Ameliyat öncesi yapılması gereken hazırlıklar nelerdir?
Çoğu kalın bağırsak kanseri tanısı esnasında kolonoskopi veya kolon filmi, bazen her ikisi de yapılması gerekebilmektedir.
Kolonoskopi: Ucunda kamera olan işaret parmağı kalınlığında eğilebilen bir boru sisteminin makattan girilerek tüm kolon boyunca ilerlenip kalın bağırsağın görüş altında incelenmesidir.
Baryumlu kalın bağırsak filmi: Süt şeklinde bir radyoopak madde olan barium enemanın makattan verilmesini takiben filmlerinin çekilerek kalın bağırsak içerisinin bütünlüğünü incelememizi sağlayan bir yöntemdir.
Görüntüleme yöntemleri: Abdominal ultrason, tomografi ve MR en çok kullanılan yöntemler
Ameliyat için hazırlık:
Kan tetikleri, akciğer filmi ve EKG .
Doktorunuz ameliyatın detaylarını anlattıktan sonra ameliyatı kabul ettiğinizi gösteren onam formunun imzalanması.
Genellikle gerekmemesine rağmen, duruma göre ameliyat esnasında ve sonrasında kan ve kan ürünlerine ihtiyaç olabileceği için öncesinde hazırlık yapılması gerekmektedir.
Ameliyat olacağınız sabahında duş alınması ve kişisel bakımların yapılması önerilmektedir.
Ameliyat öncesinde genellikle kalın bağırsağın ve rektumun boşaltılmış ve temiz olmasını isteriz ve bunun için ameliyat öncesinde özel bir diyet verilebilir, ameliyattan bir gün önceki gece laksatif ve enema verilebilir.
Cerrahınızın önerilerini harfiyen yerine getirmelisiniz. Önerilerden bir şekilde yapamadığınız varsa bunu doktorunuza iletmelisiniz
Gece saat 12 den sonra tamamen aç kalmalısınız. Ağızdan hiçbir şey yememelisiniz.
Tansiyon ilacınız varsa sabah saat 6 gibi bir yudum su ile içmelisiniz.
Kan sulandırıcılar, aspirin ve kumadin gibi ilaçlar doktorunuzun gözetiminde bir hafta öncesinde kesilmeli ve yerine iğne formuna geçilmelidir
Sigarayı bırakmalısınız.
Başka sistemik bir hastalığınız varsa o branşın görüş ve önerilerinin alınması
Ameliyat laparoskopik olarak yapılamazsa ne olur?
Bazı durumlarda ameliyat laparoskopik olarak tamamlanamayabilir ve açık ameliyata geçmek gerekebilir. Bazı faktörler bu açığa geçme olasılığını artırır. Bunlardan bazıları:
Hastanın aşırı şişman olması
Daha öncesinde hastanın karnından ameliyat geçirmiş olması
Organların görüntülenememesi
Kanamanın olması
Tümörün çok büyük olması
Ameliyattan sonra neler beklenmelidir
Kalın bağırsak ameliyatında hastalıklı kesim çıkarıldıktan sonra hastaya, hastalığın durumuna ve yerine göre anastamoz yaparak aşağıya bağlanabileceği gibi ostomi dediğimiz bağırsağın karın duvarına ağızlaştırılması ve buradan büyük abdestinin gelmesi tercih edilmesi gerekebilir.
Anastamoz yapılması: Kalan bağırsaklar birbirine bağlanarak ostomi yapılmadan tedavi edilirse hasta daha öncesindeki yaşamında olduğu gibi büyük abdesini normal yoldan yapar.
Ostomi: Hastalıklı bağırsak kesimi ameliyatla alındıktan sonra geri kalan bağırsağın karın duvarına bağlanması halidir. Hastaların büyük abdesti burada bir torba içine toplanır. Bu bağlanan bağırsak eğer ince bağırsak ise ileostomi, kalın bağırsak ise kolostomi olarak adlandırılır. Bu ostomiler geçici ve kalıcı olabilir. Belirli bir süre sonra genellikle 1-2 aydan sonra kapatılacak ise geçici ostomi ismi verilirken bazen de ömür boyu kalacak şekilde ostomi açılabilir.
Proktokolektomi Ameliyatı: Bazı hastalıklarda tüm kalın bağırsak ve rektum çıkarılarak ince bağırsaktan bir poş oloşturarak anüse bağlanması sonucunda hastalar normal dışkılama yolunu kollanabilmektelerdir fakat sık sık ishal atakları olabilir.
Ameliyatınızı yapacak doktorunuz ile bu durumlardan hangisinin veya hangilerinin size olabileceğini detaylı bir şekilde ameliyat öncesi konuşarak bilgilenmelisiniz.
Ameliyatta hastaya bir ostomi açıldı ise stoma hemşiresi aracılığı hastaya bu ostominin temizliğini ve bakımını nasıl yapacağı ve torbasını ve adaptörünü nasıl değiştireceğinin eğitimi verilmesi gerekmektedir.
Kalın bağırsak ameliyatı esnasında
Ameliyat günü, hasta ameliyat hazırlık odasına alırlar. Hastanın kan basıncı vital bulguları ve nefesi monitörize edilir. Hazırlıklar tamamlandıktan sonra operasyon odasına ve masasına alınır. Damardan bir doz atibiyotik yapılır. Genel anestezi ile ameliyat yapıldığı için tüm ameliyat boyunca hasta tamamen uyur.
Ameliyattan sonra, size söylenenlerine harfiyen uymalısınız. Laparoskopik ameliyattan sonra iyi hissetseniz de bedeninizin sağlığına kavuşması biraz daha uzun zaman ister.
Ameliyattan sonraki gün yataktan çıkmalısınız ve yürümeye çalışmalısınız.
Bir iki haftada normal günlük aktivitelerinizi yapabilirsiniz. Bunlar; duş almak, araba kullanmak, merdiven çıkmak, çalışmak ve cinsel ilişkide bulunmak gibi.
2. haftada doktorunuza kontrole gelmelisiniz.
Kalın bağırsak ameliyatı sonrası beslenme:
Bağırsak hareketleri başlayana kadar hastanede kalınması uygundur. Bu süreçte genellikle3-5 gündür. Özellikle ilk gün tüm sıvı ve elektrolit ihtiyacını damardan karşılanır. Cerrahtan cerraha değişmekle birlikte hastaya ve hastalığına bağlı genellikle birinci gün hastaya rejim 1 dediğimiz sadece sulu gıda başlanabilmektedir. Bağırsak hareketlerine ve hastanın genel durumuna bakılarak ikinci gün yavaş yavaş rejim 2 dediğimiz çorba ve yoğurt gibi tanesiz besinlere alıştırmaya başlanmaktadır. Gün geçtikçe rejimi derecesi ve miktarı artırılarak yaklaşık 1 hafta içerisinde normal gıdaya yakın bir beslenmeye geçilmeye çalışılmaktadır.
Hangi komplikasyonlar oluşabilmektedir?
Kalın bağırsak ameliyatından sonra bir sürü irili ufaklı istenmeyen komplikasyonlar gelişebilir. Bazı komplikasyonlar hastanın genel sağlık durumu ile alakalıdır, bazıları seçilen kalın bağırsak ameliyat tipi ile alakalıdır.
Kanama
Enfeksiyon
Yapılan bağırsak anastamozlardan kaçak oluşması
Komşu organların zedelenmesi, ince bağırsak, idrar torbası ve ureter gibi
Akciğer ve beyin gibi hayati organlarda pıhtı oluşması.
Bu komplikasyonların erken fark edilmesi durumunda tedavi şansı daha fazla olması nedeni ile eğer karın ağrısı, titreme, ateş ve makattan kanama şikâyetlerinizi daha erken fark edip erken müdahale edilebilmesi için ameliyattan sonraki en riskli hafta olan ilk hafta hastanede geçirilmeye çalışılmaktadır. Bu komplikasyonlar az da olsa bir haftadan sonrada oluşabilmektedir bu nedenle taburcu olduktan sonra yukarıda saydığımız şikâyetler varsa acilen cerrahınıza başvurmalısınız.
Doktorunuzu ne zaman aramalısınız?
Aşağıdakilerden herhangi birisi gelişirse hemen zaman kaybetmeden doktorunuzu aramalısınız:
İnatçı ateş
Makattan kanama
Karında artan şişkinlik
Ağrı kesicilerle geçmeyen karın ağrısı
Devam eden bulantı ve kusma
Titreme
İnatçı öksürük ve nefes darlığı
Yara yerinden püy gelmesi
Yara yerinde büyüyen bit kızarıklık oluşması
Sıvı gıdaları alamaz olduğunuz zaman
Bu sadece kalın bağırsak ve rektum hastalarını bilgilendirmek için hazırlanmış bir formdur hiçbir şekilde ameliyatı yapacak olan doktorunuzla yapacağınız konuşmanın yerini tutmaz. Ameliyat öncesinde ve sonrasında her türlü kafanıza takılan soruları cerrahınıza sormaktan çekmeyiniz.
