Obezite (aşırı şişmanlık )ve tüp mide (sleeve gastrektomi )operasyonu

Obezite Cerrahisi
Obezite, yani aşırı şişmanlık dünyada giderek yaygınlaşarak, en önemli sağlık sorunlarından biri haline gelen, önlenebilir bir sağlık problemidir.  ÜLKEMİZ OBEZİTEDE DÜNYA 3. CÜSÜDÜR .  Obezite ile mücadelede diğer yöntemleri deneyerek başarısız olmuş ve volüm eater denilen, fazla miktarda besin tüketen hasta grubunda laparoskopik sleeve gastrektomi seçkin bir obezite cerrahisi yöntemidir.

OBEZİTE  NEDİR 
Obezite, en basit şekilde sağlığı bozacak ölçüde, vücutta anormal ve aşırı yağ birikmesidir.   Dünyada özellikle gelişmiş ülkelerin en önemli sağlık sorunu olan obezite, artık ülkemizde de önemli sağlık sorunları arasında yer almaktadır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünyada her 3 kişiden biri obez, yani şişmandır. Yapılan araştırmalara göre, Türkiye’de erkeklerin dörtte birinde, kadınların yarıya yakınında obezite belirlenmiştir.

NEDEN GÜNDEMDE 

Obezite cerrahisi, sadece kişinin dış görünüşünün düzeltilmesi ,eskiden giydiklerini tekrar giymesi için veya fit görünmesi için yapılan bir ameliyat değildir.  Obezite, tip 2 şeker hastalığı, koroner arter hastalığı, hipertansiyon, kalp yetmezliği, solunum bozuklukları, gastroözofageal reflü, depresyon, kısırlık, adet düzensizlikleri, iktidarsızlık, eklem hastalıkları, varis, beyin kanaması ve felç, toplumsal uyumsuzluk ve depresyon gibi birçok hastalığa neden olabilmektedir. Obzitenin meme, kalın bağırsak ve prostat kanseri gibi bazı kanserlerin gelişiminde de sorumlu olduğu bilinmektedir.

KİMLER OBEZ OLARAK TANIMLANIR 

Obeziteyi belirlemek genellikle, Beden Kitle İndeksi (BMI - Body Mass Index) kullanılmaktadır. Beden kitle indeksi, kilogram olarak ağırlığın, metre cinsinden boy uzunluğunun karesine bölünmesiyle elde edilir.

 Bu hesaplama sonucu

18,5 kg/m²'nin altında olanlar zayıf,

18.5 – 24,9 kg/m² arasında olanlar normal kilolu,

25 – 29,9 kg/m² arasında olanlar fazla kilolu,

*****30 – 39,9 kg/m² arasında olanlar obez (şişman),35-39 ARASINDA DİYABET VE HT OLAN HASTALAR OPERE EDİLİR 

*******40 kg/m²'nin üzerinde olanlar ise ileri derecede obez (morbid obez) olarak tanımlanır. OPERE EDİLİR 

VKI değeri 30 ve üzerinde olan obez hastalar, VKI değeri 20-25 olan normal bireylerle karşılaştırıldığında, çeşitli nedenlerden ölüm risklerinin % 50 ila % 100 arttığı belirlenmiştir.

VKI değerinin 40'ın üzerine çıktığı morbid obezite ve 50'nin üzerine çıktığı süper morbid obezite durumlarında ise erken ölüm riski anlamlı şekilde yükselmektedir.

Obezite Tedavi Planı:

Obezitenin ilk basamak tedavisi cerrahi değildir. Biz obezite şikayeti ile başvuran merkezimize başvuran hastalara öncelikle konusunda deneyimli doktorlarımız ve diyetisyenlerimiz tarafından hazırlanmış bir program ile kilo verdirmeyi hedefliyoruz. Bu program diyet, egzersiz ve davranış değişikliği tedavisini içermektedir.
***************
Obezite cerrahisi vücut kitle indeksi 35 ve üzeri olan, 6 ay süre ile uzman denetiminde diyet, egzersiz ve medikal tedavi gibi yöntemlerle zayıflayamayan hastalara önerilmektedir.

Obezite  Cerrahisini kimlere yapacağız 

. 18-60 yaş arası hastalar,
.VKI 40kg/m2 olanlar,
. VKI 35-40 kg/m2 olan fakat beraberinde şeker, kalp, solunum ve eklem hastalıkları gibi yandaş hastalıkları olan kişiler bu cerrahiye aday olabilirler.
Ameliyat kararı almadan önce mutlaka obezitenin endokrin bir hastalığa bağlı olmadığı gösterilmelidir. Cerrahi karar sadece hastanın isteği ile değil, cerrah, anestezi uzmanı, endokrinolog, psikiyatrist ve diyetisyenden oluşan bir kurulun değerlendirme sonucuna göre  alınmalıdır.
 
Obezite cerrahisi 

. Obezite cerrahisinde laparoskopik yöntemin kullanılması ile, hastalara açık cerrahiye kıyasla daha konforlu bir iyileşme dönemi sunulabilmektedir. Bu yöntemle, hastalar ameliyat sonrası günlük hayatlarına kısa sürede dönmekte, yara yeri enfeksiyonu, fıtık gibi risklerde daha az görülmektedir.

Sleeve Gastrektomi
Tüp mide ameliyatı olarak bilinen bu yöntemde midenin belli bir bölümü cerrahi olarak çıkarılır ve geriye tüp şeklinde bir mide bırakılır.  Ameliyattan sonra küçük hacimlerde gıda alınmasıyla hastalar kolayca doygunluk hisseder ve bir süre sonra bu tokluk, iştah kaybına dönüşür. Ayrıca midenin açlık hormonu salgılayan bölümü de çıkarıldığı için hastada açlık hissi olmamaktadır. Oldukça kolay bir yöntem olup, komplikasyon oranları oldukça düşüktür. Ameliyattan sonraki birkaç yıl içinde kilo fazlasının %60-70’ı kaybedilmesi beklenir. Cerrahi sonrası uzun dönemde kilo alımı olursa kişiye uygun gastrik baypass cerrahi tiplerini uygulamak da mümkündür. Sleeve gastrektomi, VKI değeri çok yüksek hastalarda  gastrik bypass ameliyatlarının istenmeyen komplikasyonlarından kaçınmak için ilk olarak uygulanan bir yöntem olabilir. Ayrıca son zamanlarda yapılan çalışmalarda 3. yılda gastrik bypass ile kilo üzerine olan etkilerinin benzer olduğu saptanmıştır. Bu ameliyat ile sadece alınan gıda miktarı kısıtlandığı için gıdaların kişilerin dışarıdan vitamin ya da mineral takviyesi alması gerekmemektedir.

Obezite cerrahisi sonrasında  hasta kendisine önerilen  diyet, egzersiz ve yaşam değişikliği önerilerine uyarsa   ancak kalıcı ve kesin bir bir şekilde  kilo kaybı verebilir.  O nedenle, cerrahiye karar verecek bir kişi, kalıcı bir şekilde kilo vermek istiyorsa, ömür boyu sürecek yeme ve yaşam tarzı değişikliklerine uyma konusunda kararlı olmalıdır. Unutulmamalıdır ki hiçbir cerrahi yöntem,  ameliyat sonrası akşam televizyon karşısında dondurma cips gibi midede çok hacim tutmayan gıdaları çok fazla  tüketme alışkanlığını sürdüren kişilerde hedeflenen kilo kaybını sağlayamaz.
Sonuç olarak;  Cerrahinin başarılı olabilmesi için, ameliyat sonrası dönemde  hastaların,  doktor ve diyet uzmanlarının önerilerine kesinlikle uyması gerekmektedir. Bu şekilde ancak kilo kaybı hızlı, kalıcı olur ve obeziteye bağlı tüm ek hastalıklardan da kurtulunmuş olur. 

 Sleeve gastrektomi sonrası beslenme

Sleeve gastrektomi (tüp mide) ameliyatı, hastalara kilo kaybında yardımcı olan etkili bir yöntemdir. Bununla birlikte operasyonun uzun süreli başarısında bireylerin beslenme alışkanlıkları ve artmış fiziksel aktiviteleri önemli yer tutmaktadır.    

Bu kılavuzdaki öneriler ameliyattan sonra oluşabilecek komplikasyonların olasılığını en aza indirmek için geliştirilmiştir. Bu nedenle, bu önerilere sıkı sıkıya uymanız çok önemlidir. Ameliyattan sonra 4 temel evre vardır. Evreleri zamanından önce atlamaya veya bazı şeyleri denemeye kalkışmayın. Bu öneriler sindirim sisteminizdeki değişikliğin iyileşmesine yardımcı olurken, cerrahiden sonra derlenmenizin en hızlı şekilde gerçekleşmesini amaçlamaktadır.

Her aşamaya 1-2 hafta ayırmanızı önermekteyiz, ama bu süre kesinlikle 1 haftadan kısa olmamalıdır. Özellikle beslenirken vücudunuzu, midenizi dinlemeyi öğrenmelisiniz. Sleeve gastrektomi geçirmiş olsa bile asla bir başkasının önerilerini birebir kopyalamaya çalışmayın. Her hasta kendine özeldir. Bir başkasında soruna yol açmayan sizi rahatsız edebilir. Hızlı ilerler ve sorun yaşarsanız bir önceki aşamaya dönerek en az birkaç gün öyle devam etmelisiniz. Tamamen normal beslenmeye geçmenizin bazen 2 ay sürebileceğini unutmamalısınız.

Ameliyattan sonra cerrahınız onay verir vermez yudumlamaya başlayabilirsiniz.

Evre 1 –       Sıvı Dönemi  (Ameliyattan sonraki ilk 2 hafta)        

• Bütün içecekler berrak, pipetten geçebilecek kıvamda ve posasız olmalıdır.

• Yudumlar alarak başlayın ve rahatsızlık hissetmediğiniz sürece aldığınız miktarları arttırın. Şikayete neden olacak büyük yudumlar almamaya dikkat edin.

• Günde toplamda 2-2.5 lt sıvı almalısınız. Bunun 1,5 litresi yağsız veya yarım yağlı süt, soya sütü, sıvı medikal beslenme ürünlerinden oluşmalıdır. Bu miktarın çok altında kalacak olursanız gerekirse serumla takviye yapılmalıdır.

• Bütün gazlı içeceklerden kaçınmalısınız.

• İçecek olarak çay, elma suyu, soya sütü, su en iyi seçeneklerdir. Gereksiz kalori yüklenmemek için hazır meyve suyu gibi içeceklerden kaçınmanızı öneririz.

• 2. haftadan itibaren taze meyvelerden yapılan şekersiz içecekler tüketebilirsiniz.

Evre 2-Yumuşak  püreler (Ameliyat sonrası 3-4 hafta)

• Günde 4-6 kez, 15-30 dk süren öğünlerde  parçacıksız pürelere başlanmaktadır.

• Her öğüne 1-2 yemek kaşığı ile başlayınız, rahatsızlık yoksa azar azar arttırınız.

• Yavaş yeme alışkanlığını geliştiriniz ve doyduğunuzu hissettiğiniz anda bırakınız.

• Öğünlerde sıvı tüketmeyiniz, sıvı almak için en az 30 dakika bekleyiniz.

• Her öğünde mutlaka protein kaynağı almaya dikkat ediniz. Bu yara iyileşmesi için önemlidir.

• Günde yaklaşık yarım litre süt almaya özen gösteriniz.

Evre 3 –       Yumuşak kıvamlı katı gıdalar (5-6. hafta)

• Bu evrede çatalla yumuşak katı gıdaları iyi çiğneyerek ve yavaş tüketerek alabilirsiniz.

• Öğünleri günde 3-4'e indirmeli ve aralarında 3 saat bırakmalısınız.

• Öğünlerde sıvı tüketmemeye dikkat edin.

• Düzenli yediğiniz sürece ekstra süt, ya da beslenme desteklerine ihtiyacınız yoktur.

Evre 4-Normal Gıdalar (Ameliyattan 6-8 hafta sonrası)

• Hedef 3 ana, 1-2 ufak ara öğündür. Öğünler 3 çay tabağı kadar olmalıdır. 20 dk fazla sofrada oturmayın.

• Hiçbir şekilde ekstra kalori veya protein eklemenize gerek yoktur. Atıştırma olarak avuç içini geçmeyecek günlük miktarlarda ceviz ya da badem tüketebilirsiniz.

Tüp mide ameliyatından sonra sakınmam gereken yiyecekler var mı?

İspatlanmış bir kısıtlama yoktur. Kişiden kişiye değişmekle birlikte hazmında problem yaşadığınız gıdalara bir süre ara verilmeli sonra tekrar denemelidir.  Operasyondan sonra ki zamanda mideniz yeni duruma adapte olması için kişiden kişiye değişen bir süre gerekmektedir.

Ameliyata rağmen şekerli ve yağlı gıdalardan kaçınmama gerek var mı?         

Tüp mide ameliyatı emilimi bozmadığından aldığınız kalori miktarı her zaman önemlidir. Uzun vadede başarılı olmak istiyorsanız sağlıklı beslenme tarzını kabullenmek zorundasınız.

Ameliyattan sonra vitamin kullanmak zorunda mıyım?     

Sleeve gastrektomi operasyonunun gastrik bypass operasyonuna karşı en önemli özelliği operasyon sonrası dönem de multivitamin ve mineral takviyesine gerek olmamasıdır. Operasyon sonra ki takiplerde yapılacak tetkiklerinize göre bazı vitamin ve mineral takviyeleri önere bilinmektedir.

Kusma

• Çok fazla yiyor olabilirsiniz.

• Çok hızlı yiyor olabilirsiniz.

• Gıdaları yeterince çiğnemiyor olabilirsiniz.

• Gıdaların yanında sıvı tüketiyor olabilirsiniz.

Bunları yapmıyorsanız veya düzelttiğiniz halde kusma devam ediyorsa doktorunuzla  temasa geçiniz.

Kabız 

Öncelikle yeterince sıvı tükettiğinize emin olun. Günlük 2-2.5 lt sıvı almanız gerekir. Daha lifli gıdaları tüketmeyi deneyin. Düzenli egzersiz de kabızlığı azaltmakta yardımcı olabilir. Kabızlık herşeye rağmen sürüyorsa bitkisel içerikli bazı ilaçlardan fayda görebilirsiniz.

İshal (Diare) oluyorum;
İshal durumu (bir günde 3 defadan daha fazla dışkılama) oluştuğunda süt gibi laktozlu besinleri sınırlandırınız. Yavaş yediğinizden ve iyi çiğnediğinizden emin olunuz. Tüketimlerinizde eğer kullanıyorsanız yağ ve baharat alımını sınırlandırınız. Etiket okuma alışkanlığı geliştirerek içeriğinde seker alkolü olan besinleri diyetinizden çıkarmalısınız. Bunlar etiketlerde sorbit-OL, mannit-OL, vb şekilde yer alır. Sindirim sisteminizi desteklemek için yine probiyotiklerden faydalanabilirsiniz. Eğer ishal iki gün boyunca devam eder veya artış gösterirse hekiminiz ile temasa geçiniz.
Baş dönmesi veya baş ağrısı 
Sıvı alıp almadığınızdan emin olmalısınız. Yemeklerinize bir miktar tuz ilave etmenizde yine bu şikâyetlerinizin ortadan kalkması konusunda yardımcı olabilir. Öğün atlamadığınızdan ve yeterli besin alımı yapıp yapmadığınızdan da emin olmalısınız. Tüm bu değişimleri yapmış olmanıza rağmen devam eden bir baş dönmesi var ise hekiminiz ile temasa geçiniz.
Yorgunluk, bitkinlik 
Yeterli sıvı alıp almadığınız yorgunluk ve bitkinlik hissi yaşamanızla alakalıdır. Uyku düzeninizin de yine sağlanmış olması gece uykularının mutlaka sağlanıyor olması gerekir. Ayrıca fiziksel aktivitenin yaşam kalitenizi arttıracağını bilerek yürüyüşlere gerekli önemi vermelisiniz. Besin tüketimlerinizde protein kalitesi yüksek besinler tüketmeniz de bu şikâyetlerin önlenmesinde öncelikli düzenlenecek noktalardan biridir.

Mide ekşimesi 
Çok soğuk veya çok sıcak besinlerin tüketimi bu durumun artmasına sebep olabilir. Ayrıca baharatlı ve salçalı besin tüketimleri de yine mide ekşimesine neden olabilir. Yemek sonrasında hafif tempoda yürüyüş yapmak ve yastığınızı 45° eğimde tutmak şikâyetlerin önlenmesinde yardımcı olacaktır.

Bacak krampları
Potasyumdan fakir beslenmenin sonucu olarak bacak krampları ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Yetersiz sıvı alımı da yine neden olabilir. Kefir, yoğurt gibi besinlerin tüketimini arttırabilir, fiziksel olarak aktif olmaya çalışabilirsiniz. Ayrıca gerekli durumlarda multivitamin takviyeleri de size destek sağlayabilir.
SAÇ DÖKÜLMESİ 
Ameliyat sonrasında 3. ve 9. aylar arasında herhangi bir dönemde ortaya çıkabilir. Saç kaybı kalıcı değildir, kilo verme süreci tamamlandığında saçlarınız normal haline dönecektir. Yaşanılan saç dökülmelerinin normal süreç olduğunu biliniz. Yeterli protein alımının sağlanmadığı durumlarda sıklıkla karşılaşılabilirsiniz. Doktorunuza danışarak demir, çinko ve biotin içeren bir multivitamin kullanabilirsiniz.
Obezite ameliyatı sonrası düşük ayak;

Düşük ayak her iki dizimizin dış tarafında bulunan peroneal sinir adı verilen sinirde iletimin bozulmasına bağlı ayağın bilekten kaldırılmasında zorlaşma veya tam olarak kaybıdır. Genelde omurga yaralanmalı kazalar, bel fıtıkları ve sinire yapılan yanlış kas içi enjeksiyonlar sonrası görülen bu rahatsızlık, obezite operasyonları sonrası meydana gelen kilo kaybı nedeniyle üzerindeki koruyucu cilt altı yağ dokusunun azalması sonucu meydana gelebilmektedir. Kilo kaybının yüksek olduğu 4-6. aylarda ayaklarda karıncalanma, his kusuru, güç kaybı meydana geldiğinde bu konuyu geciktirmeden doktorunuzla görüşmeniz gerekmektedir. Önlem olarak bacak bacak üzerine atarak, çömelerek uzun süre oturulmaması önerilir.