İdrar yolu taşları, böbreklerde veya idrar kanallarında görülen sert oluşumlardır. İdrarla atılamayan minerallerin, maddelerin zamanla kristalleşmesi ve birikmesi ile oluşur. Normalde idrarda kristal oluşumunu engelleyecek bazı koruyucu mekanizmalar vardır. Fakat bazen bu koruyucu mekanizma tam olarak çalışmayabilir ve taş oluşumu başlayabilir. Her 20 insandan biri yaşamlarının bir döneminde böbrek taşı sorunu ile karşılaşır.

Böbrek taşı çok ağrılı ve ciddi sorunlara yol açan önemli bir hastalıktır. Erkeklerde görülme oranı kadınlara göre 2-3 kat fazladır. Taş hastalığı tekrarlama oranı çok yüksek olan bir hastalıktır. Yaşamı boyunca 1 kez idrar yollarında taş oluşumu problemi yaşanmış bir kişinin 1 yıl içinde aynı problemle tekrar karşılaşma ihtimali %15; 5 yıl içinde %40'tır.

Böbrek taşı gelişimini etkileyen faktörler

Taş oluşumunda rol oynayan pek çok faktör olmasına karşın, kesin neden tam olarak bilinmemektedir. Birden fazla faktörün taş oluşumuna neden olacağı saptanmıştır. Bunlar arasında genetik yatkınlık (ailede taş hastası olması), yaş, cinsiyet, yetersiz sıvı alımı, beslenme şekli, stres, iklim ve mevsimsel etkenler sayılabilir. Taş hastalığının görülme ihtimalinin en yüksek olduğu yaş grubu her iki cinsiyet için 45-60 yaş arasıdır. Bununla birlikte 30-60 yaş arasındaki erkekler en yüksek risk grubundadırlar. Ailesinde böbrek taşı ya da mesane taşı hikayesi olanlar yüksek risk grubundadırlar.

Böbrek taşının belirtileri

Şiddetli ağrı, idrarda kanama veya idrar renginde koyulaşma, enfeksiyon, ateş, idrar yapmada zorluk, idrar sıklığında artış, idrar yaparken yanma görülebilir.

Tedavi

Böbrek taşlarının küçük olanları idrar yolundan geçerek düşebilir. Büyük taşların ise en uygun yöntem ile tedavi edilmesi gerekir. Taşlar idrar yollarında tıkanıklığa yol açarsa, uzun dönemde böbrek fonksiyonları bozulabilir. 1. İlaç tedavisi (ağrının giderilmesi için) 2. Taş kırma yöntemi (ESWL) 3. Kapalı ve açık yolla yapılan ameliyatlar

Taş hastalarının dikkat etmesi gerekenler

Günde en az 2 litre su içilmesi

Hareketsiz kalınmaması, mümkünse düzenli egzersiz yapılması

Taş tipine göre beslenmeye dikkat edilmesi

Tuz tüketiminin ve hayvansal protein tüketiminin kısıtlanması

Lif oranı yüksek besinlerin tercih edilmesi

Stresten ve kaygıdan uzak durulması

İhtiyaç duyulduğunda gerekli tedavi yöntemlerinin uygulanması

Taş Hastalığında Beslenme

Kalsiyum taşları (Kalsiyum oksalat ve kalsiyum fosfat)

Günde en az 2 litre su alınması

Lifli besinler (meyve, sebze) tüketilmesi