ANORMAL KANAMA
Anormal uterin kanama nedir?
Anormal kanama hastanın alışılmış adet düzeninden belirgin sapma olarak tanımlanabilir. Kişiden kişiye farklılıklar olabilmesine rağmen, adetler 7 günden fazla sürerse, 21 günden daha sık aralarla olursa ve toplam kan kaybı 80 ml'den fazla olursa, anormal olduğu düşünülür.
Anormal uterin kanamada ayırıcı tanı:
Organik ve disfonksiyonel (endokrinolojik) olmak üzere iki ana grup anormal kanama vardır. Ancak organik kanama nedenleri ekarte edildiğinde disfonksiyonel kanama tanısı konur. Organik nedenler arasında; üreme organlarındaki anormallikler, sistemik hastalıklar ve kanama diskrazileri (hemofili gibi kan hastalıkları) yer alır. Üreme organlarındaki anormallikler en sık olarak karşımıza çıkar.
Organik anormallikler:
İyi huylu (benign=selim) ya da kötü huylu (malign=habis) vulva (dış genital bölge), vajina (hazne), serviks (rahim ağzı) ve uterusun (rahim) tümörleri --- Serviks Prekanseröz Lezyonlar (CIN) , Serviks kanseri, Endometrium hiperplazisi , Endometrium Kanseri ve Uterus Sarkomu , Vulva kanseri , Vajina (Vajen) Kanseri , Vulva ve vajina prekanseröz lezyonlar --- anormal kanamaya neden olabilir. Uterusun sık görülen lezyonları Myom (Leiomyom) lar, polipler ve Adenomyozis tir. Servisit (Rahim Ağzı Yarası) =rahim ağzı iltihabı, endometrit (rahim zarı iltihabı) ve salpinjit (tüp iltihabı) gibi enfeksiyonlar da anormal kanamaya yol açabilir.Polikistik Over Sendromu da anormal düzensiz kanamaya neden olabilir. Üreme çağında; Düşük ve Düşük Tehdidi, Dış gebelik , Mol gebeliği (Üzüm Gebeliği) (trofoblastik hastalık) gibi gebelik komplikasyonları düşünülebilir.
Hangi sistemik hastalıklar anormal kanamaya neden olur?
Organik veya psikolojik herhangi bir kronik (müzmin) hastalık adet düzenini değiştirebilir. Bunun sık görülen örnekleri tiroid hastalığı ve kronik karaciğer (siroz vb.) hastalığıdır. Kronik karaciğer hastalığında karaciğerde estrojen metabolizması bozulduğu için anormal kanama olabilir.
Hangi kan hastalıkları anormal kanamaya neden olabilir?
Faktör 8 üretiminin azaldığı Von-Willebrand hastalığı, lösemi (kan kanseri), idiopatik trombositopenik purpura (ITP) anormal kanamaya neden olabilir.
Disfonksiyonel kanamanın nedeni nedir?
Bu tür kanamaların en sık görülen nedeni anovulasyon (yumurtlamama veya yumurtlama bozukluğu)dur. Nadiren ovulatuar sikluslarda (yumurtlamanın bozulmadığı adetlerde) da anormal kanama olabilir. Yumurtlama bozukluğuna bağlı kanamalar sıklıkla menarştan (ilk adet) hemen sonraki dönemde ve menopozdan hemen önceki dönemde görülür. Bu sırada oluşan uzamış estrojen etkisi ve yumurtlama olmaması nedeniyle progesteron etkisi eksikliğ yıllar boyunca devam ederse, Endometrium hiperplazisi  (rahim zarı kalınlaşması) veEndometrium Kanseri ve Uterus Sarkomu  (rahim zarı kanseri) riski artabilir.
Anormal kanaması olan hasta nasıl değerlendirilir?
Tam bir hikaye ve uygun laboratuar çalışmalarıyla birlikte fizik muayene ilk adımdır. Ergenlik döneminde ilk adetten (menarş) sonraki ilk 2 yıldaki adetlerin % 50'si anovulatuardır, yani yumurtlama yoktur. Seksüel aktivite hikayesi de önemlidir ve gerektiğinde gebelik testi yapılmalıdır. Kan kaybının derecesi, tam kan sayımı ve pıhtılaşma testleriyle değerlendirilmelidir. Hipotiroidizm (tiroid bezinin az çalışması) TSH (tiroid stimule edici hormon) testiyle ekarte edilmelidir.
Ergenlik döneminden sonra, anormal kanama büyük ihtimalle gebelik komplikasyonları, tümörler, Polikistik Over Sendromu ve sistemik hastalık gibi organik nedenlere bağlıdır. Hikaye ve fizik muayene ile bu ihtimallerden çoğu ekarte edilebilir. Hastanın mevcut işaret ve semptomlarına göre uygun laboratuar çalışmaları yapılmalıdır. 35 yaşının altındaki kadınlara tedavi amacıyla hormonal ilaçlar verilebilir. 35 yaş üzerinde olan ve hormonal tedaviye cevap alınamayan kadınlarda endometrial biopsi (Kürtaj  ile parça alma) yapılmalıdır. Özellikle rahim zarı kalınlaşması (Endometrium hiperplazisi ) ve rahim zarı kanseri (endometrial kanser) nin sık olduğu menopoz öncesi ve sonrası döneminde biopsi mutlaka yapılmalıdır. Duruma göre sulu ultrason (salin infüzyon sonografi=SİS) ve Histeroskopi  (ışıklı bir aletle rahim ağzının geçilerek rahimin iç yüzeyinin gözlenmesi) yapılabilir.
Akut kanamada en etkili yöntem nedir?
Dilatasyon ve küretaj (rahim ağzının genişletilmesi ve parça alma) bu konuda en etkili yöntemdir. Ancak ergenlik döneminde, bakirelerde ve diğer düşük riskli hastalarda hormonal tedavi ilk olarak verilebilir. Ağızdan veya damardan yüksek doz estrojen ve bunu takiben progestin verilmesi denenebilir ya da yüksek dozda doğum kontrol hapları (oral kontraseptif) günde 3-4 kez verilip daha sonra doz düşürülerek tedavi yapılabilir. Kan verilmesi gerekebilir. Bu rejimler de başarısız olursa, dilatasyon ve küretaj yapılmalıdır.
Kronik (müzmin) kanamalarda tedavi seçeneği nedir?
Neden anovulatuar (yumurtlamama) kanama ise en etkili ilaç progestindir. Doğum kontrolu isteniyorsa, uzun süreli tedavide oral kontraseptifler (doğum kontrol hapı ile ilgili bilgileri Aile Planlaması  başlığında bulabilrsiniz) etkili olabilir. Hasta gebe kalmak istiyorsa, klomifen, gonadotropin vb ilaçlarla yumurtlama tedavisi tüp bebek --- Tüp Bebek ve Aşılama --- yapılabilir.
Nonsteroid antiiflamatuar ilaçların (kuvvetli ağrı kesiciler) yumurtlamanın olduğu şiddetli kanamalarda toplam kan kaybını azalttığı gösterilmiştir. Antifibrinolitik ilaçlarda bu konuda yardımcı olabilir.
Tüm konservatif yöntemler başarısız olursa, kesin operatif işlemler yapılabilir. Histeroskopik olarak endometriumun yok edilmesi veya tahrip edilmesi ya da vajinal veya karın yoluyla (abdominal) rahimin alınması (histerektomi) operasyonu yapılabilir.