KADINLARDA İDRAR KAÇIRMA
İdrar Kaçırma Nedir ?
Kişinin kontrolü dışında, ani ve istemsiz olarak idrarın tutulamaması, kaçırma durumudur. Bu durum pek çok kadında utanç ve sıkıntı yaratır. Sosyal ve hijyenik sorunlara neden olur.
Kadınlarda yaklaşık %15-20 oranında gözlenen idrar kaçırma şikayeti, tedavi edilebilir bir problemdir. İdrar kaçırma bütün yaş grubundaki kadınlarda farklı nedenlere bağlı olarak gelişebilir. Ancak kesinlikle yaşlanma sürecinin normal bir sonucu değildir.
İdrar kaçırma, kadınların rahatlıkla konuşamadığı bir durumdur. Bazı kadınlarda günlük yaşamı sınırlayacak, sosyal ilişkileri etkileyecek hale gelebilir. Profesyonel, sosyal ve kişisel aktiviteleri etkileyen problemden kurtulup, eskisi gibi özgür bir yaşama dönmek mümkündür. Artık günümüzde idrar kaçırma sorununa yönelik farklı çözümler sunulmaktadır.
İdrar Kaçırma Probleminin Belirtileri Nelerdir?
Gülerken, öksürürken veya hapşırırken
Yürürken veya egzersiz yaparken
Ağır bir eşya kaldırırken
Oturur ya da yatar durumda ayağa kalktığınızda idrar kaçırma olması
Sık sık tuvalete gitme ihtiyacı duymak
İdrar kaçırma sorunu nedeniyle ped kullanmak
İdrar yapma hissi geldiğinde tuvalete yetişememek
İdrar yaptıktan sonra idrar kesesinin tam boşaltılmadığı hissi olması
Kadınlarda İdrar Kaçırma Tipleri Nelerdir ?
Stres tipi idrar kaçırma: Ani hareketlerle, örneğin gülerken, öksürürken, hapşırırken, yürürken, egzersiz yaparken v.b. istemsiz idrar kaçırmadır. Kadınlardaki idrar kaçırmanın en sık görülen nedenidir. İki temel nedeni vardır; birincisi ve en sık görüleni mesane ve idrar kanalını destekleyen kaslardaki zayıflıktır. Alt idrar yollarlı tabanında yer alan kasların zafiyeti olduğunda karın içi basıncını artıracak durumlar (egzersiz, öksürme v.b.) üretranın açılmasına ve idrar kaçırmasına neden olur. Yaş, çok sayıda müdahaleli doğum, iri bebek doğumu, sigara içmek, şişmanlık, ailesel yatkınlık ve menopoz risk faktörleri olarak sayılabilir. Stres tipi idrar kaçırmanın bir diğer nedeni de idrar tutma-boşaltma kontrolünü sağlayan iç “sfinkter” kaslarının yetersizliğidir. Sfinkter kasları mesane dolarken üretrayı kapalı tutar, işeme esnasında gevşeyerek idrar yapmaya izin verir. Sfinkter yetmezliği varlığında kaslar görevini yapamadıkları için çeşitli hareketler (öksürme, egzersiz v.b.) sırasında idrar kaçırılır.
Sıkışma tipi idrar kaçırma: ani, acil ve şiddetli bir tuvalete gitme ihtiyacı hissedildiği anda tuvalete yetişemeden idrar kaçırma problemi bu tipe girer. Genellikle nedeni, mesane kaslarının aşırı uyarılması ve mesane kapasitesinin yetersiz olmasıdır. Bazı nörolojik, hormonal hastalıklar da bu tip idrar kaçırmaya neden olabilir.
Taşma tipi idrar kaçırma: Mesaneye kapasitesinin üstünde idrar dolduğunda idrarın taşma biçiminde dışarı sızmasıdır. İdrar sıkışıklığı hissi olmadan, az ya da çok miktarda idrar kaçırma olabilir. Mesanenin çeşitli nedenler ya da hastalıklar sonucunda tam olarak boşaltılamaması ve ilerleyen hallerde doluluk hissi ortadan kalkarak, sıkışıklık hissetmeden idrar kaçırma görülebilir. Diyabet, yaralanmalar, bazı cerrahi girişimler, omurilik yaralanmaları, nörolojik hastalıklar gibi durumlarda oluşabilir.
Karışık tipi idrar kaçırma: stres ve sıkışma tiplerindeki idrar kaçırmaların bir arada olduğu durumdur.
İdrar Kaçırma Muayenesi Zor mudur?
İdrar kaçırma şikayetiyle bir uzmana başvurulduğunda, tıbbı öykü ve idrar ile ilgili şikayetler tartışıldıktan sonra hasta ayrıntılı muayene tabi tutulur. Şikayetin ve muayenenin durumuna göre bazı ayrıntılı testler yapılabilir. Olguların çoğunda tıbbı öykü, basit laboratuar tetkikleri ve muayene bulguları doğru tanıyı koyabilmek için yeterlidir. Bazı durumlarda ise idrar kaçırma nedenini doğru tespit edebilmek için ürodinamik incelemeler gerekebilir.
Stres Tipi İdrar Kaçırma Tedavi Yöntemleri
Girişimsel olmayan tedaviler : Kegel egzersizleri denilen pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yönelik egzersizler öğretilir. Bu tedavi yönteminde idrar torbası çıkımında yer alan, işeme ile ilgili kaslar düzenli egzersiz ile güçlendirilerek idrar kaçırma önlemeye çalışılır. Bu egzersizlere ek olarak mesane fonksiyonunu etkileyebilecek bazı hayat tarzı değişiklikleri önerilir ve mesane eğitimi sağlanmaya çalışılır. Bu egzersizlerle beraber veya tek başına kullanılan diğer tedavi yöntemleri ise;
Biofeedback
Manyetik stimülasyonudur.
Bu yöntemlerle, zayıflamışı pelvik taban kasları kuvvetlendirilir.
İlaç tedavisi : Bazı idrar kaçırma tipleri ilaçlar yada hormonlarla tedavi edilebilir. Özellikle sıkışma tipi idrar kaçırma sorunlarında çeşitli ilaç tedavileri uygulanabilir. Ön planda aşırı aktif mesane yakınmaları olan hastalarda mesane kas uyarılmasını azaltmaya, mesane kapasitesini artırarak sıkışıklık ve kaçırmayı azaltmaya yönelik ilaçlar vardır. Ancak ilaç tedavisine her hastada tutarlı bir yanıt alınamayabilir. Bazı olgularda ek tedavi ek tedavi örneğin lokal östrojen kremleri gerebilir.
Cerrahi tedavi : Diğer tedavi yöntemleri başarısız olduğu takdirde cerrahi tedavi seçeneğine başvurulur. Çok sayıda cerrahi girişim yöntemleri vardır. Bunlar;
Sling (askı), mesane boynu süspansiyon operasyonları
Retropubik süspansiyon (Burch, MMK)
İğne ile süspansiyon (Stamey, Pereyra, Raz)
Subüretral süspansiyon (TVT, TOT, Vajinal Sling)
Periüretral plikasyon operasyonları
Periüretral madde enjeksiyonu
Günümüzde en sık ameliyatlar, mesane boynunun çeşitli cerrahi yöntemlerle “askıya alınması” biçimindedir. Özellikle TVT, TOT, uygulamaları oldukça kısa süreli bir anestezi altında, daha ufak bir kesi ile kısa zamanda yapılabilen ameliyatlardır. Bu ameliyatlardan sonra hastalar bir günden kısa bir sürede taburcu edilip, çok kısa iyileşme dönemi geçirirler.
