Menisküs nedir?
Menisküs yırtığı diz ağrısının sık sebeplerinden biridir. Menisküs elastik yapıda kıkırdak bir dokudur. Diz ekleminde eklem yüzeylerinin uyumunu istirahat ve aktivite esnasında sağlar. Yük taşımada da ani yüklenmelerin yarıya yakını menisküs dokusu taşır. Böylesine önemli bir dokunun yırtık sonrası iyileşmesi malesef çoğunlukla kendiliğinden olmamaktadır. Menisküs yırtıkları yeni oluştuğu zaman (acil ameliyat gerektirenler dışında) ilk dönemde iyileşmesi için ameliyat dışı seçenekler mutlaka denenmelidir. Ortalama 6 haftalık dönemde iyileşme olmadığı takdirde menisküs ameliyatları düşünülmelidir. Mümkünse ilk tercih menisküs dokusunun korunmasına yönelik menisküs tamiri ameliyatlarıdır. Eğer bu mümkün olmazsa menisküsün kısmen alınması gündeme gelir. Her iki ameliyatta kapalı teknikle yapılır ve başarı oranları oldukça yüksektir.
- Menisküs dokusu özellikle gençlerde mümkünse mutlaka korunmalıdır?
Menisküs dokusu yük taşımada, yük dağılımında ve diz ekleminin beslenmesindeki katkılarından dolayı yırtıksa mümkün olduğunca dikilmelidir. Çünkü menisküs yırtığı sonrasında yırtık parça alınırsa bu kişi erken kıkırdak kaybı “ kireçlenme” adayı olacaktır. Bu da geri dönüşü olmayan diz eklem sorunlarına zemin hazırlar.burada temel kural dokuya saygı ve mümkün olduğunca dokuyu iyileştirmeden vazgeçmeme olmalıdır.
- Menisküs nasıl dikilir?
Menisküs yırtıklarının tamiri kapalı ameliyatlar (artroskopi) ile başarılı bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Menisküs tamiri esnasında kapalı ameliyat için geliştirilmiş bir takım özel aletlerden faydalınalarak gerçekleştirilir. Burada esas menisküsün sıkı ve anatomik olarak tamir edilmesidir. Bunun için çeşitli teknikler geliştirilmiş olup, maliyeti en düşük etkinliği en fazla olan seçenekler ön planda olmalıdır.
- Menisküs dikilemiyorsa ne yapılmalıdır?
Menisküs yırtığı eski bir yırtıksa ve doku yük taşıma ve dağıtma özelliklerini kaybetmişsse yırtık parça sağlıklı dokuya kadar alınır. Eğer hastanın eklem yüzeyleri sağlıklı ise küçük fragmanlarda rehabilitasyon programları önplana çıkarken büyük parçalarda menisküs transplantları kullanılmalıdır. Menisküs transplantlarının başarılı tartışmalı da olsa denemeye değer olduğunu düşünenlerdenim.
- Menisküs ameliyatından sonra ne kadar süre içerisinde iyileşirim?
Menisküs ameliyatının sonrasında iyileşme yapılan işleme göre değişir. Şöyle ki; eğer menisküs tamir edilebilmişse 20 gün ameliyatlı ayağa tam yük verilmez. Normal gündelik hayata dönüş 1.5 aya kadar uzayabilir. Dizin üzerine tam katlayarak oturma hareketi 6. Aydan itibaren yapılmalıdır. Ancak menisküsün kısmen alındığı durumlarda bu süreler daha kısadır. Menisküs transplantında ise tamamen iyileşme hızına göre karar veririlir. Her ne tedavi yapılmış olursa olsun rehabilitasyon programnları eklenmelidir. Mümkünse ameliyat öncesi ve sonrasında biomekanik değelendirilmeler yapılmalı ve kayıt altında tutulmalıdır.
- Her menisküs ameliyatı birbirinin aynı değildir!
Menisküs ameliyatı deyince maalesef akılda tek ameliyat çeşidi canlanmaktadır. Ancak menisküs ameliyatı ile beraber planlı ya da plansız karşılaşılan kıkırdak sorunları, ön çapraz ya da diğer bağ yırtıkları,eklem zarı problemleri iltihapları veya bunun benzeri hastalıklar eşlik edebilir. Bu yüzden hastalığınızı yöneten/tedavi eden hekiminizle beraber koordineli olarak bilgi alışverişinde bulununuz.
- Menisküs yırtıkları önlenebilir mi?
Teorik olarak her hastalık önlenebilir gibi görünürse de hayatın akışı içerisinde ideal koşulların oluşmadığını hepimiz biliriz. Peki menisküs yırtıkları için yapılabilecekler neler? Özellikle genç yaşta amatör ya da profesyonel sporcuların mutlaka myometrik ve biomekanik performans analizleri yapılmalıdır. Bunun analizler ve detaylı fizik muayene sonrasında uygun performans/rehabilitasyon programları belirlenmelidir. Bu tabi ki bir takım işi olmalı; doktor fizyoterapist , antrenör , beslenme uzmanları gözetiminde yol alınmalıdır.
