Koah nedir?

KOAH nedir?

Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH), amfizem ve kronik bronşiti kapsayan bir hastalık grubudur. KOAH'ın en sık görülen özelliği, akciğerlerinize giren ve akciğerlerinizden çıkan havayı nefes darlığına neden olacak derecede kısıtlayabilmesidir.

Amfizem

Amfizem, alveollerdeki hava boşluklarında, alveol duvarlarının yıkımıyla oluşan anormal ve kalıcı genişlemedir. Klasik semptomu nefes darlığıdır.

Kronik Bronşit

Kronik bronşit, fazla miktarda mukusun oluştuğu sürekli öksürük durumudur. Kronik öksürük art arda iki yıl içinde, yılda en az 3 ay görülür.

KOAH'ın neden olduğu akciğer tahribatını hiçbir şey geri döndüremez. KOAH'ın ilk evrelerinde, sadece hafif bir nefes darlığı ve ara sıra öksürük krizleri görülebilir. İlk başlarda, çoğu kişi KOAH hastalığına yakalandığının farkında olmaz. İlk bulgular genel bir hastalık hissi, artan sıklıkta nefes darlığı, öksürük ve hırıltılı solunumdur. Ancak, hastalık ilerledikçe şikayetler ağırlaşır.

Sigara, KOAH'ın en önde gelen nedenidir ve bildirilen tüm vakaların %90'ından sorumludur. Sigara içen her 5 kişiden biri, yaşamı esnasında KOAH geliştirme riskiyle karşı karşıyadır. Ancak, KOAH riski taşıyanlar yalnızca sigara içenler değildir. Daha önce sigara içmiş olanlar ve sürekli sigara dumanına maruz kalanlar (pasif içiciler) da KOAH için potansiyel adaylardır. Sigarayı bırakmak, akciğer fonksiyonlarının KOAH'a bağlı olarak gerilemesini yavaşlatabilir.

KOAH Gerçekleri

KOAH çoğunlukla iki farklı hastalıktan oluşan karmaşık bir sağlık durumudur. Bu iki hastalık hava yollarının engellenmesi ile ilgili kronik bronşit ve amfizemdir.

Akciğerleriniz çok uzun süre rahatsız veya iltihaplı kaldığında kronik bronşit oluşur. Rahatsız olan akciğerleriniz yüzünden öksürük yakanızı bırakmaz. Bronşit çok uzarsa, akciğerlerinizde hasar ve berelenmeye yol açar. Mukoza ve berelenmiş doku, akciğerlerinizin hava alıp verme fonksiyonunu sekteye uğratır ve nefes darlığına neden olur. 
Amfizem akciğerlerinizde dönüşü olmayan bir hasara yol açar. Amfizem, akciğerlerinizde alveoli adı verilen küçük hava keseciklerini etkiler. Bu kesecikler, havadan kana oksijen geçmesini ve karbondioksidin vücuttan atılmasını sağlar. Hava girip çıktıkça, alveoli genişler ve daralır. Amfizemde ise, aynı eski bir lastik bantta olduğu gibi, akciğerler esnekliğini kaybeder. Böylece, alveoller genişler ve nefes almayı zorlaştırır. İleri düzey amfizemde, akciğerlerde geniş boşluklar meydana gelir. Alveoller kana oksijen transfer edebilse de, boşluklar aynı işi yapamaz - amfizem hastaları bundan dolayı nefes darlığı çeker.

Nefes darlığı, kronik öksürük ve yoğun balgam KOAH’da en sık görülen şikayetlerdir.

Gerek kronik bronşit, gerekse amfizemin sigarayla yoğun ilişkisi vardır. Sigara içen KOAH hastaları, akciğerlerini daha fazla hasara uğratırlar; sonuç olarak, oksijen almakta daha çok zorlanırlar.

KOAH tedavisinin iki ana hedefi vardır. Birincisi yakınmaları azaltmak, ikincisi de hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak. Şu an için KOAH'ı ortadan kaldıran bir tedavi bulunmamaktadır. Ancak, sigaradan uzak durarak bu hastalık çok büyük ölçüde önlenebilir. Sigarayı bırakmak KOAH semptomlarını azaltır ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatır. Hastalığı ilerledikçe kişinin hayat kalitesi de düşer. Hastalığın ilk evrelerinde az miktarda nefes darlığı görünür. İleri evrelere erişmiş KOAH vakalarında ise hastalar harici oksijene ve mekanik nefes alma cihazlarına ihtiyaç duyabilir.

Hastalığın derecesine göre, tedavi ciğerlere giden hava miktarını arttırmayı sağlayan bronkodilatörleri gerektirebilir. Bunlar düzenli olarak alınması gereken tiotropium, formoterol gibi "bakım ilaçları" ve salbutamol, terbutalin vb. gibi kuvvetli semptomların ve krizlerin üstesinden gelmek için alınan rahatlatıcı ilaçlar" olmak üzere ikiye ayrılırlar. 
KOAH'ı kontrol altına almak ve daha sağlıklı bir yaşam için anahtarlar doğru beslenme, doktor ve fizyoterapist konrolünde yapılacak düzenli bir solunum egzersiz programı, düzenli uyku ve sigaradan uzak ortamlardır.

Astımdan farkı nedir?

Astımda da benzer şikayetler olur. Ancak astım genellikle çocukluk ve genç erişkinlik yaşlarında ortaya çıkarken KOAH ileri yaşlarda (50-60 yaşlarında) görülür. KOAH hemen hemen daima sigara içenlerde görülürken astımda böyle bir ilişki yoktur. Ağır olgular hariç, astımda şikayetler devamlı olmayıp zaman zaman ataklar halinde görülüp, hasta kriz dışında kendini tamamen sağlıklı hissederken; KOAH’ ta yakınmalar devamlıdır. Astımda hastalık tablosu yıllar içerisinde iyileşme-kötüleşme şeklinde dalgalanmalar gösterirken, KOAH’ ta hastalık yaşla birlikte giderek kötüleşme gösterir. Astımda hastalık tedaviyle veya kendiliğinden iyileşirken KOAH’ ta akciğerde oluşan hasar geriye dönüşlü değildir. Astımın allerjiyle ilişkisi KOAH’ a göre daha belirgin olup, allerjik göz ve burun nezlesi gibi diğer allerjik hastalıklar astımlılarda sıklıkla beraber bulunur.