Yeni doğan bebekler parmak emmeyi daha anne rahminde öğrenmişlerdir. Bebeklerin doğuştan sahip oldukları en güçlü reflekslerden biri emme refleksidir. Nitekim ender olarak yeni doğan bazı bebeklerin parmak ya da bileklerinde görülen kabarcıklar bunun bir sonucu olmaktır.
Emme fonksiyonu yeni doğmuş çocuklarda çok kuvvetlidir. Parmak emme ve dil emme alışkanlıkları ilk 1.5 sene normaldir ve genellikle 2 yaşın sonunda kaybolur. Ancak parmak emme ya da emzik emme alışkanlığı devam edecek olursa henüz gelişmekte olan kas ve kemik yapıları üzerine basınç uygulayarak dişlerin yer değiştirmesine yol açar. Bu durumda üst ön dişler öne, alt ön dişler ise geriye doğru eğilir ve alt ve üst ön dişler arasında açıklık (open bite) anomalisi meydana gelir. Alışkanlık bırakılırsa bu açıklık kapanır. Fakat oluşan bu açıklığa yutkunma anında dilin girmesi söz konusu olabilir ve olay daha da şiddetlenir. 3.5 yaşından sonra parmak emme alışkanlığı hala devam ediyorsa kalıcılık artar. Parmak emme alışkanlığı gece uyurken de devam ederse daha etkili olur ve bunun sonucunda üst çenede darlık (V şeklinde bir çene kavsi) meydana gelir.
Parmak emme alışkanlığı karşısında yapacağınız en sağlıklı yaklaşım emme içgüdüsünün yoğunlaştığı dönemde bebeğinizi emzik ile tanıştırmaktır. Emzik, parmak emme alışkanlığından çok daha kolayca bırakılabilir.
Alay konusu olmasına fırsat vermeyin (özellikle okula giden çocuklarda).
Bıraktırmak için doğru zamanlama yapın ve kararlı olun. Çocuğunda bu işe gönüllü olmasını sağlayın. Eğer baskı yaparak bıraktırmaya çalışırsanız onun alışkanlığına daha çok sahip çıkmasına sebep olursunuz.
Bırakmaya niyetlenmesi halinde ona övücü sözler söyleyin ve ödüllendirin
Gün içindeki parmak emmeyi kontrol altına aldıktan sonra:
Çocuğunuza gece parmak emmesinden vazgeçebilmesi için destek olun. Bu genellikle daha zordur ve ellerini ağzına sokmasına engel olacak malzemeler yardımıyla olur (ellerine eldiven giydirmek ya da yara bandı yapıştırmak gibi).
Her zaman yavaş yavaş ilerleyn. Sert ve onur kırıcı olmayın. Onun için oldukça zor olduğunu ve desteğe ihtiyacı olacağını aklınızdan hiç çıkarmayın.
Çocuk 4-5 yaşlarına geldiğinde parmağını emmeye devam ediyorsa kendisine telkinlerde bulunmak faydalı olabilir. Çocuğa bu yaptığının çirkin bir davranış olduğunu başkalarının gözüne hoş görünmediği onun anlayabileceğini bir dille anlatın. Çocuklar bu yaşlarda genellikle büyük bir insan gibi olmaya, ebeveyni taklit etmeye özenirler ve çoğu zaman onlar gibi davranırlar. Bu durumdan faydalanıp çocuğunuza anne ve babasının parmak emmediğini, çünkü bu durumun pek hoş olmadığını söylemeniz çoğu zaman etkili olabilir.
Tüm çabalarınıza rağmen çocuğunuzu 6 yaşına kadar (ana dişlerin sürmeye başladığı yaş) bu alışkanlıktan vazgeçiremediyseniz mutlaka bir ortodontiste başvurun.
6-7 yaşlarına kadar devam eden parmak emme alışkanlığı artık süt dişlerinde olumsuz etkilere sebep olmuştur. Bu dönemde çocuklara alışkanlık kırıcı apareylerle yardımcı olmak gereklidir. Bu yaş grubunda hala parmağını emen çocuk bu durumdan kendisi de rahatsız olmakta ve çoğu zaman parmağını uykusunda refleks olarak ya da gizlice emmektedir.
Alışanlık kırıcı apareyler eğer çocuk tedaviye istekli ise etkili olur. Genellikle üst çeneye yapılan bu apareyler, hareketli veya sabit olup, damağın ön bölgesinde kafes şeklinde tel bükümleri içerirler. Çocuğunuz bilinçsizce parmağını ağzına götürdüğünde aparey parmağını emmesini engelleyici olmak suretiyle etkisini gösterecektir. Yine damak ön bölgesine yapılan ve damağa paralel seyreden sabit tel bükümleri de negatif hava basıncını engellemek sureti ile emme hazzını engelleyerek etkisini gösterir.
Çocuğunuza bu apareylerin bir ceza olmadığını sadece bir hatırlatıcı uyaran olduğunu anlatın. Böylelikle tedaviyle barışık olmasını sağlarsınız.
Alışkanlık kırıcı apareylere rağmen parmağını emen şiddetli vakalar mevcuttur. Hatta nadiren erişkin yaşlarda bile bu alışkanlığa sahip bireylerle karşılaşmaktayız. Her şeye rağmen çocuğunuzu alışkanlığından vazgeçiremediysek, panik olmayın çünkü 12 yaşına geldiğinde kapsamlı bir ortodontik tedavi ve braketler uygulaması ile bu problemi çözmek mümkündür.
