilen ve halk arasında arpacık dediğimiz bu şişlik tıp dilinde hordeolum olarak adlandırılır. Arpacık iyileşemeyip ilerler ve kiste dönüşürse, şalazyon adını alır. Arpacık kiste dönüştüğünde iyileşmesi daha zorlaşır ve acil bir durum olmamakla birlikte, cerrahi müdahale gerekebilir.
Arpacık Nedir?
Arpacık göz kapağında görülen, genellikle kirpik diplerindeki bir enfeksiyonun yol açtığı, sivilce benzeri şişliktir. Bu şişlik aslında irin dolu bir apsedir ve çoğu kişide stafilokok adlı bakterinin yol açtığı göz enfeksiyonundan kaynaklanır. Gözde ağrı, acı, batma, sulanma, kaşıntı, kızarıklık benzeri belirtileri vardır. Göz ışığa karşı hassaslaşabilir. Arpacık çoğunlukla göz kapağında, dışarıdan görülecek şekilde yer alır ama bazı kişilerde göz kapağının derinlerinde oluşması da mümkündür.
Arpacık Nedenleri
Göz kapağındaki yağ bezlerinde enfeksiyon: Yağ bezlerinin tıkanmasıyla enfeksiyon oluşur ve bu enfeksiyon arpacığa yol açabilir. Kandaki yağ oranı yüksek olan kişilerde yağ bezlerinin tıkanma riskinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir.
Stafilokok bakteri: Stalifokok bakterisi başlıca arpacık nedenidir. Arpacıkların % 90’ı bu bakteri nedeniyle oluşur. Çoğunlukla burunda bulunan bu bakteri kolayca göze bulaşabilir. Burnunuzu silip göz veya göz çevresine dokunursanız, istemeden bakterinin göze geçişine yardımcı olmuş olursunuz. Bu durum gözde enfeksiyona, kirpik diplerinde tıkanma ve iltihap oluşumuna neden olur.
Blefarit (göz kapakları iltihabı): Eğer kronik blefarit şikayetiniz varsa, göz kapağı bezlerinin bakteriler nedeniyle sık sık tıkanması, gözünüzde arpacık oluşması riskini arttırır.
Vitamin eksikliği: Vitamin ve mineraller bağışıklık sisteminin vücudu etkili bir şekilde koruyabilmesinde önemli bir rol oynar. Zaman zaman vücudunuzda beslenme ya da farklı bir sebep nedeniyle görülebilecek vitamin eksikliği vücudu zayıf düşürerek gözlerin bakterilere karşı savunmasız kalmasına yol açabilir. A, C ve E vitaminleri bu bakterilere karşı savaşta bağışıklık sistemini güçlendirebilecek vitaminlerdir.
Makyajın iyi silinmemesi:Başkalarıyla makyaj malzemelerinin paylaşılması veya ağır göz makyajı yapılması ya da yatmadan önce makyajın iyice temizlenmemesi gözde arpacık nedenleri arasındadır.
Diğer Arpacık Nedenleri
Ergenlik döneminde olma
Fiziksel yatkınlık
Bahar alerjisi, gözde kullanılan kozmetik ürünlere karşı alerji vb.
Göz temizliğine özen göstermeme
Akne rozasea adlı, yağ bezlerini ilgilendiren bir cilt hastalığı
Stres
Seboreik dermatit (yaygın bir cilt hastalığı)
Yağlı beslenme
Bağışıklık sistemini zayıflatan ilaçların kullanımı
Evde Arpacık Tedavisi
Arpacık sıklıkla, herhangi bir özel ilaca ya da tedaviye gerek kalmadan bir – iki hafta içerisinde, içindeki iltihabın boşalmasıyla kendiliğinden geçer. Bir hafta sonrasında gözünüzdeki arpacık hala iyileşmemişse bir doktora görünmeniz tavsiye edilir. Arpacığı kesinlikle kendi kendinize patlatmayı denememelisiniz. Bunun yerine evde sıcak kompres yapmayı deneyebilirsiniz.
Sıcak kompres: Temiz bir bezi sıcak suyla ıslatın. Ancak suyun gözünüzü yakacak kadar da sıcak olmamasına dikkat edin. Sıcak kompresi 5 ila 10 dakika kadar arpacık olan gözün üzerinde tutun. Bunu arpacık geçene kadar günde 3-4 kez tekrar edin.
Sıcak kompres arpacıktaki iltihabın akmasını kolaylaştırır ve iyileşmeye yardımcı olur. Ayrıca göz bölgesinin temizliğine özen gösterin. Özellikle de kirli ellerle gözünüze veya arpacığa dokunmamaya özen gösterin.
Arpacık geçene kadar kontakt lens kullanmamanız ve makyaj yapmamanız tavsiye edilir.
Antibiyotikler: Bazı durumlarda enfeksiyonun giderilmesi için hap veya göz damlası şeklinde antibiyotik tedavisi uygulanması gerekebilir. Antibiyotik tedavisinin gerekip gerekmediğine, enfeksiyonun ciddiyetine bakarak doktor karar verecektir.
Cerrahi müdahale: Eğer gözünüzdeki arpacık kendi kendine iyileşmiyorsa ve enfeksiyon ilaçla da geçecek gibi değilse, bu durumda doktorunuz, ufak bir cerrahi müdahale ile iltihabın boşaltılması kararını verebilir.
Arpacık Nasıl Önlenir?
Her insanın hayatında bir iki kez ortaya çıkan bir arpacık deneyimi olabilir. Kendi durumunuzda eğer arpacığın sık tekrarlamaya başladığını düşünüyorsanız büyük olasılıkla göz temizliği konusuna daha büyük önem vermeniz gerekiyordur.
Sabah yüzünüzü yıkarken ya da duşta, yumuşak ve temiz bir beze bebe şampuanı dökerek veya temizleme mendilleri yardımıyla kirpik diplerinizi ayrıca silebilirsiniz.
Temizlikten konu açılmışken, gözlerinizi kesinlikle kirli havlularla veya kirli ellerle temas ettirmemelisiniz.
Arpacığa yol açan bir göz hastalığınız, alerjiniz veya cilt hastalığınız olup olmadığını öğrenmek için bir cilt doktoruna görünebilir ve ayrıca ayrıntılı bir göz muayenesi yaptırabilirsiniz.
Kaynaklar
-Op.Dr.Ahmet UMAY ( Brıstol Unıversıty Ophtalmology Clinical Sciense Publicatıon -2000 / UK )
