ANORMAL UTERİN KANAMA
İlk adetinizi görmeye başladıktan 2 yıl sonra halen
1) Adet dönemleri arası 21 günden daha sık ise veya 42 günden fazla ise
2) Adet kanaması 7 günden uzun sürerse veya
3) Adet kanaması ortalama günde 3-5 pedlik kanamadan fazla ( 80 mililitreden fazla ise ) olursa anormal adet kanama düzeniniz var demektir.
Bu durumlarda kadın doğum uzmanına başvurmanız gerekmektedir.
Anormal adet kanamalarının nedenleri
1)Gebelik komplikasyonları ( düşük, dış gebelik vb..)
2)Anovulasyon ( yumurtlama bozukluğu ): Uzun bir dönem adet görememe sonrası uzun ya da ağır kanama
3)Kullanılan Hormon İlaçları (Doğum kontrol ilacı kullananların % 30-40 da ilk adet döngüsünde ara kanama olabilir; ancak bu durum geçicidir. Endişe etmeden doktorunuzu bilgilendirdikten sonra ilaç kullanılmaya devam edilmelidir. Çünkü belirli bir süre sonra adetleriniz düzene girecektir)
4)Anatomik nedenler
Endometrial polip: Ara kanama, düzensiz kanama, ağrılı adet görmeye sebep olabilmektedir.
Myom: Özellikle rahim içine doğru gelişmiş myomlar daha sık adet düzensizliğine neden olmaktadır.
Servikal polip: Özellikle ilişki sonrası kanama görülmektedir.
5)Kan pıhtılaşma bozukluğu
6)Enfeksiyonlar ( Mikroorganizmaların rahim ağzında ve rahimde sebebiyet verdiği enfeksiyonlar )
7)Neoplazi: Rahim ağzı kanseri, rahim duvarının kalınlaşması veya kanseri, vajina kanseri
8)Kullanılan ilaçlar: Antikoagulan (kan sulandırıcı ilaçlar), steroid veya diğer ilaç kullanımı
9)Travma ( özellikle cinsel ilişki sonrası )
10)Diğer Endokrin ve Sistemik Sorunlar: Diyabet, guatr, karaciğer fonksiyon bozukluğu, hiperprolaktinemi ( süt salgılanmasını sağlayan hormonun artışı) , polikistik over sendromu, hiperandrojenizm.
Anormal adet kanamalarının yaş grubuna göre en sık görülen nedenleri;
1) Ergenlik dönemi: Bu dönemde anovulatuar ( yumurtlama düzensizliği) kanama ve kan pıhtılaşma bozukluğu en sık görülen sebepler arasında bulunmaktadır.
2) Reprodüktif dönem (Çocuk sahibi olma çağındaki kadınlar) : Erken gebeliğe bağlı kanama ve anovulatuar (yumurtlama düzensizliği) kanama en sık görülen nedenlerdir.
3) Menapoza geçiş dönemi: Rahimde mevcut myomlar ve anovulasyon en sık nedenlerdir.
4) Menapoz sonrası dönem: Rahim iç duvarının incelmesi (%56 ),rahim iç duvarında gelişen hiperplazi ( %15 ), rahim kanseri ( %7-10 ) sıklıkla görülen sebeplerdendir.
TANI:
1)Öykü: Menstruel siklus aralıkları ( gün sayısı, düzeni), adet döneminde kanama miktarı ( hafif, orta, ağır), adet döneminin süresi, anormal adetlerin başlangıç zamanı ( ani veya kademeli olarak), birlikte olduğu durumlar ( cinsel ilişki sonrası, doğum sonrası, ilaç kullanımı sonrası, kilo kaybı veya alımı sonrası), altta yatan sistemik hastalıklar (böbrek, karaciğer, tiroid, kan pıhtılaşma bozukluğu öyküsü) varlığı sorgulanmalıdır.
2)Muayene: Rahim ağzı ve vajen lezyon, enfeksiyon varlığı açısından değerlendirilmeli, rahim boyutu ( normal veya büyümüş), kıvamı (sert veya yumuşak) ve hassasiyeti değerlendirilmelidir.
3) Laboratuar testleri
Gebelik testi
Tam kan sayımı
Adetin ikinci döneminde serum progesteron ölçümü (yumurtlama varlığının araştırılması)
Karaciğer ve böbrek fonksiyon testleri
Koagulasyon profili ( Bu testle kan pıhtılaşma bozukluğu incelenmektedir)
Hormon profili
Serbest testosteron (akne, tüylenme artışı varlığında)
Pap smear testi (eğer aktif kanama yoksa)
4) Rahim iç tabakasının örneklenmesi: Kalınlaşma ve rahim kanseri şüphesi varlığında yapılmaktadır. 40 yaş üzerindeki kadınlarda uzun süren ve miktarı fazla adet kanaması mevcutsa önerilmektedir.
5) Görüntüleme çalışmaları
Ultrason: Rahim içi ve dışı gebelik, rahim duvarı kalınlığı, rahim içinde myom, polip varlığı açısından değerlendirilmesinde ve yumurtalıkların incelenmesinde önemli bir tanı aracıdır.
Sonohisterografi: Ultrasonografi sırasında çeşitli kateterler ile rahim iç kavitesine steril sıvı verilmesi esasına dayanmaktadır. Bu yöntemle rahim kavitesi net olarak görülebilir ve birçok rahim içi patoloji ( myom, polip) saptanabilmektedir. Duyarlılığı neredeyse histeroskopiye eşdeğerdir. Muayene ortamında yapılabilmektedir.
Histeroskopi: Rahim içinin kamera ile değerlendirilmesine olanak sağlamaktadır. Rahim iç duvarındaki patolojilerin tanı ve tedavisinde altın standard yaklaşımdır. Avantajı rahim iç kavitesinin direkt olarak görülebilmesini sağlamasıdır. Ancak belirtilen diğer yöntemlere göre daha invaziv bir işlemdir.
Manyetik Rezonans (MR) Görüntülemesi: Adenomyozis tanısında, myomların yerinin ve büyüklüğünün tespitinde faydalıdır.
YAKLAŞIM
Doktorunuz tarafından gerekli muayene ve inceleme yapıldıktan sonra, tetkikler normalse adet düzensizliğinizin muhtemel sebebi anovulasyondur (yumurtlama bozukluğu). Ciddi bir kansızlık yoksa genellikle adet düzenleyici ilaçlar ( doğum kontrol hapları, progesteron içeren ilaçlar) ile tedavi verilmektedir. Ancak verilen ilaçların etkinliği ve adet düzeniniz açısından belirli aralıklarla takip önerilmektedir.
Eğer adet düzensizliğine yönelik yapılan araştırmada yukarda anlatılan patolojilerden herhangi biri tespit edilirse; tedavi planlaması tespit edilen patolojiye yönelik yapılmaktadır. Bu hastalıkların hepsinin kendine özgü medikal ve cerrahi tedavi çeşitleri bulunmaktadır.
Kaynakçalar
1)Berek & Novak's Gynecology (Novak's Textbook Gynecology)
2)The Johns Hopkins Manual of Gynecology and Obstetrics
