Makula Dejenerasayonu dediğimiz diğer adıyla yaşa bağlı sarı nokta hastalığı, retina tabakasında görme hücrelerinin en yoğun olduğu, aynı zamanda keskin ve renkli görmeden sorumlu olan bölgedeki(Sarı Nokta) hücrelerin fonksiyonlarını kaybetmesidir. Makula dejenerasyonu tipik göz bulguları olan ve genetik ileri yaştaki kişilerde görülen bir retina hastalığıdır. Makulada bulunan bazı özel pigmentler nedeniyle retina bu bölgede sarı görüldüğü için bu şekilde anılmaktadır.
Sarı nokta hastalığı (Yaşa bağlı makula dejenerasyonu),ileri yaşlarda ortaya çıkan 2–5 oranında görülürken, 75 yaş ve üzerinde yüzde 30 oranında görülmektedir. Kadınlarda erkeklere göre daha yüksek görülür. Hastalığın risk faktörleri arasında ileri yaş, genetik faktörler, hareketsizlik, ultraviole ışık, vitamin eksikliği ve sigara yer alırken yaşa bağlı sarı nokta gelişiminde en önemli risk faktöründen biri genetik yapı, diğeri ise ileri yaştır. Kuru Tip Makula Dejenerasyonu: Sıkça görülür ve yaşlanmaya bağlı gelişme gösterir. İleri yaşta etkisini gösteren hastalığın bu tipinde makula (Sarı Nokta) dokusu incelir ve bunun sonucunda görme merkezinde bulanıklık meydana gelir. Tedavide koruyucu olarak göz için gerekli vitamin ve mineraller içeren antioksidan etkili ilaçlar kullanımı önerilmektedir. Yaş Tip Makula Dejenerasyonu: Gözün arka bölgesinde gelişen damarlanmalar ve bu bölgelerde met,ydana gelen sızıntı ve kanamalarla belirti verir. Bu durumda ani görme kaybı gelişerek göz sağlığını tehdit eder. Bu tip hastalarda oluşan görme kaybı genellikle geri döndürülememektedir.Ancak iyi bir tedavi ile görme kaybının ilerlemesini durdurmak ve yavaşlatmak mümkündür. Sarı nokta farklı kişilerde değişik belirtiler ile ortaya çıkabilmektedir. Bazen bir gözde ileri derecede görme kaybı yaşanırken diğer gözde yıllarca sağlam kalabilmektedir. Hastalık yavaş ilerlediğinden erken evrelerde fark edilmeyebilir. Kuru tip makula dejenerasyonu; başlangıç safhalarında genellikle bulanık ve puslu görmeye neden olmaktadır. Görme alanının merkezi, bulanık ya da karanlık olabilmekte ve bu alan hastalık ilerledikçe büyümektedir. Kör noktalar giderek genişleyebilmekte renkleri ve detayları görmek zorlaşabilmektedir. Yaş tip makula dejenerasyonunda; yukarıdaki belirtilerin yanı sıra düz çizgiler de dalgalı görülmektedir. Ayrıca yine bu tip hastalıkta görüş kaybı hızla artmaktadır. Renkler gittikçe daha soluk biçimdedir. Okuma sırasında harfler eğiktir. Işığa hassasiyet ve gece görüşünde azalma belirtileri ile seyreder. Erken teşhis, sarı nokta hastalığının tedavisindeki başarı ve hasarın önlenmesi açısından çok önemlidir. Düzenli olarak yapılan rutin kontroller sayesinde erken tanı imkanı veriyor. Bu nedenle bahsedilen belirtileri olan kişilerin, özellikle 50-55 yaşından sonra mutlaka bir göz hekimi tarafından görülüp detaylı muayenenin yapılması gereklidir. Hastalar erken tedavi açısından kendilerince evde günlük olarak görme alan testi olan ‘Amsler Grid Testi’ni (Kareli kğıt testi) yapmalıdır. Bu yöntemde Mevcut çizgilerde kırılma, eğrilme ya da kaybolma geliştiğinde vakit geçirmeksizin acilen göz hekimine görünmelidir.
Tedavide İzlenen Yollar; Sarı nokta hastalığında hastalığın tipine göre tedavi uygulanmaktadır: Kuru tipte hastalar; koruyucu amaçla vitamin verilerek izlenir. A, C, E vitaminleri, çinko, selenyum gibi ağız yoluyla alınan ilaçlar kullanılır. Vitamin ve antioksidanlarla yapılan koruma amaçlı tedavide hastalığın ilerlemesinin yavaşladığı görülmüştür. Yaş tipe dönüşme riski olduğundan doktor kontrolünde sık sık takip önerilmektedir. Yaş tipte hastalar; hastanın gözünde damar tıkanıklığı varsa ameliyathane koşullarında gözün vitreus tabaka içerisine bazı ilaçlar verilir. Bu arada vücudun damar üretici madde salgılamasını engellemektir. Yaş tipte uygulanan bir diğer yöntem ise; ‘fotodinamik tedavi’dir. Bu tedavide, hastaya damar yolu ile verilen özel bir ilaç yardımıyla 83 saniye süreyle göze lazer uygulanır. Lazer ışınları sayesinde içinde bir pıhtı meydana getirilerek damar tahrip edilir. Bu ilaç vücuttan 24 saate atıldığı için hastalar ilk, 24 - 48 saatte gün ışığı ve parlak halojen lambalar ile direkt temas etmemeli, uzun kollu giysiler giymeli ve koruyucu gözlük takmalıdırlar. Takiplerde hastalığın tekrarlanması durumunda fotodinamik tedavi tekrar edilebilir. Ayrıca, sarı nokta hastalığından korunmak için erken yaşlardan itibaren güneş gözlükleri takılmalı, yeşil yapraklı sebze tüketimine ağırlık verilmeli ve özellikle Sarı nokta hastalığı ihmal edildiğinde ve tedaviye geç kalındığında ciddi görme kayıplarıyla sonuçlanabiliyor.
Opr. Dr.Abdurrahman Hüseyinoğlu
