SERİ ÇEKİM NEDİR?
Avrupa'da 1930 lu yıllarda uygulanmaya başlanmıştır. Bu zamana kadar da mekanizması incelenmiş ve daha iyi anlaşılmıştır. Seri çekim dikkatli seçilmiş hastalarda doğru olarak uygulandığında tedavi süresi ve masraflarını, hasta ve velilerin zaman kaybını azalttığı gibi ortodontik tedaviden toplumun daha büyük bir kısmının faydalanmasını da sağlayacaktır. Seri çekim sürekli dişlerin istenen şekilde sürmesi için yön verir dişlerdeki malpozisyonların düzelmesini sağlar.
Sürme rehberliğinin yani seri çekimin daha iyi anlaşılabilmesi için sürmenin normal fizyolojisinin ve biyolojisinin anlaşılması gereklidir kısaca bahsedecek olursak;
Öncelikle arka grup dişlerde nötral oklüzyonun sağlanmasında rol oynayan faktörler şunlardır:
Sürekli kesici dişlerin düzgün sürmesinde rol oynayan faktörler ise;
Ayrıca posterior bölge dişlerinin kritik sürme sırasının bilinmeside gereklidir. Önce üst 1. premolar sürer yer sorunu yoktur. Aynı zamanda veya çok kısa zaman sonra alt kanin ve 1.premolar beraber sürer. Kanin için eksik olan yer 1.premolar için fazla olan yerdir. 9ay 1yıl sonra alt ve üst 2.premolarlarla hemen hemen aynı zamanda üst kanin sürer. Kanin için eksik olan yer ki buda 1mm dir, premolarlarla fazla olan 2mm den sağlanır.
Üst I. Premolar
Alt Kanin - Alt I.Premolar
Alt ve Üst II. Premolar Üst Kanin
Anlaşılması gereken başka bir konuda dişlerin fizyolojik hareket kurallarıdır.
Seri çekim uygulamalarına dönecek olursak Klas I vakalarda karışık dişlenme döneminde yapılır. Bu dönemde ark boyutu ve kaninler arası mesafenin sürekli dişlerin düzgün sıralanması için yeterli olmayacağının önceden anlaşabilmesi seri çekimin temelidir.Bunun içinde doğru teşhis araçları gerklidir. Bunlar;
<Radyografiler
<Yüz fotoğrafları
<İntraoral fotoğraflar
<Çalışma modelleridir.
Karışık dişlenme döneminde model analizi yaparken;
< Gerekli ark boyu
Alt kesici tutarının hesaplanması
Kanin ve premoların genişliklerinin hesaplanması
Bu da röntgen metoduyla veya Moyers tablosundan alt kesici tutarına göre hesaplanmasıyla yapılır.
2mm ye kadar yer darlığında müdehale edilmez.
3-4mm likyer darlığında süt dişlerinin möllemesi yapılır.
67 mm den fazla olan yer darlığında sürekli dişin çekimi yapılarak sürme rehberliği yapılır.
1,52 mm gibi bir yerdarlığı olduğu durumlarda yani Lee way yer rezervlerinin kullanılmasıyla giderebilinecek yer darlığı durumlarında uygulanır. Çürüksüz diş kavsi veya konservatif tedavilerle çapları korunmuş süt dişleri şarttır.
Öncelikle süt kaninlerin mezial kısımlarından 0.75 mm möllenir. Böylece sürekli alt ve üst keserlerdeki 1,5mm lik yer darlığı spontan olarak düzelir. Süt kaninler kesinlikle çekilmez. Aksi takdirde keserlerde spontan bir retrüzyon dolayısıyla yer kaybı olur. Bu seferde daimi kaninlerin yerlerinden çalınmış olur işte Lee way yer rezervi burda kullanılır. Möllemeler dolayısıyla Kaninlerden önce 1.premolarlar daha önce sürecektir. Süt IV düşüp 1. premolar sürerken süt V lerin meziallerinden mölleme yapılır. Premolarlar hafifce distale yönlendirilir. Kanin önce sürersede süt IV den mezial mölleme ile kanin distale yönlendirilir. Angle klas I kapanış için yanlız alt çene süt V lerin distalinden mölleme yapılır.
SERİ ÇEKİM ENDİKASYONLARI
- Erken karışık dişlenme döneminde olan Angle Klas I vakalarında çapraşıklığın veya yer darlığının en az bir alt keser diş boyutu kadar ya da ark boyu sapmasının 7mm ve daha fazla olduğu durumlarda.
- Keser bölgesinde çapraşıklık.
- Erken dönemde çekilen bir veya iki mandibuler kaninin kaybına bağlı olarak orta hat sapmışsa.
- Analizlerde sürecek olan dişlerin çenelerin bazal kaidelerine oranla büyük olduğu görüldüğünde.
- Çapraşıklığı beklenen ancak yüz dendesinin iyi olduğu durumlarda.
- Mandibuler keserlerden bir veya ikisinde diş eti çekilmesinin görülmesinde.
- Overbite ın azaldığı durumlarda.
SERİ ÇEKİM KONTRENDİKASYONLARI
- Yer darlığı az ise.
- Klas III ve Klas II Divizyon 2 maloklüzyonlarda.
- Diş eksikliklerinde
- Orta hat diasteması ve derin kapanış varlığında
- Şiddetli açık kapanış.
- Klas I olup üst çenesi normal alt çenede kaninler arası mesafe dar olduğunda.
- Aşırı bialveoler retrüzyon veya protrüzyon gösteren vakalarda.
- Henüz sürmemiş kanin veya 2. premoların gömülü kalma durumu olduğunda.
Seri çekim safhaları (Dewel metodu)
- Öncelikle süt 3 numaralar çekilir. Sürekli kesicilerdeki çapraşıklık bu çekim boşluğuna doğru yayılır. Bir miktarda retrüzyon olur.
- Daha sonra 1. premolarların köklerinin yarısı oluştuğunda süt I. Azılar alınır. Bud a1. premolarların sürmesini hızlandırır.
- 1. premolarlar sürer sürmez çekilir. Daimi kaninler bu boşluğa doğru distalize olurlar.
Sürecek olan alt kaninler ve 1. premolarların kronları aynı seviyede ve çapraşıklık yerine alveodental protrüzyon var ise şu yöntem uygulanır.
Seri çekim safhaları (Tweed metodu)
- Süt IV nolu dişler çekilip daimi 4 lerin sürmesi hızlandırılır.
- Daimi dörtler çekilir.(her iki metot dada dvyeyle tutulacak kadar sürmeleri yeter.)
- Enson süt dörtler çekilirki daimi 3lerin sürmeleri hızlanmasın.
Daimi kaninin gömülü olduğu durumlarda ise;
- Süt IV nolu dişler çekilir.
- Daimi 1.premolar çekilir, böylece kaninler oral kavitede görülür.
Nadiren bu tedavilerde oluşacak diastemalar nedeniyle sabit tedavi ihtiyacı doğar ancak bu kısa süreli kolay bir tedavi olur.
Lateral diş eksikliklerinde;
- Süt II ve III numaralı dişlerçekilip daimi kaninlerin laterallerin yerine sürmesi sağlanır,
- Süt IV ve V lerin hem mezial hem distallerinden yapılacak möllemelerile daimi molarların mezialisyonu sağlanır. Molar ve kanin ilişkisi Klas II olarak şekillenir