Miyom (myom) kadınlarda karın içinde en sık görülen hastalıktır. rahim kasından (kırmızı kas dokusu) kaynak alan ve rahim şeklinin dışına taşan iyi huylu kitlelere miyom (myom) denir.
Myom neden ortaya çıkar?
Miyomlar ailevi olarak sık görülebilirler. Miyoma (myom) eğilim kromozomal olarak taşınabilir. Mesela fumeraz enzimini kodlayan FH-Geninin anomalisinde myomun sık görüldüğü bildirilmiştir. Siyahi ırkta beyaz ırka göre iki ile dokuz kat daha sık görüldüğü rapor edilmiştir. Batı Hindistan, Okyanusya`da da daha sık rastlanır.
Rahim içi astar dokuya doğru büyüyen miyomlar, rahim içi kas dokusunda bulunan miyomlar veya rahim dışına doğru büyüyen miyomlar ve saplı miyomlar vardır. Ayrıca rahim dışında mesela yumurtalık bölgesinde gelişen miyomlar da vardır.
Miyom her 4 kadından birinde hayatın bir döneminde tespit edilir. Araştırmalar aslında miyom sıklığının %80 e kadar çıktığını göstermiştir. Miyomlar östrojene hassastırlar, seksuel olgunluğun oluştuğu yaşlarda östrojen sevilerinin yükselmesi ile büyüme eğilimi gösterip, menapozda kanda östrojen seviyelerinin düşmesi ile küçülürler. Miyomların çoğu büyümez, şikayet yapmaz.
Miyomun en sık görülen şikayeti şiddetli, uzun veya düzensiz kanamalardır. Bunun neticesinde demir eksikliği anemisi ve buna bağlı halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı dahi aslında miyoma bağlı olabilir. Miyomlar ayrıca hamilelikte olduğu gibi alt karında bir kitle, bası hissi ve ağrı verebilirler, bası yaparak idrar kesesi kapasitesini azaltır ve sık tuvalete gitme ihtiyacına sebep olabilirler. Miyomlarbarsak üzerine bası yaparak kabızlık ve gaz sorununa sebep olabilir ve cinsel ilişkide ağrı yapabilirler. Hamileliklerde büyük yer kaplayan miyomların bası yaparak kanama, erken doğum sebebi olmaları mümkündür.
Rahim içi astar dokuya doğru büyüyen miyomlar kısırlık ve düşüklere sebep olabilirler.
Miyomlar jinekolojik muayenede doktor tarafından muayenede hissedilebilir, ultrason ile görülebilirler.
Miyom ameliyatları nasıl yapılır?
Miyom eğer büyükse, ciddi baskı ve şiddetli kanamalar varsa, büyüme gösteriyorsa alınmalıdır. Miyomlar, açık cerrahi (karın kesisi ile), kapalı cerrahi (laparoskopi veya histeroskopi) yolu ile ameliyat edilebilir. Rahim içi astar dokuya doğru büyüyen miyomlar histeroskopi tekniği ile vajinadan girerek alınır.
Günümüzde miyomun cerrahi tedavisinde en ileri merkezlerde olduğu gibi biz de kapalı cerrahi ile tedavi seçeneğini sunmaktayız. Miyomlar bu yöntemde karın hiç açılmadan göbek çukurundan girilerek (laparoskopi) ameliyat ediliyor. Tecrübe ve teknik olanaklarımız ile eskiden sorun teşkil eden büyük veya çok sayıda miyomlar dahi kapalı yöntemle ameliyat edilebilir.
Hastalarımız karın kesisi olmaksızın, estetik sorun yaşamadan, minimal ağrı ve düşük komplikasyon riski ile açık ameliyata oranla çok daha ideal bir şekilde tedavi edilebilmektedirler. Kapalı cerrahi hızla iyileşmeyi ve sosyal hayata hızla geri dönüşü sağladığı icin artık ‘olmazsa olmaz’ niteliği taşımaktadır.
Miyomun tek tedavisi cerrahi degildir. Türkiye’de ilk kez yurt dışındaki kooperasyonumuz ile ameliyatsız miyom tedavisi (akustik tedavi) olanağı sunmaktadır. Akustik tedavide bir magnet rezonans cihazı içinden ses dalgalarının miyoma yöneltilerek, miyom dokusunu 70 ila 80 dereceye ısıtılması yolu ile küçülmesini sağlar. Vakaların yaklasık %30 u bu yöntemle tedaviye uygundur.
Ayrıca derin damarlar üzerinde operasyon ile miyom damarının tıkanması (embolizasyon tekniği) bazı vakalarda düşünülebilir.
Her miyom (myom) ameliyat edilir mi?
Hayır. Büyüme eğilimi gösteren miyomlar, kanama, ağrı, bası semptomlarına sebep olan miyomlar veya gebeliğe engel miyomlar, ya da düşüklere sebep olabilecek durumdaki miyomlar tedavi gerektirir. Rahim iç zarına yerleşmiş ve aşırı kanamaya yol açan bir miyom histeroskopi ile (rahim içine kameralı bir sistemle girilmesi) ile, diğer tabakalardaki miyomlar laparoskopi ile alınır. Menopozda veya menopoza yakın bir hasta da rahimin tümünün alınması, henüz doğurganlığını tamamlamamış veya rahmini kaybetmek istemeyen hastada sadece miyom veya miyomların alınması mümkündür.
Miyomlar (myom) kansere döner mi?
Başta miyom sanılan ama aslında kanser (sarkom) olan olgular çok az da olsa mevcuttur. Miyomlarda kanser odakları ihtiva etme / veya kansere dönme riski çok düşüktür. Opere edilen miyomların 1000 de 2 ile 3 ünde kanser bulunmaktadır. Rahim kas tabakasının kötü huylu tümörü (sarkom) da baslangıçta myoma benzer manzara verebilir. Muayene ile miyomlarveya kanser arasında bir tahmini ayrım yapılabilirse de, kesin tanı ancak ameliyat sonrası konabilir.
Miyomlar rahmin dışına doğru büyüyebilir, rahmin duvarının içinde kalabilir, yahut da rahmin içine yani adet kanamasının oluştugu rahim iç boşluğuna doğru büyüyebilirler. Büyüklüğe ve bulunduğu tabakaya bağlı olarak aşağıdaki şikayet ve hastalıklara sebep olabilirler:
Miyom (myom) ne şikayetlerle karşımıza çıkar?
§ Şiddetli ve / veya düzensiz kanamalar
§ Kansızlık
§ Ağrı; karında yabancı cisim hissi, basınç hissi
§ Cinsel ilişkide agrı
§ Bel ağrıları, bacaklara yansıyan ağrı (sinirlere bası yolu ile)
§ Kabızlık (barsağa bası yolu ile)
§ İdrara çıkarken yanma, sık idrara çıkma, idrar kaçırma
§ Kısırlık
§ Düşük, erken doğum
§ Hamilelikte ve luhosalıkta aşırı kanama
§ Lohusa enfeksiyonu (Endometritis)
Miyomun (myom) takibi ve tedavisi şart mıdır?
Miyomun çapı 5 santim veya daha büyükse veya miyombüyümekte ise, şikâyetlere veya yukarıda sıralanan hastalıklara (mesela kısırlık) sebep oluyor ise tedavisi önerilebilir.
Miyomunşikâyete sebep olmadığı ve büyük olmadığı durumlarda 6 ayda bir ultrasonografi ve jinekolojik tetkik ile takip önerilir.
Miyomun (myom) operatif tedavisi açık ameliyatla mı yapılmalıdır? Kapalı ameliyatın üstünlükleri nelerdir?
Hayır! Günümüzde açık ameliyat hemen hiçbir durumda miyomunen iyi tedavi biçimi değildir. Ameliyatla tedavi gerekli ise hemen her türlü miyom vakası tecrübeli merkezlerde kapalı (laparoskopik veya histeroskopik) yöntemle tedavi edilebilir.
Miyom (myom) tedavisinde laparoskopi (kapalı ameliyat) açık ameliyata göre aşağıdaki nedenlerle daha üstündür:
Büyük yara izi kalmaması
Yara iyileşmesinde sorun yaşanmaması
Hemen ayağa kalkabilme
Hızla sosyal hayata dönebilme
Karın içi organlarda yapışıklık ve buna bağlı kısırlık riskinden kaçınma
AMELİYATSIZ MİYOM (myom) TEDAVİSİ
Magnet rezonans rehberliğinde ses dalgalarının fokuslanması (high-intensity focused ultrasound guided by magnetic resonance (MR-HIFU) işlemi binlerce hastada başarı ile uygulanmıştır.Narkoz ve ameliyat gerektirmeyen bu yöntem, doğru seçilmiş vakalarda umut verici gelişmeleri beraberinde getirmiştir. Dünyada 80 merkezde uygulanmaktadır.
(bakınız; miyom tedavisi)
Neden çoğu merkez büyük miyomlarda (myom) kapalı cerrahiyi sunmuyor?
Rahmin ağırlığı, hiç doğurmamış kadınlarda 50 gr, birden çok kez doğurmuş kadınlarda 70 gr'dır. Büyük miyomların (rahim ağırlığı ve hacminin 5-10 katı) tedavisinde laparoskopinin çoğu kez tavsiye edilememesinin nedenleri:
1) Kanama sebebi ile açık ameliyata geçme riski
3) Rahim üzerindeki kesinin donanım ve tecrübe eksikliği nedeni ile kapalı yöntemle dikilmesi güç olabilir.
Büyük miyomlarda (myom) kapalı cerrahiyi kolaylaştıran hangi yöntemler uygulanır?
Kapalı cerrahi (laparoskopide) kanama riskini azaltmak ve rahimi kısa zamanda ideal biçimde dikebilmek için aşağıdaki yöntemler uygulanabilir:
1)Damar daraltıcı ilaçların doku içine zerk edilmesi (adrenalin)
2) Dokunun kesilmesinde laser, elektrik enerjisi gibi tekniklerle kanamanın azaltılması
3) Rahim damarlarının bağlanması ve kesilmesi
Miyom ameliyatlarında damar daraltıcı ilaçların doku içine zerk edilmesi kanama riskini kısmen ve geçici olarak azaltır, büyük damarlardan gelen kanamaya etkisi azdır ve yan etkileri sebebi ile geniş tabanlı miyomlarda istendiği ölçüde uygulanamaz.
Rahim damarlarının ana damarlardan ayrıldığı noktalarda bağlanıp kesilmesi çok etkili bir yöntemdir, fakat rahmin ana damarlarını yitirmesine yol açar. Karın zarı arkası cerrahisinde tecrübeli cerrahlarca yapılabilen ve özellikle çocuk isteyen hastalarda tercih edilmeyen bir yöntemdir.
Büyük miyomların (myom) kapalı yöntemle tedavisini sağlamak için sizin geliştirdiğiniz yöntem nedir? Ne faydası vardır?
Karın zarı arkasını açarak rahim damarlarını geçici olarak bağlıyoruz. Rahim damarı kökünün idrar yolu, barsak gibi hayati organlara giden damarlar ve sinirler arasından ayırd edilerek bağlanması tecrübe isteyen bir iş ve çok dar bir alanda gerçekleştiriliyor. Bu adım ameliyat süresince kanamayı çok azaltıyor.
Basir bir dikiş tekniği ile rahmin üzerindeki işlem bittiğinde damarlarının yeniden açılması ve rahim kanlanmasının hiç etkilenmeden devam etmesi mümkün oluyor. Bu işlem için maliyeti yüksek açılabilir özel klipler de mevcut. Biz bunu en ekonomik şekilde bu dar alanda normal cerrahi dikiş malzemesi kullanarak yapıyoruz.
Bu sayede özellikle çocuk isteği bulunan hastalarda
· miyom bütün karını kaplar tarzda olmadığı sürece ne kadar büyük olursa olsun kapalı
yöntemle ameliyat mümkün olabilmekte
· rahmin damar yapısı ameliyat sonrasında yine eski haline dönebilmekte
· özel alet kullanılmadığından işlem ucuza mal olmakta
· yan etkileri olabilen damar daraltıcı adrenalinli ilaçların kullanımına da gerek kalmamakta
Bu yöntemi kullanarak açık ameliyat yerine laparoskopi ile tedavi olan çok büyük miyomlu 30 hastamızda, kan transfüzyonu ihtiyacı olmamış ve hiçbir hastamızda açık ameliyata geçmeye gerek kalmamıştır. Geçici damar dikişi ameliyat sürelerini sadece 20 dakika kadar uzatmakta, ama kanamanın azalmasına bağlı olarak bu süreden fazlası tasarruf edilmektedir.
Geçici damar dikişi ancak karın zarı arkası cerrahisi (onkolojik laparoskopi) tecrübesi olan merkezlerde mümkündür ve çok büyük miyomlara sahip hastaların dahi, rahim damarlarını kaybetmeden kapalı cerrahi konforundan faydalanmasına imkan vermektedir.
Miyomların (myom) kapalı yöntemle tedavisinde robotik cerrahi tekniği
Robotik cerrahi klasik laparoskopi ile karşılaştırıldığında sadece tecrübe eksikliği halinde düğüm atmayı kolaylaştırır. Artık geçtiği yerde takılıp kalan balık sırtı tarzı dikişlerle düğüme ihtiyaç kalmadı.
Miyomun parçalanması ve çıkartılması aşamaları zaten robotsuz yapılmak durumunda.
Ayrıca genelde mayo çizgisi altından yapılarak estetiği bozmayan alt karın girişleri büyük tümör ve miyomlarda robotik kolların daha yüksekten yerleştirilmesi zorunluluğu nedeni ile orta ve üst karın kadranlarından yapılmak durumunda kalıyor.
Derin endometrioz, kanser gibi vakalarda ise dokunma hissine ihtiyaç olduğundan klasik laparoskopiyi daha üstün buluyoruz.
Yine de bazı vakalarda, özellikle hasta isteği halinde robotik tekniği de sunuyoruz.
