Geçmişten bu yana prostat büyümesı terimi yaşlı erkeklerdeki işeme bozukluğu olarak algılanan tüm semptomlar için kullanılmıştır.Ancak ilerleyen yıllarda aynı şikayetlerin aynı yaş grubundaki kadınlarda da görülmesi üzerine bu grup alt üriner sistem semptomları(AUSS) olarak değerlendirilmistir.

AUSS;benıgn prostat büyümesi(BPB) ve benıgn prostat obstruksıyon(BPO) tarafından hızlandırılabildiği çok iyi bilinirken,aynı zamanda yaşlanmaya,nörolojik hastalıklara ve mesane dışı nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir.

Bazı yaslı erkekler anormal prostatik büyümeye sahipken,neden diğerleri sahip değildir?

Ayrıca büyük prostatik büyüme gösteren erkeklerin bir kısmı semptomatik iken diğerleri neden değildir?

BPB ilerleyici bir hastalıktır ve 70 yasın üzerindeki her dört erkekten birinde tedavi edilmesi zorunlu hale gelmektedir ki buradaki risk faktörleri artan yaş,semptomlarda kötülesme,idrar akım hızında azalma ve prostat hacminin artması olduğu bildirilmiştir.Yıllık prostat büyümesi %1.6 iken sikayetleri olanlarda bu oran çok daha büyük olmaktadır.Prostat hacminin ortalama alt sınırı 35 mLdir.

BPB için risk faktörleri;yaş,kalp hastalığı,obezite,hipertansiyon ve genetiktir.Aile hikayesine sahip olanlarda neden tam olarak bilinmemekle birlikte erken baslangıca ve daha büyük glandlara bir yatkınlık vardır.

Androjenler özellikle DHT(prostatik stromal hücrelerde T 5a redüktaz ile DHT'ye dönüsür.) kesin metabolizması bilinmemekle birlikte prostatik gelisim için gereklidir.Gene özellikle östradiol olmak üzere östrojenlerin rolü giderek artan bir sıklıkla BPB olusumunda anılmaktadır.Büyüme faktörleri FGF,EGF,B (TGFB),IGF embriyonik yeniden uyanıs için olası bir haberci olabiliceği ve DHT'nin de bu yoldan etkili olabiliceği gösterilmiştir.Hücre ölümü de denilen apoptozis basitçe normal hücresel proliferasyon ve programlı hücre ölümü arasndaki dengenin bozulması ile hiperplazi gelisebilmektedir.

Bu nedenler sonrası büyüyen prostat dokusu ile prostatik ve mesane boynu düz kasının aktif kuvvet uygulamasıyla(BPB'de düz kas %22)mesane çıkım obstrüksyonu ile idrar akım hızında azalma meydana gelmekte azalmıs akım kuvveti ile de aralıklı iseme,idrar baslangıcında duraksama,tam bosaltamama ve artmıs dirence detrüsörün baslangıçtaki cevabı çıkım direncini yenmek için daha yüksek basınç doğurmakken zamanla bu durum mesanede hücresel ve morfrolojik değisikliklere yol açmakta ve sık idrara çıkma,acil iseme hissi,gece idrara kalkma ve idrar kaçırma gibi depolama semptomlarına yol açmakta hastalık ilerleyerek mesane dekompenzasyonu ile idrar bosaltamamaya kadar giden durumlara yol açmaktadır.5 yıllık hastalık progresyonu %35 -%40,5 yılda üriner retansiyon riski %3-%7 dir.

BPB 'nin komplikasyonları;üriner retansiyon,üriner enfeksiyon,hematüri,inkontinans,mesane tası,hidronefroz ve renal yetmezliktir.Son çalısmalar nedeni tam olarak açıklanamamakla birlikte yas artısı ve BPB'nin ED'nin yüzdesini de arttırmaktadır.Obstruksiyonun kalkmasından sonra bile hastaların yaklasık 1/3 ünde detrüsör asırı aktivitesi devam etmektedir.

AUSS yapan farmakolojik ajanlar;antihistaminikler,diüretikler,Ca kanal blokerleri, trisiklik bilesikler,sedatifler,a adrenerjik agonislerin eklendiği soğuk algınlığın ilaçlarıdır.

Tanı;anamnezde kalp yetmezliği,ht,dm,nörolojik hastalıklar,parkinson,ms,alzheimer gibi hastalıklar,kullandığı ilaçlar sorgulanır.IPSS semptom skorlaması yapılır. RT,TİT,üre kreatinin,PSA,USG/PMRI gerekli olan hastalarda üro dinamik değerlendirme yapılır.

Tedavi :

1.Bekleyerek takip etme; watcfull waiting (ww)

2. büyümüs prostat bezinin prostatik üretrada yapmıs olduğu fiziksel engeli(statik komponent) ortadan kaldırmak için 5 a redüktaz enzim inhibitörleri finasterid/ dutasterid kullanılır.(30-40 gram üzeri prostatlarda kullanılır serum psa düzeyleri yarıya iner,serbest psa/total psa oranları değismez

3.Prostat stromasında artmıs düz kas tonusu dinamik kompanenti yenmek için a adrenerjik reseptörler prostat düz kas gevsemesi ve mesane boynu gevsemesiyle idrar akımını kolaylastırırlar.

4.fitoterapi medikal tedavide bitkilerin veya bitki özlerinin kullanılması.(bu grupta en fazla sawpalmetto denilen bodur palmiye ağacı,South African stargrass afrika erik ağacı,rye gross polen denilen kara çayır en sık kullanılardandır.

Cerrahi tedavi minimal invaziv TUMT ve TUNA lazer prostatektomi plazma kinetik- bipolar teknoloji ve altın standart TURP.