Laminate Veneer nedir?
İngilizce olan bu sözcüklerden “Laminate” ince tabaka, “veneer” ise kaplama demektir. Dilimizde lamineyt vener, lamina kaplama gibi karşılıklar ile ifade edilebilmektedir. Ama kişisel görüşüm teknik tabirlerin uluslararası dil konumunda bulunan İngilizce ile yazılıp okunmasının anlam karmaşasını daha aza indirmesi bakımından tercih edilebileceği şeklindedir. Bu nedenle ben “laminate veneer” olarak yazıp İngilizce telaffuzu olan “lamineyt veniir” olarak okumaktayım.
Nasıl bir uygulamadır?
Diş veya dişlerin ön yüzünde çok az bir tabaka aşındırıldıktan sonra ölçü alınıp dişe verilmek istenen şekil/form ve renkte ince bir kaplama tabakası üretilir. Laminate adı verilen bu kaplama kompozit esaslı reçine simanlar-yapıştırıcılar ile dişe uygulanarak tutunmaları sağlanır.
Hangi durumlarda yapılır?
Dişlerin hem şekil hem de renginde değişiklik yapılmak isteniyorsa uygulanır.
Peki, sadece renk açılmak isteniyorsa?
Sadece renk değişikliği yapılmak isteniyorsa, diğer bir değişle dişin rengi açılmak isteniyorsa öncelikli olarak “diş beyazlatma” yöntemlerine baş vurulmalıdır.
Normal kaplamalardan farkı nedir?
Laminate veneer’ler dişlerin sadece ön yüzünde uygulanırlar, kaplamalar yani dişhekimliğindeki teknik tabiriyle kuronlar (İngilizce crown yani taç sözcüğünden gelir) ise dişin her yönden küçültülmesinden sonra dişi üç boyutlu olarak örten unsurlardır.
Hangi durumda laminate, hangi durumda kuron uygulanır?
Dişte madde kaybı çok ise (çürük, kırık gibi sebeplerle) kuron ile restore edilmesi uygundur. Dişlerde şekil bozukluğu varsa ve/veya çapraşıklık gösteriyorlarsa ve bunların düzeltilmesi isteniyorsa laminate endikedir.
Çapraşıklık var ise laminate mi uygulanmalıdır?
Öncelikli tedavi ortodontidir. Yani dişlere tel takılarak çapraşıklık düzeltilmelidir. Ancak bu tedaviyi tercih etmeyen vakalarda laminate uygulanabilir.
Laminate ile kuronların avantaj/dezavantajları nelerdir?
Laminate veneer’lerde dişten daha az madde kaybı olması, diğer bir değişle dişin sadece bir yüzünün aşındırılması bir avantajdır. Daha az madde kaybı doğal yapının korunması, hassasiyet oranının daha az olmasını beraberinde getirir. Laminate’lerde dişeti uyumu daha iyidir. Diş sıkma alışkanlığı (bruxsizm) olanlarda, örtülü veya tette a tét (kafa kafaya, uc uca)kapanışı olanlarda endike değildir, zira bu tip vakalarda kırılma-kopma riski vardır. Ancak bazen kişiler tedavi sonrasındaki bir dönemde bruxsizme başlayabilirler ve dolayısı ile başarısız vakaların sebeplerinden biri de budur.
Başarısızlık var mı?
Evet, bu tip uygulamalar öncesi hekimin uygun vakayı teşhis etmesi çok önemlidir. Çene kapanışı uygun olmayan vakalarda kırılma ihtimali vardır. Ayrıca hekimin bu uygulamayı yapacak eğitimi almış olması gereklidir. Zira laminate uygulamasının özel bir diş kesme (preparasyon) tekniği vardır ve belki de bundan daha önemlisi özel bir yapıştırma tekniği uygulanır. Yapıştırma (simantasyon) laminaların başarısını tamamlayan en önemli unsurdur. Kurallarına göre hazırlanmış bir laminate yapıştırılırken hata yapılırsa bütün iş riske girer. Dolayısı ile planlama, demostrasyon modeli hazırlığı, diş kesimi, ölçü, model hazırlığı, laboratuar çalışmaları ve simantasyon olmak üzere tüm aşamalarında yüksek hassasiyet isteyen bir çalışma türüdür. Ancak, kuralları titizlikle uygulandığında da çok yüksek estetik elde edilir.
Hangi malzemeden üretilmektedirler?
Laminate Veneer’ler porselen (silikat seramiği), aluminyum oksit seramiği, zirkonyum oksit seramiği ya da kompozit malzemelerden üretilebilmektedirler. Bu sonuncusu haricindekilere genel olarak “seramik laminate veneer”ler, diğerine ise “kompozit laminate veneer” adı verilir.
Kompozit ve seramik laminate’lerin farkları nedir?
Kompozit laminate veneer’ler reçine esaslı malzemelerden üretilmiştir. Seramiklere göre daha ince tabaka olarak çalışılabilirler, yapıştırıcı malzeme ile aynı türden olmaları bağlanma dirençlerini daha yüksek kılar, istenirse direkt olarak ağızda üretilebilirler (ölçüye gerek kalmadan tek seansta bitirilebilirler). Dezavantajları ise renk efektleri daha güçsüzdür (estetik özelliği daha düşüktür), çok iyi bir cila gerektirir, zamanla renk emebilirler (penetrasyon olabilir) ve kenar renkleşmesi, lekeler oluşabilir.
Seramik malzemeden üretilen laminate’ler ise diğer seramiklerde olduğu gibi ışığı yansıtma ve soğurma özellikleri bakımından dişin mine yapısına benzeştikleri için daha iyi estetik sonuçlar verirler. Aşınmalara karşı dirençlidirler. Renk değiştirmezler.
Pahalı bir yöntem midir?
Kuron-köprü çalışmaları ile benzer fiyatlardadır. Doğal olarak serbest piyasa şartlarında değişken fiyatlar ile karşılaşılabilinir.
Çok yeni bir teknik midir?
Belki ülkemizde yakın zamanlarda bilinir hale gelmiş olmasından dolayı böyle düşünülmektedir. Ancak uygulamanın ortaya çıkışı 1928’de Amerika’da olmuştur. Bu tarihte filmlerde efekt amaçlı ilk uygulamaları Dr. Charles Pincus yapmıştır. Daha sonra 1955 yılında Buonocore'nın asitle pürüzlendirme tekniği ve Bowen'ın geliştirdiği reçineler ile direkt laminate veneer’lerin kullanımını gündeme getirmiştir. 1975'de Rochette, hasarlı ve kırılmış kesici dişlerde asitle pürüzlendirme ile güncel laminate uygulamalarına benzer bir tekniği kullanmıştır. Günümüzde kabul edilebilir porselen laminate veneer yapım yöntemini ilk olarak 1983 yılında platin foli yöntemi ile Horn uygulamıştır. Daha sonraki yıllarda ise Calamia porselen revertmanı üzerinde laminate yapmıştır. 1985 yılında ise Hobo ve Iwata tarafından dökülebilir apatitten laminate veneer yapılmıştır. Ülkemizde 1989 tarininde laminate porselenleri ve yapıştırıcılarının Ankara merkezli bir firmanın ithalatı gerçekleştirmesi ile uygulanmaya başlanmıştır. Benim de ilk uygulamalarım 1989 yılından itibarendir ve bu en eski vakalarım halen problemsiz bir biçimde laminate’lerini kullanmaktadırlar.
Anlaşıldığı kadarı ile tavsiye ediyorsunuz?!!
Uygun vakalarda, evet. Öncelikle hastanın neyi amaçladığı çok iyi ortaya konmalıdır. Daha sonra vakanın çiğneme sistemi olarak uygunluğuna bakılır ve sonra planlama aşamasında yapılacak final işin bir tasarımı hasta ile birlikte tartışılıp kararlaştırıldıktan sonra uygulamaya geçilmelidir. Zira uygulamaya başlandıktan sonra yani dişler prepare edildiği andan itibaren geri dönüşü olmayan bir işlemdir. Sonuçta, uygun vakalarda doğru kurallar takip edilerek çalışıldığında uzun yıllar kullanılan, güvenli ve estetik bir tedavi yöntemidir.
