Nedir?
Anal fistül genellikle anal kanalla anüs etrafı cildi arasında epitelize olmuş, uzun süredir devam eden bağlantı anlamına gelir. Genellikle anal kanal (barsağın cilde açıldığı son kısım) ile anüs çevresi cilt arasındaki “dar yol” olarak adlandırılır.
Sebebi?
Genellikle anüs içi veya çevresi abse gelişiminden sonra karşımıza çıkar. Bu absenin uygun şekilde iyileşememesi sonrası fistül oluşur. Ayrıca inflamatuvar barsak hastalıklarının seyri esnasında da perianal uzun süre iyileşmeyen fistüller şeklinde de karşımıza gelebilir. Tekrarlayan perianal abseler en sık nedendir.
Peki Perianal bölgede neden abse(ler) olur?
Makatı ıslak tutan anal salgı bezleri, makatın normal durumda kapalı durmasını sağlayan iç ve dış sfinkter dediğimiz kas dokusu arasında bulunur ve kanala açılır.
Bu bezlerin açılım yerlerinin tıkanması ile abse gelişir. Bu absenin perianal bölgede yağlı doku içinde farklı yollar bularak cilde açılması sonrasında da fistüller gelişir. Zamanla deri benzeri doku ile bu yapının içi döşendiğinde ise fistül yolu oluşarak devamlı akar. Zaman zaman iç ağzın veya dış ağzın kapanması durumunda abseleşmeler oluşur. Bu abseler farklı yolaklarla daha değişik bölgelere açılarak işi daha içinden çıkılamaz hale getirebilir.
Ne tür şikayete sebep olur?
Abse gelişmesi halinde;
Makatta ağrı, oturamama
Ateş
Tuvalete gitme ihtiyacı
Büyük abdesti yaptıktan sonra boşalamama hissi
Kendiliğinden boşlamış abselerde makattan kanlı irin akıntısı
Şeklinde kendini belli ederken, absenin boşaldığı ve olayın kronikleştiği durumlarda kişi çamaşırının kirlendiğini devamlı akıntısının olduğunu belirtir.
Ne yapılmalI?
Abse gelişmesi durumunda öncelikle bu absenin boşaltılması ve sistemik antibiyotik tedavisi verilmesi esastır.
Abse boşaltımından yaklaşık 1-1.5 ay sonra fistül gelişip gelişmediği magnetik rezonans inceleme (MRI) ile kontrol edilmelidir.
Fistül gelişti ise tipi belirlenerek uygun tedavi protokolü gereğince değerlendirilmelidir
Altta yatan inflamatuvar barsak hastalığı olabileceğinden kolonoskopi ve bu esnada ince barsağın son kısmının görülmesi işlemi mutlaka yapılmalıdır. Çünkü tedavi tamamen değişecek ameliyat dışı yöntemler gündeme gelecektir.
Kaç çeşit Fistül Vardır?
Çeşitleri belirtilirken anüsü çepeçevre saran kas dokusu (sfinkter denir) esas alınır. Çünkü burada yapılacak olan işlemin makatı kapatan bu kaslara zarar vermemesi esastır.
Kasların aşağısı (infra-sfinkterik) fistüller (ya da submukozal)
Kasların içinden geçen (trans-sfinkterik) fistüller
Kasların arası (inter-sfinkterik) fistüller
Kasların üzeri (supra-sfinkterik) fistüller
Kaslarla ilgili olmayan (ekstra-sfinkterik) fistüller
Tedavisi Nedir?
Altta yatan başkaca bir hastalık yoksa –inflamatuvar barsak hastalığı gibi- tedavisi cerrahidir.
Birkaç cerrahi yöntem mevcuttur.
Fistülotomi: Fistülün üzerindeki anokutan cildin kesilerek fistül yolunun abraze edilmesi esasına dayanır
Fistülektomi: Fistül yolunun çıkarılmasıdır
Seton uygulaması: Daha komplike fistüllerde uygulanan yöntemdir
Fistül yoluna PLUG (tıkaç) uygulanması. Domuz kollajeninden saflaştırılmış materyal ile fistül iç ağzının kapatılarak fistül yolunun saf kollajen ile doldurulması esasına dayanır. Özellikle geçmeyen devamlı tekrar eden ve altta başka patolojinin olmadığı fistüllerde etkili olduğuna dair çalışmalar mevcuttur. Uygulaması kolaydır ve gelecek vadetmektedir.
Tüm bu cerrahi girişimlere çekilen MRI ile deneyimli cerrah karar verecektir.
Hasta tarafından bilinmesi gereken en önemli konulardan birisi bu tür, özellikle komplike olmuş fistüllerin tekrar etme olasılığının yüksek olmasıdır.
Sağlıklı günler dileklerimle….
