5 yaşındaki çocuğun gelişimsel özellikleri ve desteklenmesi

5 YAŞINDAKİ ÇOCUĞUN GELİŞİMSEL ÖZELLİKLERİ VE DESTEKLENMESİ

5 Yaşındaki Bir Çocuğun Bilişsel Gelişim Özellikleri Nelerdir?

            Herhangi bir nesne, durum ya da olaya dikkatini verebilir. Nesne, durum ya da olaylarla ilgili tahminde bulunabilir. Algıladıklarını hatırlar. Nesneleri ileriye, geriye doğru birer birer ritmik sayabilir. Nesne ya da varlıkları gözlemleyebilir. Nesne ya da varlıkları rengine, şekline, büyüklüğüne, uzunluğuna, dokusuna, sesine, yapıldığı malzemeye, tadına, kokusuna, miktarına ve kullanım amaçlarına göre ayır eder, birebir özelliklerine göre eşleştirebilir. Nesne ya da varlıkları özelliklerine göre gruplayabilir. Nesne ya da varlıkların özelliklerini karşılaştırır. Nesne ya da varlıkları özelliklerine göre sıralayabilir. Mekânda konumla ilgili yönergeleri uygulayabilir. Nesneleri ölçebilir. Geometrik şekilleri tanıyabilir. Günlük yaşamda kullanılan sembolleri tanır. Nesnelerle örüntü oluşturabilir. Parça bütün ilişkisini kavrayabilir. Nesneleri kullanarak basit toplama ve çıkarma işlemlerini yapabilir. Neden-sonuç ilişkisi kurabilir. Zamanla ilgili kavramları açıklayabilir.  5 yaş çocuğunun bilişsel gelişim özellikleri şu şekildedir;

·         İnsan resmini 6 ögeyi içerecek şekilde çizebilir.

·         4-10 parçalı yap-bozu tamamlayabilir.

·         Seslerdeki farklılıkları (yüksek ses, kalın/ince ses gibi)ayırt edebilir.

·         İki nesneden oluşan örüntüler kurabilir.

·         Nesneler ile rakamlar arasında ilişki kurabilir.

·         Nesneleri çeşitli özelliklerine göre karşılaştırabilir.

·         Nesneleri ortak özelliklerine göre sınıflandırabilir.

·         Neden-sonuç ilişkisi içeren sorulara cevap verebilir.

·         1'den 20'ye kadar birer birer ritmik sayabilir.

·         Kendisine gösterilen resimlerden öykü oluşturabilir.

·         Aynı sayıdaki nesne gruplarını eşleştirebilir.

·         Kendisine gösterilen resimlerdeki eksik parçaları modele bakarak tamamlayabilir.

·         Verilen iki yarımı birleştirerek bütün oluşturur.

·         Kısa bir süre önce gördüğü nesne/kişi/resimle ilgili sorulan sorulara cevap verebilir.

·         Mekânda konum ile ilgili verilen yönergeleri uygulayabilir.

·          Renkleri isimlendirebilir.

·         Bir olayı oluş sırasına göre sıralayabilir.

·         Farklı dokulardaki nesneleri ayırt edebilir.

·         10 küple kule yapabilir.

·         Birkaç nesnenin hangi malzemeden yapıldığını söyleyebilir.

5 Yaşındaki Bir Çocuğun Dil Gelişim Özellikleri Nelerdir?

            Sesleri ayırt edebilir. Sesini uygun kullanabilir. Söz dizimi kurallarına göre cümle kurabilir. Konuşurken dilbilgisi yapılarını kullanabilir. Dili iletişim amacıyla kullanabilir. Sözcük dağarcığını geliştirebilir. Dinlediklerini ve izlediklerini çeşitli yollarla ifade edebilir. Sesbilgisi farkındalığını gösterebilir. Görsel materyalleri okuyabilir. Okuma farkındalığı gösterir. Yani çevresinde bulunan yazılı materyaller hakkında konuşur. Yetişkinlerden kendisine kitap okumasını ister ve okumayı taklit eder.  Yazı farkındalığı gösterir. Yani, çevresindeki yazıları gösterir. Gördüğü yazının ne ile ilgili olduğunu tahminen söyler. Duygu ve düşüncelerini yetişkine yazdırabilir.

·         Sesin kaynağının ne olduğunu söyleyebilir.

·         Sesin özelliğini söyleyebilir.

·         Deneyimleriyle ilgili konuşabilir.

·         Az sayıda ses hatasıyla konuşabilir.

·         Birleşik cümleler kurabilir.

·         4-5 sözcüklü cümle kurabilir.

·         Kısa, basit öykülerle ilgili soruları yanıtlayabilir.

·         Konuşmalarında bağlaçları kullanabilir.

·         Görüş alanı dışındaki nesnelerle ilgili yönergeleri yerine getirebilir.

·         Konuşmalarında olumsuz sözcük yapılarını kullanabilir.

·         Üç veya dört ardışık yönergeyi yerine getirebilir.

·         Konuşmalarında edat kullanabilir.

·         Neden, nasıl, kim gibi sorulara yanıt verebilir.

·         Zıt anlamlı sözcükleri kullanabilir.

·         Nesnelerin işlevleriyle ilgili soruları yanıtlayabilir.

·         Sözcüklerin anlamlarını sorabilir.

·         Nesnelerin işlevlerini sorabilir.

5 Yaşındaki Bir Çocuğun Motor Gelişimi Özellikleri Nelerdir?

            Yer değiştirme hareketleri yapabilir. Denge hareketleri yapabilir. Nesne kontrolü gerektiren hareketleri yapabilir. Küçük kas kullanımı gerektiren hareketleri yapabilir. Ritim ve müzik eşliğinde hareket edebilir. 5 yaş çocuğunun motor gelişim özellikleri şu şekildedir;

·         Dairesel çizgide yürüyebilir.

·         Nesneleri ipe dizebilir.

·         Koşarken kendisine verilen komutla yön değiştirebilir.

·         Sembolleri kopya edebilir.

·         30 cm. yükseklikten atlayabilir.

·         Basit dans adımları yapabilir.

·         Engelin üzerinden çift ayak atlayabilir.

·         Yardımla öne doğru yuvarlanıp takla atabilir.

·         Durduğu yerden kollarından kuvvet alarak çift ayakla ileri doğru atlar.

·         Bisiklet kullanarak köşeleri dönebilir.

·         Tek ayak üzerinde ritmik olarak 4-6 kere sıçrar.

·         Denge tahtasında ayak değiştirerek yürüyebilir.

·         Gallop hareketini yapabilir. (Gallop hareketi at sıçraması anlamındadır. Bir ayak önde diğeri arkadayken, arkadaki ayağı öne getirirken ayakların yerle temasını kesme ve havada öndeki ayak ile öne bir adım alıp, arkadaki ayak üzerine konma hareketidir.)

·         Tek ayak üzerinde 7-8 saniye durabilir.

·         Kayma adımı yaparak ilerleyebilir.

·         Tek ayakla sek sek hareketi yapabilir.

·         Bir sopa ya da raket ile sabit duran topa vurabilir.

·         Eline aldığı bir topu yerde 3 kez sektirebilir.

·         Sabit duran topa koşarak gelip ayakla vurabilir.

·         Küçük bir topu tek eliyle atabilir.

·         Küçük bir topu yerden yuvarlayabilir.

·         Kendisine doğru atılan bir topu elleriyle tutabilir.

5 Yaşındaki Bir Çocuğun Öz bakım Becerileri Gelişim Özellikleri Nelerdir?

            Bedeniyle ilgili temizlik kurallarını uygulayabilir. Giyinme ile ilgili işleri yapabilir. Yaşam alanlarında gerekli düzenlemeler yapabilir. Yeterli ve dengeli beslenebilir. Dinlenmenin önemini açıklayabilir. Günlük yaşam becerileri için gerekli araç gereçleri kullanabilir. Kendisini kazalardan ve tehlikelerden koruyabilir. Sağlığı ile ilgili önlemler alabilir. 5 yaş çocuğunun öz bakım becerileri gelişim özellikleri şu şekildedir;

·         Saçlarını tarayabilir.

·         Ev işlerine yardımcı olabilir.

·         Giysilerini yardımsız çıkarıp giyinebilir.

·         Yemekle ilgili araç ve gereçleri uygun bir şekilde kullanabilir.

·         Giysisindeki büyük düğmeleri ilikleyebilir ve çözebilir.

·         Sofra kurallarına uyabilir, kuralları uygulayabilir.

·         Giysilerini asabilir.

·         Dişlerini fırçalayabilir.

·         Ayakkabılarını yardımla bağlayabilir.

·         Ellerini ve yüzünü yardımsız yıkayabilir.

5 Yaşındaki Bir Çocuğun Sosyal Ve Duygusal Gelişim Özellikleri Nelerdir?

            5 yaş çocuğu kendisine ait özellikleri tanıtabilir. Ailesiyle ilgili özellikleri tanıtabilir. Kendisini yaratıcı yollarla ifade edebilir. Bir olay ya da durumla ilgili olarak başkalarının duygularını açıklayabilir. Bir olay ya da durumla ilgili olumsuz duygularını da uygun yollarla gösterebilir. Kendisinin ve başkalarının haklarını koruyabilir. Bir işi ya da görevi başarmak için kendini güdüleyebilir. Farklılıklara saygı gösterir. Farklı kültürel özellikleri açıklayabilir. Sorumluluklarını yerine getirir. Atatürk ile ilgili etkinliklerde sorumluluk alabilir. Toplumsal yaşamda bireylerin farklı rol ve görevleri olduğunu açıklayabilir. Başkalarıyla sorunlarını çözebilir. 5 yaş çocuğunun sosyal ve duygusal gelişim özellikleri şu şekildedir;

·         Adını-soyadını ve yaşını söyleyebilir.

·         Gerektiği durumlarda bağımsız davranabilir.

·         Yetişkinlerin konuşmalarına katılabilir.

·         Sosyal problemlerini çözme konusunda çaba gösterebilir.

·         Duygularını jest ve mimiklerle ifade edebilir.

·         Başladığı işi sürdürme çabası gösterebilir.

·         Başkalarının duygu durumlarına karşılık uygun tepkiler verebilir.

·         Başkalarına yardım etmeye karşı isteklidir.

·         Yetişkin ya da akran liderliğine uyum gösterebilir.

·         Bir sorunu olduğu zaman başkalarından yardım isteyebilir.

Saygılarımla

Uzman Pedagog Nilüfer Evgin