Topuk kırığı (Kalkaeus Kırığı)
Topuk (kalkaneus) kırıkları en fazla karşılaşılan tarsal kemik kırıkları olduğu gibi, tüm tarsal kırıklarının ortalama % 60'ını oluşturur. Topuk kırıklarının % 70-75'i topuğun arka eklem yüzünü ve subtalar eklem bütünlüğünü etkileyen eklem içi kırıklardır.
Subtalar eklemi etkileyen eklem içi kırıklar göz önünde bulundurulduğunda Kalkaneus, ayağın yere bastığı topuk kısmında bulunan üstte de talus denilen ayak bileği kemiği ile eklem yapan bir kemiktir.
Kalkaneusun bulunduğu bölge yük taşımada önemli bir yere sahip olduğu gibi, yüksekten düşmelerde vücudun en ağır travmaya maruz kalan kemiğidir. Bu nedenle kalkaneus (topuk) kırıkları yüksekten düşmelerde, trafik kazalarında, spor yaralanmalarında, ateşli silah yaralanmaları gibi yüksek enerjili travmalar sonucu topuk kırıkları oluşabilir. Ayrıca, topuk kırığı uzun mesafe koşucuların da da ani zorlamalar veya yüklenmeler nedeni ile de oluşabilir.
Belirtileri nelerdir
Topuk kırıklarının belirtileri, şiddetli topuk ağrısı, ayakta morluk, şişme, ve ayağın üstüne basmada güçlük, yürüyememe ve açık kırıklarda kanama, yara oluşması gibi belirtiler en fazla görülen belirtilerdir.
Spor ile ile uğraşanlar uygun olmayan ayakkabı ile yapıldığında stres kırığı denilen kırılmalarda ortaya çıkabilir. Bu stres kırıkları çok sinsidir ve başlangıçta o kadar belirgin bir ağrı olmayıp zaman zaman ağrı yapar ve ağrı giderek daha kalıcı hale gelir. Bu nedenle topukta meydana gelen ağrılarda mutlaka bir ortopedi uzmanına görünmek gerekir. Stres kırığının kesin teşhisi genellikle manyetik rezonans görüntüleme MR ile konulur.
Topuk (kalkaneus) kırıkları tedavisi
Kalkaneus kırığı ilk görüldüğünde hastanın ayağının şişliğini en aza indirmek ve bül oluşumuna engel olmak için kompresyon bandajına ya da basınçlı ayak pompasına konmalı ve bacak yükseltilmelidir. Topuk kırıklarının tedavisi ortopedi ve travmatoloji uzmanları tarafından yapılır.
İdeal tedavi topuk yüksekliğinin sağlanmasıdır. Eklemi ilgilendiren ciddi kırıklarda açık redüksiyon ve internal fiksasyon önerilen tedavidir. Cerrahi uygulanacak vakalarda sorunları azaltmak için 7-10 gün beklenerek şişliğin geçmesini sağlanmalıdır . Hasta bu süre zarfında ayağa basınç uygulayan (foot pump, cryo-cuff) yardımcı cihazlardan fayda görebilir. Yara problemlerini azaltmak ve komplikasyonları önlemek için sigarada kesinlikle kulanılmamalı pasif sigara içiciliği dahil.
Topuk kırıkları öncelikle ideal olarak röntgen ve bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme ile kesinlikle analiz edilmelidir ve bu analize göre tedavi planı yapılır.
Topuktaki kırık eğer çok ayrılmamış, yer değiştirmemiş bir kırık ise alçı tedavisi uygulanabilir. Fakat, topuk kırıkları genellikle yüksekten düşme sonucu oluştukları için, topuk kırıklarında ciddi derecede bir ezilme oluşur ve topuk kemiği bir pinpon topu gibi ezilir. Böyle bir durumda topuk kırığı alçı ile tedavi edilir ise iyileşmez.
Topuk kırığı genelde tedavi etmekte oldukça zorludur. Topuk kırığı tedavi seçeneklerin arasında ameliyat vardır.Eskiden topuk kırıklarını ameliyat ile tedavi etmekten kaçınılır idi. Fakat günümüzdeki bir çok topuk kırıkları ameliyat ile tedavi edilmektedir.
Herhangi bir kemiğin kaynaması yaklaşık 6 haftadır. Topuk kemiğinin kaynaması da ortalama 6 ile 12 hafta kadar sürebilir. Çok ayrışmamış, yer değiştirmemiş kırıklar 4-6 hafta gibi bir zaman sürecinde kaynayabilir. Lakin ciddi ayrışmış kırıklar 3 ay civarı sürede kaynar.
Topuk kemik kırığı sonrası yaşanan durumlar nelerdir?
Topuk kırıkları genellikle yüksek enerjili travmalar ile oluştuğu için çok ciddi bir ezilme ve ayrışma söz konusudur. Bu tip kırıkların en önemli tedavisi cerrahi tedavidir. Fakat cerrahi tedavi karmaşık, zor ve deneyim gerektiren bir tedavidir.
Bu alçılama yöntemi ile yeterince iyileşmeyen topuk kırıkları hastanın yaşamı süresince yere bastığı zaman ağrı çekmesine ve ayakkabı giyme zorluklarına neden olabilmektedir. Bu kırıkların daha sonra tedavi edilebilmesi mümkündür. Topuk kırıkları sonrası gelişen kireçlenme ameliyat ile tedavi edilebilir. Lakin bu ameliyat kırık ilk oluştuğunda yapılan ameliyat kadar kolay olmamakla birlikte yinede iyi sonuç alınabilen bir yöntemdir. Kalkaneus kırığı sonrası sık görülen problemler
Topuk arkası ve ayak bileği arkasındaki ağrı: Eklem anatomisinin sağlanamamasına bağlı kireçlenmeye (artrit) bağlıdır.
Hareket kısıtlılığı: Subtalar eklem olarak bilinen bölgenin kireçlenmesine (artrit) bağlıdır.
Ayakkabı giymekte güçlük: Topuk kemiğinin yüksekliğinin sağlanamamasına bağlıdır.
Parmaklarda bükülme: Kalkaneus kırıkları sonrası erken dönemde gelişen şişme durumu (kanamaya bağlı doku içi basıncının artması ve sinir-kas yapılarındaki fonksiyon kaybına bağlıdır.
Topuk altında ağrı: Topuk yağ yastıkçığının atrofisi (incelmesine) bağlıdır ve uygun tabanlık kullanmayı gerektirir.
Ayak bileği iç kısmında batıcı yanıcı ağrı: topuğun genişlemesine bağlı sinir basısına bağlıdır (tarsal tünel sendromu).
Ayak bileği dış kısmındaki ağrı: Topuk kemiğin genişlemesine bağlı yan kirişlerdeki basıya bağlıdır.Ayak tabanında batma hissi ve şişme kırık sonrası gelişen sudeck atrofisi (kireçlenme) bağlıdır.
içerik bilgilendirmeye yönelik hazırlanmıştır. Sitede yer alan bilgiler, hiçbir zaman bir hekim tedavisinin ya da konsültasyonunun yerini alamaz!. Bu kaynaktan yola çıkarak, ilaç tedavisine başlanması ya da mevcut tedavinin değiştirilmesi kesinlikte tavsiye edilmez!. bilgilerin içeriği, asla kişisel teşhis ya da tedavi yönteminin seçimi için değerlendirilmemelidir.
