Ağız bakımı

Sadece diş fırçası ile dişlerin birbirine bakan ara yüzeylerinin temizliği tam olarak yapılamamaktadır. Dişeti hastalıkları dişlerin ara yüzeylerindeki dişetinden başladığından bu bölgelerin temizliği çok önemlidir. Günde bir kez, tercihen akşamları diş fırçalama sonrası dişlerinizin aralarını temizlemeniz önerilmektedir. Dişlerin ara yüzeylerini temizlemek için birçok araç vardır.

Doğal dişlerinizin aralarını diş ipi ile temizlemelisiniz. Mumlu, mumsuz, mentollü, florürlü, klorheksidinli çeşitleri bulunan diş ipi; iki elin orta parmaklarına sarılıp sabitlenerek ve iki işaret parmağı ile yönlendirilerek uygulanır. Kullanırken dişeti altına kadar inilmeli ve tüm diş yüzeyi dişetinden dişe doğru sıyrılarak temizlenmelidir.

Köprü protezleriniz varsa diş ipi diş aralarından geçemediği için proteze dahil olan dişlerin ara yüzeylerinin ve köprü gövdesinin altının temizlenmesinde özel bir diş ipi kullanılır. Bu ipler; köprü arasından geçmeye yarayan iğne gibi olan sertleştirilmiş uç kısım, temizleyici süngerimsi kısım ve normal diş ipi kısımlarından oluşur.

Dişeti hastalığı nedeniyle ya da başka bir nedenle geniş, düzensiz ve konkav diş ve kök yüzeylerinin varlığında, implant uygulamaları sonrası bu bölgelerinin temizliğinde diş arası fırçaları kullanılmaktadır. Farklı kalınlıklarda ve tiplerde diş arası fırçaları bulunmaktadır.

Dişlerin aralarını temizlemede kullanılan diğer bir araç da yüksek basınçlı su püskürten aletlerdir. Evde kişi diş aralarının, protezlerinin ve ortodontik braketleri ve tellerinin aralarının temizlenmesinde yardımcı olarak kullanabilir. Yumuşak bakteri plağını ve kaba gıda artıklarını temizler. Dişe yapışmış plağı temizleyemez, bu nedenle diş fırçası ve diş ipinin yerini tutamazlar, onlarla birlikte kullanılırlar. Ayrıca tedavi edilmemiş ağızlarda derin periodontal ceplerin varlığında gıda artıklarını basınçla cep içine iterek periodontal abselere neden olabilirler. Diş hekiminize danışarak kullanmalısınız. 
Diş hekiminiz sizin için uygun olan diş arası temizleme aracını önerecektir.

Ağız içerinde diş, implant gibi sert doku yüzeyleri biyofilm adı verilen bir tabaka ile kaplıdır. Bu film tabakasında %15-20 yoğunlukta bakteri bulunmaktadır. Diş çürüğü ve dişeti hastalıklarını biyofilm içerisindeki bakteriler oluşturmaktadır. Ağızdaki bakterilerin ortamdan uzaklaştırılarak ağızda bulunma sürelerinin en aza indirilmesi için dişlerin fırçalanması gerekmektedir.

Dişlerimi nasıl fırçalamalıyım? Ağız bakımı bir bütündür. Dişler, diş araları, dil ve tüm ağız iç yüzeylerinin temizliğini içermektedir.

Diş fırçalama bu bütünün önemli bir parçasıdır. Sabah kahvaltıdan sonra ve akşam yatmadan önce en az 2 dakika süre ile dişlerin tüm yüzeylerinin fırçalanması gerekir.

Dişler ile dişetinin birleşim bölgesinin fırçalanması önemlidir. Dişeti hastalığı bu bölge ile dişlerin ara yüzeylerinde başlamaktadır. Ayrıca en arka dişlere, dolgu, kuron ve diğer restorasyonların çevresindeki alanlara ulaşmaya dikkat edilmelidir.

Üst çene ve alt çenedeki dişler ayrı fırçalanmalıdır. Fırçalamaya en arka dişten başlanır. Diş fırçası; yarısı dişte yarısı dişetinde olacak ve fırçanın kılları dişetine bakacak şekilde hafif eğimli yerleştirilir. Fırçayı yerinden kaldırmadan hafif titreşim hareketi yapılır ve ardından dişetinden dişe doğru süpürme hareketi yapılarak birikintiler uzaklaştırılır. Bu hareket o bölge için 15 kez tekrarlanır. Fırça boyu ilerletilerek dişlerin tüm dış yüzeyleri aynı şekilde temizlenir. Dişlerin iç yüzeyleri ile çiğneyici yüzeyleri aynı şekilde fırçalanır. Ön dişlerde fırça dik tutularak dar bölgeler temizlenir.

Dil sırtı, girintili yapısı nedeniyle plak ve yiyecek artıklarının birikerek bakterilerin çoğalmasına neden olmaktadır. Bu bakterilerin bir kısmı sülfür oluşturarak ağız kokusuna neden olur. Dil sırtı, hem mikroorganizmaları, hem de ağız kokusunu azaltmak için dil fırçası ile arkadan öne doğru çekme hareketi uygulanarak her gün temizlenmelidir.

Ağız kokusu (halitosis) birçok nedenle olabilmektedir. Ağız içi ve ağız dışı kaynaklı olabilir. Halitosisin %80'i ağız içi kaynaklıdır ve büyük çoğunlukla dil sırtı kaynaklıdır. Ayrıca dişeti iltihabı ve ona bağlı dişeti kanamasının sonucu olarak ya da dişlerdeki çürükler nedeniyle olabilmektedir. 

Ağız dışı kaynaklı halitosis oluşma nedenleri ise aşağıdaki gibidir:
üst ve alt solunum yolları enfeksiyonlarında,
sindirim sistemindeki sorunlar nedeniyle,
diyabet (şeker) hastalığı, böbrek veya karaciğer yetmezliği gibi sistemik hastalıklar nedeniyle,
diyet, oruç tutma gibi gıda, özellikle de sıvı alımının kısıtlandığı durumlarda kötü ağız kokusu şikayetiniz olabilir. 

İlk olarak ağız bakımınızı düzenli olarak ve dil sırtını da içerecek şekilde yapınız. Eğer şikayetiniz aynı şekilde devam ediyorsa mutlaka diş hekiminize başvurmalısınız. 

Kötü ağız kokusu şikayeti ile hekiminize başvurduğunuzda etken tespit edilerek ağız içi kaynaklı ise sorun tedavi edilir ya da ağız dışı kaynaklı olduğu düşünülüyorsa tıp hekimlerinden konsültasyon istenerek gerekli tedavi için yönlendirilirsiniz.

Ağız gargaraları ve suları içerdikleri maddelere göre çeşitlidir. Bu ürünler diş fırçasının ve diş ipinin mekanik etkisinin yerine geçemez ancak yardımcı olarak kullanılabilirler. Alkol içeren gargara ve ağız sularının uzun süreli kullanımı tavsiye edilmemektedir.